هزاران سال پس از فاجعه کوه وزوو در ایتالیا دانشمندان بالاخره موفق شدند راز مغز شیشه ای هرکولانیوم را کشف کنند. قربانی آتشفشان مرگ فوق‌العاده وحشتناک و عجیبی را تجربه کرده بود.

در سال ۷۹ میلادی آتشفشان وزوو در ایتالیای امروزی فوران کرد و باعث شد هزاران نفر از مردم شهرهای پمپی و هرکولانیوم کشته شوند. ترکیب مواد آشتفشانی، خاکستر،‌ گازهای سمی و زلزله باعث شد که ویرانی گسترده‌ای در این منطقه رخ دهد. بعدها بررسی‌های باستان شناسی از مغز شیشه ای هرکولانیوم پرده برداشت. مغز یک جوان از اهالی شهر هرکولانیوم در اثر فوران آتشفشان به شیشه تبدیل شده بود.

راز مغز شیشه ای هرکولانیوم در مرگی آرام نهفته است

تخمین زده می‌شود که ۲۰ هزار نفر جان خود را در اثر فوران آتشفشان وزوو از دست دادند. تاکنون اجساد باقیمانده از ۱۵۰۰ نفر پیدا شده است؛ اما در میان همه آنها مغز شیشه ای هرکولانیوم به‌عنوان یک معما باقی مانده بود. برای اولین‌بار در دهه ۱۹۶۰ بود که باستان‌شناسان جسد یک مرد ۲۰ ساله را در محل پیشین شهر هرکولانیوم پیدا کردند. بررسی‌های بیشتر در سال ۲۰۲۰ نشان داد که تکه‌هایی از شیشه در بدن این فرد وجود دارد.

نکته عجیب اینجا بود که درون شیشه بافت‌هایی از مغز انسان دیده می‌شد. گویی که مغز ناگهان به شیشه تبدیل شده بود؛ اما چطور چنین چیزی ممکن است؟

شهر هرکولانیوم نسبت به پمپی به آتشفشان وزوو نزدیک‌تر بود. در نتیجه اهالی آن با شرایط بسیار سخت‌تری مواجه شدند. دانشمندان بر این باور هستند که قربانی هنگام شروع فاجعه خواب بوده و حتی متوجه نشده که ابری از خاکستر داغ در حال نزدیک‌ شدن است. دمای این ابر به فراتر از ۵۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسید.

پس از قرار گرفتن در معرض چنین دمای بالایی، ابر از منطقه رد شده است و سبب شده دمای محیط اطراف به حالت عادی بازگردد. در نتیجه مغز قربانی نیز سریع سرد شده است. هرچند که سپس یک جریان آذرآواری (بهمن خاکستر داغ) سراغ شهر هرکولانیوم آمده تا مغز فرد جوان را به‌ حالت شیشه ای تبدیل کند. دمای موج دوم خاکستر به ۴۶۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسید.

قرار گرفتن در معرض دمای بسیار بالا و سپس سرد شدن سریع باعث شده که بافت مغز حالت شیشه ای پیدا کند. دانشمندان در رابطه با این مسئله چندان مطمئن نبودند. به همین‌خاطر تصمیم گرفتند اتفاقی که برای مغز شیشه ای هرکولانیوم رخ داده را در شرایط آزمایشگاهی تکرار کنند. آنها برای اینکار از یک مغز اهدایی برای آزمایش‌های پزشکی بهره گرفتند. نتیجه ثابت کرد که باور اولیه درست بوده است.

تنها موادی می‌توانند به شیشه تبدیل شوند که دارای مقداری آب باشند. به همین‌خاطر استخوان‌های فرد حالت شیشه‌ای نداشتند. همچنین دیگر اعضای بدن نمی‌توانستند خیلی در برابر گرمای شدید مقاومت کنند. در نتیجه پیش از سرد شدن سریع کاملا نابود شده بودند و هیچ اثری از شیشه در آنها دیده نمی‌شود. در واقع وجود جمجمه باعث شده که مغز تا حدودی کمتر آسیب ببیند و جاودانه شود.

در اطراف استخوان قفسه سینه نیز یک بافت اسفنجی دیده می‌شد. این بافت احتمالا به ریه‌ و دیگر اعضای بدن که هنگام فاجعه منفجر شدند تعلق دارد.

جالب است بدانید که قربانی ۲۰ ساله یکی از آرام‌ترین مرگ‌های ممکن را در این فاجعه تجربه کرده است. بسیاری از افرادی که بیدار بودند وحشت ناشی از فوران آتشفشان را حس کرده و به‌شدت سوختند. همچنین عده‌ای در مرکز شهر پناه گرفتند؛ اما شدت گرما آنقدر زیاد بود که آنها نیز پخته شدند. در واقع پناه گرفتن در مستحکم‌‌ترین بناها نیز نتوانسته بود افراد را از گرمای شدید نجات دهد.

به‌باور کارشناسان تنها راه فرار از فاجعه دور شدن تا فاصله ۲۰ کیلومتری از آتشفشان وزوو بود. تیم پژوهشی اعلام کرده است که وضعیت قربانیان این فاجعه و مغز شیشه ای هرکولانیوم آنها را یاد قربانیان بمباران شهر درسدن در آلمان انداخته است. شهری که هواپیماهای آمریکایی و انگلیسی در اواخر جنگ با ۳۹۰۰ تن بمب آتش‌زا به‌شدت بمباران کردند و سبب مرگ ۲۰۰ هزار نفر شدند. از افراد قربانی این فاجعه نیز جز مقداری استخوان جمع‌شده و مایعی لزج در اطراف استخوان چیزی باقی نمانده بود.

در گجت نیوز بخوانید: راز شگفت‌انگیز عطر مومیایی های مصر باستان فاش شد ۵ مورد از وحشتناک ترین آتشفشان های جهان قیامت آتشفشان‌ها در قطب جنوب؛ یخ‌ها آب شوند، جهنم به پا می‌شود