سینما، به عنوان مدیومی هنری، ظرفیتی بنیادین برای روایت‌گری دارد. نخستین فیلم‌های سینمایی، ثانیه‌هایی بودند از واقعیت زندگی که به روایتی تصویری شکل می‌دادند. خیلی زود، این قابلیت در خدمت روایت داستان‎‌هایی خیالی قرار گرفت؛ اما از همان دهه‌های ابتدایی حیات سینما، گرایشی به بازنمایی زیست شخصیت‌های واقعی را هم شاهد بوده‌ایم. گونه‌ای سینمایی که امروز، با نام «فیلم زندگی‌نامه‌ای» می‌شناسیم‌اش.

وقتی از آثار زندگی‌نامه‌ای صحبتی به میان می‌آید، معمولا ذهن‌مان به سمت شخصیت‌های مهم تاریخی می‌رود؛ اما جالب است که سوژه‌ی نخستین فیلم بیوگرافی بلند تاریخ سینما یعنی داستان دارودسته‌ی کلی (The Story of the Kelly Gang) -که نخسین فیلم بلند تاریخ هم می‌دانندش- تبهکاری استرالیایی به نام ند کلی است!

آثار زندگی‌نامه‌ای، قرار نیست صرفا در ستایش شخصیت‌هایی بی‌نقص و دست‌نیافتنی باشند؛ بلکه می‌توانند انسان‌های پیچیده و چندوجهی را زیر ذره‌بین ببرند و انگیزه‌ی اعمال‌ و رفتار متمایزشان را برای تماشاگر، ملموس و باورپذیر کنند. سه فیلمی که برای این شماره از سری مقاله‌های «آخر هفته چه فیلمی ببینیم؟» انتخاب کرده‌ام، محصول چنین گرایشی‌اند؛ نتیجه‌ی تلاش سه فیلمساز بزرگ، برای ترسیم پرتره‌ای ظریف از آدم‌هایی چندلایه. درباره‌ی این سه فیلم حرف می‌زنم؛ سرپیکو (Serpico) به کارگردانی سیدنی لومت، علی (Ali) به کارگردانی مایکل مان و هوانورد (The Aviator) به کارگردانی مارتین اسکورسیزی.