1
صفحه یخی گرینلند در حال ترک خوردن و از هم پاشیدن است، آن‌هم با سرعتی که نشان‌دهنده تأثیر بی‌رحمانه و رو به افزایش تغییرات اقلیمی جهانی است. تنها در پنج سال، ۹۳۰ میلیون متر مکعب شکاف در این صفحه یخی باز شده است.
یک مطالعه بزرگ‌مقیاس از دانشگاه فلوریدا نشان داده است که این توده عظیم یخی – که دومین صفحه یخی بزرگ جهان محسوب می‌شود – با سرعتی بیش از حد انتظار در حال شکستگی است.
این یافته‌ها حاکی از آن است که واکنش صفحه یخی به گرمایش جهانی در حال تشدید است. این کشف مهم حاصل همکاری مؤثر با دانشمندان دانشگاه دورهام بریتانیا بوده است.
افزایش نگران‌کننده شکاف‌ها در صفحه یخی گرینلند
بررسی دقیق این صفحه یخی در بازه زمانی حساس ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ نشان داده است که شکاف‌های یخی – که ترک‌هایی به شکل گُوِه در یخ هستند – به طرز هشداردهنده‌ای از نظر اندازه و عمق افزایش یافته‌اند.
این ترک‌ها معمولاً در نقاطی ظاهر می‌شوند که یخ با سرعت بیشتری شروع به حرکت می‌کند. داده‌ها نشان داده‌اند که واکنش صفحه یخی به تغییرات اقلیمی، روند شکل‌گیری شکاف‌های گسترده‌تر و عمیق‌تر را تسریع کرده است.
تأثیرات ترک‌های یخی بر کاهش یخ گرینلند
محققان خاطرنشان کرده‌اند که این تغییرات سریع در ترک‌های صفحه یخی گرینلند می‌توانند مکانیزم‌هایی را که موجب تسریع از بین رفتن این یخچال‌ها شده‌اند، بیشتر تقویت کنند.
تیم تحقیقاتی امیدوار است که یافته‌های آن‌ها به دانشمندان دیگر کمک کند تا پیامدهای آسیب‌های یخی و ترک‌خوردگی را در پیش‌بینی‌های آینده مربوط به رفتار صفحه یخی گرینلند لحاظ کنند.
گرینلند سال‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش سطح دریا بوده است. از سال ۱۹۹۲، تقریباً ۱۴ میلی‌متر از افزایش سطح دریا ناشی از جریان یخ‌های گرینلند به اقیانوس بوده است. این مسئله مستقیماً به ذوب سطح یخ مرتبط است، که به دلیل افزایش دمای هوا و دریا و همچنین حرکت سریع‌تر یخ به سوی اقیانوس رخ می‌دهد.
چرا صفحه یخی گرینلند اهمیت دارد؟
با از بین رفتن این صفحه یخی عظیم، آب شیرین به اقیانوس اضافه می‌شود و این امر باعث افزایش سطح دریا می‌گردد. حتی افزایش‌های جزئی در سطح دریا می‌توانند منجر به طوفان‌های شدیدتر، سیلاب‌های ساحلی بیشتر و غیرقابل سکونت شدن برخی مناطق شوند.
میلیون‌ها نفر در مناطق کم‌ارتفاع ممکن است مجبور به مهاجرت شوند، و شهرهایی مانند نیویورک و میامی ممکن است تحت تأثیرات جدی قرار بگیرند.
ذوب شدن یخ‌ها همچنین یک چرخه مخرب را تشدید می‌کند – با کاهش یخ، میزان نور خورشید منعکس‌شده کاهش می‌یابد و در نتیجه، کره زمین بیشتر گرم می‌شود.
اگر کل صفحه یخی گرینلند ذوب شود، سطح دریاهای جهان می‌تواند تا ۷ متر (۲۳ فوت) افزایش یابد.
تأثیر ذوب یخ گرینلند بر جریان‌های اقیانوسی
اما این تنها مشکل نیست. ذوب یخ گرینلند بر جریان‌های اقیانوسی که به تنظیم آب‌و‌هوای جهانی کمک می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. ورود حجم زیادی از آب شیرین به اقیانوس اطلس می‌تواند موجب کند شدن «گردش معکوس نصف‌النهاری اقیانوس اطلس» (AMOC) شود، که سیستمی است که آب گرم را از مناطق استوایی به سمت اروپا منتقل می‌کند.
اگر این جریان ضعیف شود، اروپا ممکن است زمستان‌های سردتری را تجربه کند، طوفان‌های گرمسیری قوی‌تر شوند و الگوهای آب‌و‌هوایی در سراسر جهان به شیوه‌های غیرقابل پیش‌بینی تغییر کنند.
تصاویر ماهواره‌ای از صفحه یخی گرینلند
در این مطالعه نوآورانه، محققان دانشگاه دورهام از بیش از ۸,۰۰۰ نقشه سطحی سه‌بعدی، که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با وضوح بالا ایجاد شده بودند، استفاده کردند.
اما مک‌کی، استاد علوم زمین‌شناسی در دانشگاه فلوریدا و یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح می‌دهد:
“مطالعه این ترک‌ها به‌صورت حضوری امکان‌پذیر نیست، زیرا شکاف‌های یخی بسیار خطرناک هستند. بررسی آن‌ها با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای نیز کار دشواری است. ما به رویکردهای خودکار نیاز داریم تا بتوانیم این تغییرات را در مقیاس صفحه یخی تحلیل کنیم.”
این روش به محققان اجازه داد تا ترک‌های سطح یخی را شناسایی کرده و روند پیشرفت آن‌ها را در سراسر گرینلند بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ دنبال کنند.
ارتباط سرعت جریان یخ با افزایش ترک‌ها
یافته‌های آن‌ها نشان داد که در مناطقی که یخچال‌های بزرگ به دریا می‌رسند، سرعت حرکت یخچال‌ها با افزایش چشمگیر حجم شکاف‌ها همراه بوده است.
یکی از کشفیات جالب این بود که تغییرات کلی در شکاف‌های سراسر صفحه یخی در نهایت متعادل شدند، زیرا در «سرمق کویالک» (Sermeq Kujalleq)، سریع‌ترین یخچال گرینلند، موقتاً از سرعت حرکت یخ‌ها کاسته شد.
با این حال، سرعت این یخچال مجدداً افزایش یافته است که نشان می‌دهد دوره تعادل بین گسترش و بسته شدن شکاف‌ها ممکن است به پایان رسیده باشد.
دمای بالاتر = ذوب سریع‌تر یخ‌ها
دکتر تام چادلی، نویسنده اصلی این مطالعه و محقق دانشگاه دورهام، بریتانیا، می‌گوید:
“در دنیایی که در حال گرم شدن است، انتظار داریم که شکاف‌های بیشتری در یخچال‌ها شکل بگیرند. این به دلیل افزایش سرعت یخچال‌ها در واکنش به دمای بالاتر اقیانوس و همچنین نفوذ آب ذوب‌شده به درون ترک‌ها و عمیق‌تر شدن آن‌هاست. اما تا کنون، داده‌ای نداشتیم که نشان دهد این روند دقیقاً در کدام مناطق و با چه سرعتی در سراسر صفحه یخی گرینلند رخ می‌دهد.”
با استفاده از این مجموعه داده، دانشمندان اکنون می‌توانند ببینند که نه‌تنها مناطق جدیدی دچار ترک‌های عمیق‌تر می‌شوند، بلکه ترک‌های موجود نیز در حال رشد و عمیق‌تر شدن هستند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییرات فعلی در صفحه یخی گرینلند به‌طور عمده تحت تأثیر گسترش و عمیق‌تر شدن شکاف‌های قبلی است، و این تحولات می‌توانند روند از دست رفتن یخ‌ها را شتاب ببخشند.
مک‌کی توضیح می‌دهد:
“ترک‌ها می‌توانند باعث تسریع حرکت یخ شوند و این خود منجر به ایجاد ترک‌های بیشتر می‌شود. بنابراین، ما شاهد یک چرخه بازخورد مثبت هستیم که باید در مدل‌های پیش‌بینی افزایش سطح دریا مدنظر قرار گیرد.”
نظارت دقیق بر قطب شمال
تصاویر با وضوح بالا برای این تحقیق توسط پروژه ArcticDEM، که یک همکاری بین سازمان اطلاعات جغرافیایی ملی (NGA) و بنیاد ملی علوم (NSF) ایالات متحده است، ارائه شده است.
پروفسور ایان هوات، نویسنده همکار مطالعه و مدیر مرکز تحقیقات قطبی و اقلیم در دانشگاه ایالتی اوهایو، می‌گوید:
“پروژه ArcticDEM تا سال ۲۰۳۲ مدل‌های دیجیتالی ارتفاعی با وضوح بالا را ارائه خواهد کرد. این امر به ما امکان می‌دهد که به نظارت بر یخچال‌های گرینلند و سراسر قطب شمال ادامه دهیم، زیرا این مناطق به تغییرات اقلیمی واکنش نشان می‌دهند.”
این اطلاعات ارزشمند می‌تواند مناطقی را که با نرخ‌های سریع‌تر از سایر نقاط زمین گرم می‌شوند، شناسایی کرده و ما را برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و حفاظت از آینده سیاره‌مان آماده کند.
این مطالعه به‌طور کامل در مجله Nature منتشر شده است.