شباهت بین شما و دوستانتان می تواند فراتر از خصوصیات اخلاقی و شخصیتی باشد. براساس مطالعه ای جدید این شباهت می تواند باکتری روده را نیز دربربگیرد.

در مطالعه‌ای که در مجله «Nature» منتشر شده است، رابطه بین ساختار شبکه‌های اجتماعی افراد و ترکیب میکروبیوم آن‌ها – باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌هایی که در دستگاه گوارش افراد زندگی می‌کنند – بررسی شده است.

در این مطالعه، پژوهشگران نقشه‌برداری جامع از شبکه‌های اجتماعی ۱,۷۸۷ بزرگسال ساکن در ۱۸ روستای ایزوله در هندوراس را با داده‌های دقیق میکروبیوم هر شرکت‌کننده ترکیب کردند. این پایگاه داده وسیع شامل ۲,۵۴۳ گونه میکروبی و ۳۳۹,۱۳۷ سویه مختلف – وارینت های ژنتیکی نزدیک به هم از یک گونه که ویژگی‌هایی مشترک دارند اما در سایر اعضای همان گونه یافت نمی‌شوند – میشد.

آن‌ها دریافتند که افرادی که از طریق انواع مختلف روابط – از جمله ارتباطات غیر خانوادگی و خارج از یک خانه مشترک – به یکدیگر متصل هستند، شباهت‌هایی در میکروبیوم خود نشان می‌دهند که فراتر از آن چیزی است که می‌توان به شانس نسبت داد.

«فرانچسکو بگینی»، یکی از نویسندگان اصلی و پژوهشگر پسادکتری در آزمایشگاه طبیعت انسانی دانشگاه ییل، می‌گوید:

«ما شواهد قابل‌توجهی از به اشتراک‌گذاری میکروبیوم میان افرادی که نه خانواده هستند و نه با یکدیگر زندگی می‌کنند پیدا کردیم، حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند رژیم غذایی، منابع آب و داروها.»

او همچنین اضافه میکند که:

«در واقع، به اشتراک‌گذاری میکروبیوم قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده روابط اجتماعی افراد در روستاهایی بود که مطالعه کردیم، فراتر از ویژگی‌هایی مانند ثروت، مذهب یا تحصیلات.»

بیشترین میزان به اشتراک‌گذاری میکروبی در میان همسران و افرادی مشاهده شد که در یک خانه زندگی می‌کردند، ولی پژوهشگران نرخ بالاتری از اشتراک‌گذاری را در میان سایر ارتباطات، از جمله دوستان یا حتی روابط اجتماعی درجه دوم (مانند دوستانِ دوستان) نیز ثبت کردند.

افزون بر این، افرادی که در مرکز این شبکه‌های اجتماعی قرار داشتند، به نسبت به افرادی که در حاشیه شبکه‌های اجتماعی قرار داشتند شباهت بیشتری به سایر اهالی روستا داشتند، که این یافته با جریان اجتماعی میکروب‌ها در امتداد ارتباطات شبکه‌ای در داخل روستاها همخوانی داشت.

تعداد دفعاتی که افراد با یکدیگر وقت می‌گذرانند، از جمله اینکه چند بار با هم غذا می‌خورند یا چگونه با یکدیگر احوالپرسی می‌کنند – چه با دست دادن، چه بغل کردن یا بوسیدن – نیز با افزایش به اشتراک‌گذاری میکروبی یا باکتری روده مرتبط بود.

همزمان، پژوهشگران مشاهده کردند که میزان به اشتراک‌گذاری میکروبی میان افرادی که در یک روستا زندگی می‌کردند اما رابطه اجتماعی با یکدیگر نداشتند، کمتر بود. این میزان در میان افرادی که در روستاهای جداگانه زندگی می‌کردند، حتی از این هم کمتر بود.

دو سال پس از جمع‌آوری اولیه داده‌ها، پژوهشگران میکروبیوم گروهی از ۳۰۱ شرکت‌کننده از چهار روستا را دوباره اندازه‌گیری کردند. آن‌ها دریافتند که در این گروه، افرادی که ارتباط اجتماعی داشتند، از نظر میکروبی شباهت بیشتری پیدا کرده بودند نسبت به افرادی که با یکدیگر ارتباط اجتماعی نداشتند.

پژوهشگران همچنین کشف کردند که خوشه‌هایی از گونه‌ها و سویه‌های میکروبی در گروه‌های افراد در داخل روستاها شکل می‌گیرند، به این معنا که شبکه‌های اجتماعی محیط‌هایی ایجاد می‌کنند که در آن افراد میکروبیوم‌های مشابهی با یکدیگر توسعه می‌دهند.

«جکسون پولمن»، یکی از نویسندگان اصلی و فارغ‌التحصیل سال ۲۰۲۳ کالج ییل، که در زمان انجام این مطالعه دستیار پژوهشی در آزمایشگاه طبیعت انسانی ییل بود، می‌گوید:

«فکر کنید که چگونه محیط‌های اجتماعی مختلف در مکانی مانند ییل شکل می‌گیرند. شما گروه‌های دوستانه‌ای دارید که بر اساس چیزهایی مانند تئاتر، قایقرانی یا تحصیل در رشته فیزیک شکل می‌گیرند. مطالعه ما نشان می‌دهد که افراد این گروه‌ها ممکن است به روش‌هایی که قبلاً هرگز تصور نمی‌کردیم، حتی از طریق میکروبیوم‌هایشان، به یکدیگر مرتبط باشند.»

پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها پیامدهایی هم مثبت وهم منفی به همراه دارند. به‌عنوان مثال، این نتایج نشان می‌دهند که برخی بیماری‌ها یا شرایط مرتبط با میکروبیوم ممکن است بیش از آنچه قبلاً تصور می‌شد قابل انتقال باشند. اما از سوی دیگر، این یافته‌ها نشان می‌دهند که مزایای مرتبط با داشتن یک میکروبیوم سالم نیز از طریق شبکه‌های اجتماعی قابل انتقال است.

پولمن، که اکنون مدیریت یک استارتاپ هوش مصنوعی در حوزه فناوری سلامت را بر عهده دارد، می‌گوید:
«آنچه بسیار شگفت‌انگیز است این است که ما این‌قدر به هم متصل هستیم که باکتری روده مشابهی داشته باشیم. این ارتباطات فراتر از سطح اجتماعی، به سطح میکروبی نیز گسترش می‌یابد.»

«نیکولاس کریستاکیس»، نویسنده ارشد، استاد علوم اجتماعی و طبیعی در دانشگاه ییل، و مدیر آزمایشگاه طبیعت انسان که پژوهشگر اصلی این پروژه بوده است، می‌گوید:

«آزمایشگاه من از انتشار این مقاله بسیار خوشحال است، زیرا این مطالعه بازتاب‌دهنده پیگیری ایده‌ای است که در سال ۲۰۰۷ مطرح کردیم، یعنی اینکه پدیده‌هایی مانند چاقی ممکن است نه تنها از طریق سرایت اجتماعی، بلکه از طریق سرایت زیستی نیز گسترش یابند، شاید از طریق باکتری‌های معمولی که در روده انسان زندگی می‌کنند.»

دیگر نویسندگان همکار این پژوهش از دانشگاه ییل، دانشگاه جانز هاپکینز، دانشگاه کرنل، مؤسسه «Soluciones para Estudios de la Salud» در هندوراس، و دانشگاه تمپل هستند.