اواسط دهه ۸۰ میلادی بود که مجموعه سوپر ماریو متولد شد و به عنوان موفق‌ترین و محبوب‌ترین فرانچایز نینتندو تاثیری جاودانه روی ژانر پلتفرمر گذاشت. طی سالیان اخیر هیچ مرزی برای ماریو وجود نداشته و این سری بازی پادشاه بلامنازع دنیای آثار پلتفرمر دوبعدی و سه‌بعدی بوده است. عناوین سوپر ماریو تعریفی نو از بازی‌های ویدیویی ارائه دادند. بدون شک هیچ فرانچایزی نمی‌تواند با میراث این مجموعه رقابت کند، اما مثال‌های بسیار مناسبی وجود دارند که تاثیرگذاری عمیق ماریو را در آن‌ها می‌شود مشاهده کرد. در این متن از ویجیاتو قصد داریم به برترین آثاری بپردازیم که از سری سوپر ماریو الهام گرفتند و جایگاه بالای خود را مدیون قارچ خور دوست داشتنی دنیای بازی هستند. با ما همراه باشید.

Spyro The Dragon

• تاریخ انتشار: ۹ سپتامبر ۱۹۹۸
• توسعه‌دهنده: Insomniac Games

سری Spyro The Dragon یکی از دو فرانچایز پلتفرمینگ محبوبی‌ست که روی پلی استیشن ۱ عرضه شد. اسپایرو یک عنوان ادونچر بود و اژدهای ما قابلیت دویدن، پرش و پرواز از روی موانع مختلف را داشت. با این که اسپایرو و دیگر آثار پلتفرمینگ سه‌بعدی زیر سایه سوپر ماریو ۶۴ بودند، تفاوت قابل توجهی هم بینشان دیده می‌شد. تمرکز این بازی بیشتر روی ماجراجویی‌هایش بود و پلتفرمینگ نقش نسبتا کمتری در آن ایفا می‌کرد. زمانی که اسپایرو کار خود را آغاز کرد جزو بهترین آثار ممکن برای پلیرهای جوان‌تری بود که می‌خواستند سمت عناوین پلتفرمر بروند. جدای از رقابت با شاهکار نینتندو در دوره خودش، این اثر هنوز یک عنوان کلاسیک و محبوب است که پایه‌گذار فرانچایزی دوست داشتنی هم شد.

Banjo Kazooie

• تاریخ انتشار: ۲۸ ژوئن ۱۹۹۸
• توسعه‌دهنده: Rare

مثل هر بازی دیگری در دوره خودش، Banjo Kazooie هم از فرانچایز سوپر ماریو الهام گرفته بود. سبک این اثر Collect-a-thon است، یعنی گیم‌پلی تمرکزی برابر روی جمع‌آوری آیتم‌های رندوم و پرش از سکویی به جایی دیگر دارد. با وجود این که قرار بود Banjo Kazooie اثری اکشن نقش آفرینی با نام Dream باشد، تغییر مسیرش یکی از باارزش‌ترین بازی‌های دوران نینتندو ۶۴ را پدید آورد.

فروش عالی این اثر رقابتی مستقیم با سوپر ماریو ۶۴ ایجاد کرد. بهترین مسئله درباره بانجو کازویی استایل، رنگ و حس شوخ طبعی زیبا و روشنش است. همین جزئیات حس تجربه یک انیمیشن زنده را می‌داد که شخصیت عمیق‌تری برای مخاطبینش ایجاد می‌کرد. پازل‌های فراوان بازی هم تعادل خوبی در گیم‌پلی ایجاد کردند و اثر نهایی به یک پکیج چند جانبه عالی برای پلیرها تبدیل شد.

Kirby’s Adventure

• تاریخ انتشار: ۲۳ مارس ۱۹۹۳
• توسعه‌دهنده: نینتندو

سال ۱۹۹۳ عنوان Kirby’s Adventure به بازار آمد و جزو آخرین آثار بزرگ و مهم کنسول NES به شمار می‌رود. طرح رنگی صورتی کربی در این بازی معرفی شد و تغییر بزرگی نسبت به گرافیک تک رنگش داخل کنسول گیم بوی ایجاد کرد. همچنین قابلیت کپی کردن قدرت‌های دشمنان نیز با Kirby’s Adventure به وجود آمد، چیزی که باعث تمایز سری با دیگر فرانچایزهای زمانه‌اش شد.

قطعا حضور سه‌گانه تاریخی سوپر ماریو برادرز در کنسول NES سایه بزرگی روی کربی گذاشت، اما Kirby’s Adventure هنوز هم جزو ناب‌ترین آثار پلتفرم قدیمی نینتندو محسوب می‌شود. قبل ظهور آثاری مثل Donkey Kong Country، دومین سری بزرگ و مطرح پلتفرمر نینتندو مجموعه کربی بود. بدون شک هنوز هم یکی از بهترین ورودی‌های فرانچایز کربی با وجود ریمیک‌ها و آثار فعلی Kirby’s Adventure است که تجربه آن خالی از لطف نیست. 

Bonk’s Adventure

• تاریخ انتشار: ۱۵ دسامبر ۱۹۸۹
• توسعه‌دهنده: Red Entertainment

بازی Bonk’s Adventure اولین عنوان فرانچایز نادیده گرفته شده‌ و آندرریتدش است. این اثر روی کنسول TurboGrafx-۱۶ عرضه شد و دلیل اصلی به وجود آمدنش ایجاد شباهت و رقابت با ماریو بود. اما یک تمایز قابل توجه بین این دو وجود داشت چون Bonk برخلاف ماریو با استفاده از سر مهیبش دشمنان را از پای در می‌آورد. به راحتی می‌شود Bonk’s Adventure را بین بهترین آثار کنسول کمتر شناخته‌ شده‌اش قرار داد، علی‌الخصوص که عناوین پلتفرمر جدید و بسیار زیادی طی آن دوره منتشر می‌شد. بعد از موفقیت این بازی، دنباله و اسپین آف‌های قابل توجهی از بانکز ادونچر ساخته شد که برای مثال می‌شود به عنوان آینده‌نگرانه Air Zonk اشاره نمود.

Donkey Kong Country ۲: Diddy’s Kong Quest

• تاریخ انتشار: ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵
• توسعه‌دهنده: Rare

عنوان اول سری دانکی کانگ کانتری روی کنسول سوپر نینتندو به خاطر گرافیکش مورد تحسبن قرار گرفت، اما عمق کمترش نسبت به آثار پلتفرمری نظیر ماریو سفره انتقاد مخاطبین را باز کرد. خوشبختانه اما نسخه دوم دیگر جای انتقادی از این بابت باقی نگذاشت. Donkey Kong Country 2 هر چیز خوبی که داخل نسخه قبلی‌اش دیده بودیم را گسترش داد و چند لول بالاتر از بازی پیشینش عمل کرد. کیفیت بالای این اثر را باید بیشتر مدیون مراحل طولانی و بهتر طراحی شده و البته موزیک معرکه David Wise دانست.

همچنین سطح چالش‌های بازی بسیار بالا بود و بهترین نمونه‌اش بخش نمادین Bramble Blast به شمار می‌شود. گرافیک هم بهتر از قبل شده بود، به نوعی که بازی برتری خیلی زیادی نسبت به Super Mario World داشت. بدون شک بهترین ورودی سری دانکی کانگ کانتری نسخه دومش است و هیچ یک از دنباله‌هایش نتوانستند به خوبی آن عمل کنند.

Braid

• تاریخ انتشار: ۶ آکوست ۲۰۰۸
• توسعه‌دهنده: Number None Inc

تقریبا می‌شود گفت تمامی عناوین پلتفرمر هزاره سوم مثل بازی‌های قبل، سوپر ماریو را منبع الهام خود قرار داده‌اند و بازی Braid گل سرسبد آن‌هاست. آرت استایل بازی شاید برای همه جالب نباشد، اما بین آثار پازل پلتفرمر فقط تعداد اندکی از Braid بهتر ظاهر شده‌اند. پیشرفت و طی کردن این اثر با حل پازل‌های هوشمندانه‌اش فوق‌العاده لذت بخش است و پلتفرمینگ پرخطر و چالش برانگیزی مانند سری ماریو دارد. بدون شک این بازی جزو بهترین آثار ژانر خودش در دهه ۲۰۰۰ است ولی متاسفانه خیلی کم به تاثیربرداری خلاقانه‌اش از لوله‌کش محبوب نینتندو پرداخته شده است.

Rayman Legends

• تاریخ انتشار: ۳۰ آگوست ۲۰۱۳
• توسعه‌دهنده: Ubisoft Montpellier

با وجود عرضه شدن فقط ۵ نسخه بعد از شروع این مجموعه در سال ۱۹۹۵، ریمن هنوز هم جایگاه خاص و نمادینی بین فرانچایزهای پلتفرمینگ دارد. نسخه‌های دوم و سوم ریمن ساختاری سه‌بعدی داشتند و راه عنوان اول که اثری ساید اسکرولینگ بود را طی نکردند. اما استایل دوبعدی دوباره با نسخه‌های Origins و Legends به فرانچایز محبوب یوبی‌سافت برگشت و پیشرفت تکنولوژی در آن دوره شاهکارهایی غیرقابل تکرار تحویل هواداران داد.

ریمن لجندز همه جوره یک شاهکار هنری‌ست، از جنب و جوش متداومش گرفته که جذاب و اعتیادآور است تا موسیقی متن گیرا و محشرش. با این که دو نسخه سه‌بعدی سری قصد داشتند جا پای سوپر ماریو ۶۴ بگذارند، آثار ساید اسکرولینگ ریمن مستقیما از روی اولین عناوین قارچ خور الهام گرفتند. الان بیش از یک دهه است که عنوان جدیدی در فرانچایز ریمن ندیدیم ولی نسخه لجندز هنوز هم تجربه‌ای ناب، لذت بخش و تکرار نشدنی برایتان رقم خواهد زد.

Limbo

• تاریخ انتشار: ۲۱ جولای ۲۰۱۰
• توسعه‌دهنده: Playdead

فرانچایز سوپرماریو شکل و شمایل آثار پلتفرمر را طی دهه‌های ۱۹۸۰، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ تغییر داد، اما هویت این دسته عناوین با عرضه Limbo و Celeste طی دهه ۲۰۱۰ تفاوت خاصی پیدا کرد. Celeste درجه سختی و روایت داستان را چند سطح بالاتر برد و لیمبو المان‌های ترس و اتمسفری گیرا را وارد عرصه کرد که طبیعتا تاثیر عمیقی روی آثاری نظیر Little Nightmares گذاشت.

محیط سیاه و سفید لیمبو با وجود سادگی محض خیلی زود نمادین شد و تمایز خاصی بین خودش و بازی‌های دیگر مثل ماریو ایجاد کرد. اشباح و سایه‌ها نقش مهمی در بزرگ‌نمایی دنیای تاریک این بازی دارند و المان ترس را متفاوت‌تر از قبل جلوه می‌دادند. حل کردن پازل‌ها و پلتفرمینگ لیمبو نشان از تاثیر ماریو، LittleBigPlanet و برخی بازی‌های دیگر می‌دهد، ولی برای همه گیمرها این شاهکار همیشه در دنیای خاص و متفاوت مختص خودش سیر خواهد کرد.

Sonic The Hedgehog 2

• تاریخ انتشار: ۲۱ نوامبر ۱۹۹۲
• توسعه‌دهنده: Sega

زمان عرضه اولین نسخه سونیک خارپشت در سال ۱۹۹۱، سوپر ماریو ۶ عنوان متفاوت داشت و پادشاه بلامنازع آثار پلتفرمر بود. به نوعی می‌شود گفت سونیک جواب سگا به ماریو بود، چون مثل لوله‌کش نینتندو موفقیت قابل توجهی کسب کرد. اولین نسخه خارپشت آبی سگا به قدری موفق بود که از لحاظ فروش ماریو را پشت سر گذاشت و دنباله‌اش هم یک سال بعد ساخته شد.

بیشتر موفقیت کنسول سگا جنسیس را باید مدیون ظهور اولین نسخه سونیک دانست، اما Sonic The Hedgehog 2 از لحاظ کیفی برتری مشهودی نسبت به عنوان پیشینش داشت. شکی نیست که سونیک خارپشت ۲ جزو برترین پلتفرمرهای دهه ۱۹۹۰ و حتی تاریخ ویدیوگیم است ولی باید در نظر داشت بدون حضور ماریو و تاثیرگذاری‌اش هیچ وقت چنین موفقیتی برای جوجه تیغی آبی محبوب سگا به وجود نمی‌آمد.

Shovel Knight

• تاریخ انتشار: ۲۶ ژوئن ۲۰۱۴
• توسعه‌دهنده: Yacht Club Games

Shovel Knight سال ۲۰۱۴ عرضه شد و با تم رترو، یادآور آثار نئو‌کلاسیکی مثل سوپر ماریو بود. از گرافیک ۸ بیتی‌ گرفته تا موسیقی متن آرکیدی‌، تقریبا هیچ چیز این اثر شبیه عناوین دهه ۲۰۱۰ نبود اما تجربه‌ای ناب و خفن تحویل مخاطبینش داد. توضیح کلی بازی هم خیلی ساده است. ما کنترل Shovel Knight را در دست داریم و باید دشمنان و باس فایت‌ها را از بین ببریم و با مکانیک‌های ساده پلتفرمینگش داخل مکان‌های مختلف پیشروی کنیم.

طراح این اثر یعنی Nick Worziak بیان کرد که منابع الهام برداری مختلفی برای Shovel Knight وجود داشته، از حرکت Sword-Thurst در The Adventure of Link گرفته تا مکانیک‌های تحرک کسلوانیا ۳ و سه‌گانه سوپر ماریو. تم رترویی همه جانبه شاول نایت می‌تواند سال‌های سال محبوبیت آن را سر جایش نگه دارد و به نوعی جایگزین مستقل سوپر ماریو خطاب شود.

LittleBigPlanet 2

• تاریخ انتشار: ۱۸ ژانویه ۲۰۱۱
• توسعه‌دهنده: Media Molecule

عنوان LittleBigPlanet پروژه مهیبی بود که زمان عرضه کل صنعت بازی را در شوک فرو برد. در نگاه اول، این اثر یک تلاش شکست خورده از سوی سونی برای تاثیرگذاری در ژانر پتلفرمر بود، اما برخلاف انتظارات مخاطبین بسیار زیادی را جذب پلی استیشن ۳ کرد. موفقیت نسخه اول ۳ سال بعد با دنباله مستقیمش باز هم تکرار شد.

LittleBigPlanet 2 پیشرفت عظیمی داشت و تقریبا بی‌نقص بود و تبدیل به تجربه‌ای سرگرم‌کننده، جذاب و توصیف ناپذیر در ژانر پلتفرمر شد. دومین بازی این فرانچایز پیشرفتی بزرگ در ژانر خود بود و المان‌های ساده حل پازل سوپر ماریو برادرز را چندین لول خلاقانه‌تر کرد. شخصیت اصلی این سری باری دیگر سال ۲۰۲۰ در قالب Sackboy: A Big Adventure برگشت، اما هیچ وقت به اندازه نسخه قبلی خود ندرخشید.

Spelunky 2

• تاریخ انتشار: ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰
• توسعه‌دهنده: Mossmouth

هر مرحله از سوپر ماریو استرس، حساسیت و ناکامی‌های خودش را دارد و بازیکن مجبور می‌شود چندین بار تلاش کند تا آن لول را پشت سر بگذارد. به هر حال برای این سختی‌ها یک پایانی هم وجود دارد، اما نه همه اوقات. برای توصیف Spelunky 2 کافیست یکی از آن لحظات دشوار را در نظر بگیرید و چندین و چند بار سختی‌اش را تقویت کنید. بدون هیچ شکی بازی Spelunky 2 یکی از بهترین پلتفرمرهای تاریخ به حساب می‌آید و جالب است که اخیرا و سال ۲۰۲۰ نیز به بازار آمده.

این اثر مثل هر عنوان دیگری از ماریو مرحله بندی شده، اما پلتفرمینگ در آن حساسیت و دشواری عناوین روگ‌لایک را دارد. داستان Spelunky 2 مربوط به شخصیتی با نام Eva است که به ماه سفر کرده تا پدر و مادر گمشده‌اش پیدا کند. ترکیب داستان متقاعد کننده و جذاب و گیم‌پلی شدیدا دشوار باعث شده تا این بازی از هر جنبه‌ای درخشان باشد.

Celeste

• تاریخ انتشار: ۲۵ ژانویه ۲۰۱۸
• توسعه‌دهنده: Extremely OK Games

بعید است که گیمر باشید و اسم Celeste به گوش‌تان نخورده باشد. سال ۲۰۱۸ این شاهکار به بازار آمد و نه تنها بهترین بازی مستقل سال شد، بلکه بین برترین عناوین پلتفرمینگ تاریخ نیز جا باز کرد. دشواری بسیار بالای Celeste همیشه زبانزد گیمرها بوده و داستان محشری که همراه پلتفرمینگ مرگ‌بارش دارد باعث جذب هواداران متعددی شده است. این بازی به وضوح نشان می‌دهد که مستقیما از سوپر ماریو ۳ و TowerFall الهام‌گیری کرده و بازیکن باید سخت تلاش کند و خود را تطبیق بدهد تا به موفقیت برسد. Celeste یک شاهکار پلتفرمینگ است که نشان می‌دهد تاثیر ماریو روی پرورش دادن و طراحی خاص آثار این سبک چقدر گسترده بوده و هست.

Super Meat Boy

• تاریخ انتشار: ۲۰ اکتبر ۲۰۱۰
• توسعه‌دهنده: Team Meat

در حالی که Celeste داستانی زیبا برای کنار آمدن با سختی‌اش ارائه می‌دهد، Super Meat Boy دشواری، فرسودگی و آشوب خالص است. سوپر میت بوی یک پلتفرمر مثال زدنی‌ست که مرز توانایی بازیکنان را نشان می‌دهد و نیازمند بی‌نقصی، ظرافت و زمان بندی مناسب برای بقاست. این اثر همراه لیمبو در شروع دهه ۲۰۱۰ عرضه شد و راه ۱۰ سال آینده‌اش را برای ساخت پلتفرمرهایی بی‌نظیر هموار نمود. خون و خونریزی همراه با المان ترس، عنوانی بی‌همتا ساخت که نمی‌شود هیچ گونه به آن اعتراض کرد. سوپر میت بوی به شکلی مستقیم از فرانچایز ماریو تاثیر گرفت و دقیقا مسیری را رفت که لوله‌کش نینتندو در عناوینش طی می‌کرد.

Crash Bandicoot 4: It’s About Time

• تاریخ انتشار: ۲ اکتبر ۲۰۲۰
• توسعه‌دهنده: Toys For Bob

مجموعه کرش جزو نمادین‌ترین و محبوب‌ترین فرانچایزهای پلی استیشن و تاریخ صنعت بازی به شمار می‌رود. سازندگان کرش در ناتی داگ یعنی Andy Gavin و Jason Rubin بیان کردند که آرزوی ساخت یک بازی پتلفرمر سه‌بعدی با الهام از سوپر ماریو، دانکی کانگ و سونیک را داشتند. با این که آثار دهه ۱۹۹۰ کرش بهترین ورژن او را تقدیم هواداران کردند، نسخه چهارم سری بعد از ریمیک سه‌گانه‌اش سال ۲۰۲۰ وارد بازار شد.

کرش بندیکوت ۴ همه المان‌های درخشان سه‌گانه‌اش را یک جا جمع کرد، مکانیک‌های تر و تازه‌ای در گیم‌پلی قرار داد و شخصیت‌های قابل بازی جدیدی داخل داستان فان و بامزه‌اش پروراند. نسخه It’s About Time میراث کرش را در دنیای بازی محکم‌تر از قبل کرد، اما اگر ماریویی در کار نبود شاید هیچ وقت منبع الهام و انگیزه ساخت چنین مجموعه عزیزی پیدا نمی‌شد.

خب دوستان نظر شما چیست؟ دیگر چه بازی‌ای هست که می‌تواند در لیست ما قرار بگیرد؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

بیشتر بخوانید: