مرگ و اتفاقات پس از آن همیشه یکی از معماهای بزرگ بشر بوده‌اند. آيا پس از مرگ مغز همچنان فعالیت دارد و زندگی به‌نحوی دیگر ادامه پیدا می‌کند یا پایانی تاریک فرا می‌رسد؟

بسیار پیش می‌آید که افراد پس از تجربه ایست قلبی و مرگ دوباره به زندگی باز مي‌گردند. این افراد عموما خاطرات خاصی را از تجربه نزدیک به مرگ (NDE) تعریف می‌کنند. برخی این مسئله را اثبات وجود روح و جهان دیگر می‌دانند و برخی دیگر نیز آن را در دسته توهمات ذهنی قرار می‌دهند. هرچند اینبار دانشمندان به بررسی فعالیت مغز پس از مرگ پرداخته‌اند.

فعالیت مغز پس از مرگ می‌تواند معانی‌ مختلف و عجیبی داشته باشد

تنها ۱۰ درصد از افرادی که دچار ایست قلبی می‌شوند، دوباره به این جهان برمی‌گردند. به‌همین‌خاطر این افراد شرایط بسیار حساسی دارند و پژوهش‌های گسترده انجام شده روی آنها نیز بسیار ارزشمند است. دانشمندان حوزه پزشکی و سلامت نیز می‌خواستند پژوهش انجام‌شده در این زمینه بسیار جامع باشد. در نتیجه از ۲۵ بیمارستان در آمریکا و انگلستان درخواست همکاری کردند.

همچنین تعدادی تبلت و هدفون در اختیار تمامی پرسنل شرکت‌کننده در این پژوهش قرار گرفت. اگر یک بیمار دچار ایست قلبی می‌شد، پرسنل باید سریع تبلت و هدفون‌ها را به او متصل می‌کردند. هر تبلت یکی از ده تصویر تصادفی را به بیماران نشان می‌داد. هدفون‌ها نیز یکی از سه کلمه سیب، موز یا گلابی را پخش می‌کردند.

البته تبلت و هدفون‌ها در حالتی قرار می‌گرفتند که برای فرآیند احیا مشکلی ایجاد نکنند. در این مدت دستگاهی نیز فعالیت مغز بیمار و میزان اکسیژن آن را پس از مرگ اندازه‌گیری می‌کرد.

چالش‌های پیش‌روی این پژوهش

پژوهشگران بر این باور هستند که بررسی فعالیت مغز بیمار پس از مرگ یک اقدام منحصر‌به‌فرد است. کادر درمان تمام تلاش خود را برای نجات بیمار می‌کنند. در واقع اینکه آنها بخواهند کاری غیر از احیا را انجام دهند، بسیار سخت است. مخصوصا اینکه حتی چند لحظه نرسیدن اکسیژن به مغز می‌تواند سبب آسیب‌های جدی شود. به همین‌ ‌خاطر پژوهشگران مجبور شدند با بیمارستان‌های زیادی صحبت کنند تا بتوانند رضایت ۲۵ بیمارستان را به‌دست آورند.

به‌طورکلی هر ساله ۳۵۰ تا ۷۵۰ هزار مورد ایست قلبی در آمریکا رخ می‌دهد. بدین ترتیب می‌توان گفت که هر روز ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر مرگ را تجربه می‌کنند. هرچند که از این تعداد تنها ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر به زندگی برمی‌گردند. شاید بگویید که در این صورت بررسی فعالیت مغز افراد پس از مرگ چندان سخت نیست؛ اما مشکل اینجاست که آمریکا بیش از ۶۰۰۰ بیمارستان دارد. به‌همین‌خاطر در اخبار علمی معمولا تعداد زیادی پژوهش در مورد NDE دیده نمی‌شود.

هرچند با وجود همه مشکلات، در نهایت پژوهشگران موفق شدند پس از سه سال تلاش ۵۶۷ مورد ایست قلبی را بررسی کنند. در این میان ۵۳ نفر از مرگ نجات یافتند و فقط ۲۸ نفر توانستند مصاحبه‌های بعدی را انجام دهند. در واقع ۲۵ نفر دچار آسیب مغزی شده بودند.

تجربیات افراد از دنیای پس از مرگ

تاکنون به داستان‌های مربوط به ربایش افراد توسط یوفو و موجودات فضایی گوش داده‌اید؟ همگی تقریبا یک فرمت یکسان را دنبال می‌کنند. در واقع وقتی فردی یک داستان را تعریف می‌کند، بقیه نیز از او الهام می‌گیرند. این مسئله در تجربیات افراد از دنیای پس از مرگ نیز دیده می‌شود. به‌عنوان مثال اکثر افراد می‌گویند که پس از مرگ وارد یک تونل پر از نور شدند یا اینکه یک شخصیت مقدس را دیدند. هرچند که مسئله در فرهنگ‌های مختلف کمی متفاوت دیده می‌شود.

اگر بتوان فعالیت شدید مغز را پس از مرگ مشاهده کرد، می‌توان گفت که اتفاقی در سطح ناخودآگاه در حال رخ داده است. حتی اگر یک رخداد ماوراء‌طبیعی در حال رخ دادن باشد، فرد باید آن را با ذهن خود ببیند و اتفاقاتی در مغز رخ دهد.

در پژوهش اشاره شده تنها ۲۸ نفر توانسته بودند بدون آسیب ذهنی از مرگ بازگردند. تقریبا ۴۰ درصد از این افراد گفته بودند که نوعی هوشیاری را پس از CPR تجربه کرده بودند. یازده نفر نیز گفته بودند که خاطراتی را از احساسات خود در هنگام ایست قلبی داشتند. از بین ۲۸ نفر تنها ۶ نفر اعلام کردند که تجربه مرگ را کاملا واضح به‌خاطر می‌آورند.

سه نفر گفتند که مرگ همچون یک رویا بوده است. هرچند که فعالیت های مغز این افراد در زمان مرگ نشانه‌های هوشیاری کامل را بروز نمی‌داد. یک فرد گفته بود که پدرش را در کنار تخت بیمارستان دیده است. یک نفر هم گفت که در کنار بدنش ایستاده بود و فرایند CPR را نگاه می‌کرد. فردی گفت که مادربزرگش را پس از مرگ دیده است و او گفته که باید به جهان خود باز گردد. در این میان برخی نیز آخرین لحظات بازگشت به زندگی را به‌خاطر داشتند.

معنای نتایج به‌دست آمده از فعالیت مغز پس از مرگ

اول از همه باید تاکید کنیم که پژوهش انجام شده در رابط با فعالیت مغز پس از مرگ بسیار محدود است. نتایج مربوطه پس از سال‌ها تلاش به‌دست آمده‌اند؛ اما ۲۸ نفر نمی‌تواند تعداد مناسبی برای نتیجه‌گیری کلی باشد. با وجود این، جالب است که برخی افراد در طول فرایند احیا فعالیت مغزی داشتند. این فعالیت‌ها حتی تا ۶۰ دقیقه پس از ایست قلبی نیز ادامه یافته بودند.

پیشتر ‌دانشمندان بر این باور هستند که مغز پس از ۱۰ دقیقه عدم دریافت اکسیژن دچار آسیب دائمی خواهد شد. هرچند که پژوهش جدید نشان می‌دهد مغز برای زمان طولانی‌تری نشانه‌هایی از فعالیت الکتریکی دارد. در واقع همین فعالیت نیز می‌تواند مشاهده تصاویر و رویاهای مختلف پس از مرگ را توضیح دهد.

مسئله مهم اینجاست که تلاش‌های دانشمندان برای تاثیرگذاری بر این رویاها به شکست منجر شد. تنها یکی از ۲۸ بیمار کلمه گفته شده در هدفون را به‌یاد مي‌آورد و هیچکدام نیز در مورد تصاویر نشان داده شده در تبلت اطلاعی نداشتند. در صورتی که اگر فعالیت مغز پس از مرگ با وجود روح ارتباط داشت، فرد باید تصاویر را می‌دید. به‌بیانی دیگر دانشمندان تصور می‌کنند مواردی که پس از مرگ دیده می‌شوند در اعماق مغز ما نهفته‌اند.

به‌این صورت که حتی وقتی تمامی بخش‌های مغز غیرفعال می‌شوند، قسمتی همچنان زنده می‌‌ماند. برخی پژوهشگران نتایج به‌دست آمده را با نتایج یک پژوهش دیگر در سال ۲۰۱۹ مقایسه می‌کنند. در آن زمان مشخص شده بود آپنه (یا همان وقفه تنفسی در خواب) سبب می‌شود که افراد کابوس‌های مختلفی را تجربه کنند. بدین‌ترتیب آیا می‌توان گفت که پایین‌تر آمدن سطح اکسيژن دریافتی مغز از حالت ایده‌آل سبب تغییر در هوشیاری و شکل گرفتن رویاهای خاص می‌شود؟

بیشتر بخوانید: داستان‌هایی ترسناک از افرادی که ادعا می‌کنند جهنم را دیده‌اند اکثر بیماران زوال عقل قبل از مرگ درمان می‌شوند و دلیل آن مشخص نیست! هوش مصنوعی، رویای خواندن افکار انسان را به واقعیت تبدیل کرد