1

برای قرن‌ها، باستان‌شناسان داستان انسان‌های اولیه را قطعه‌به‌قطعه از طریق آثار باستانی بازسازی کرده‌اند. ابزارهای سنگی، با لبه‌های تیز و ساختار دقیقشان، واضح‌ترین تصویر را از ذهن اجداد باستانی ما ارائه داده‌اند. اما اکنون، کشف ابزارهای استخوانی این روایت قدیمی را به چالش کشیده است.

مطالعه‌ای جدید که توسط دانشگاه کالج لندن (UCL) و شورای ملی تحقیقات اسپانیا (CSIC) انجام شده است، چیزی شگفت‌انگیز را فاش می‌کند: انسان‌های اولیه توانایی استدلال پیشرفته‌ای داشتند، آن هم یک میلیون سال زودتر از آنچه تاکنون تصور می‌شد. مدرک این ادعا؟ ابزارهای استخوانی – که برخی از قدیمی‌ترین نمونه‌های کشف‌شده تاکنون هستند.

قدیمی‌ترین ابزارهای استخوانی

این مطالعه به بررسی ۲۷ قطعه استخوان فسیل‌شده می‌پردازد که حدود ۱.۵ میلیون سال پیش به ابزار تبدیل شده بودند. این مجموعه، قدیمی‌ترین نمونه‌های شناخته‌شده از ابزارهای استخوانی ساخته‌شده به‌صورت سیستماتیک را نشان می‌دهد و خط زمانی استفاده پیشرفته از ابزارها را به عقب می‌برد.

اجداد اولیه انسان، که با عنوان هومینین (Hominins) شناخته می‌شوند، حداقل یک میلیون سال از ابزارهای سنگی استفاده می‌کردند. اما تاکنون دانشمندان بر این باور بودند که استفاده مداوم از ابزارهای استخوانی تنها حدود ۵۰۰ هزار سال پیش آغاز شده است.

اکنون، این کشف جدید این دیدگاه را به چالش کشیده و نشان می‌دهد که اجداد باستانی ما در کار با مواد مختلف مهارت داشته‌اند.

ابزارهای استخوانی، نشانه‌ای از تفکر پیشرفته

ابزارهای استخوانی تازه کشف‌شده با استفاده از تکنیکی مشابه با تراش سنگ ساخته شده‌اند. هومینین‌ها با کندن تکه‌های کوچک، لبه‌های تیزی ایجاد کرده‌اند که نشان‌دهنده توانایی آن‌ها در انطباق و انتقال مهارت‌ها از یک ماده به ماده‌ای دیگر است.

این موضوع حاکی از آن است که انسان‌های اولیه دارای ظرفیت شناختی بالاتری نسبت به آنچه تاکنون تصور می‌شد، بوده‌اند.

دکتر رناتا اف. پیترز از دپارتمان باستان‌شناسی UCL می‌گوید:
“این ابزارها نشان می‌دهند که سازندگانشان به‌دقت استخوان‌ها را پردازش کرده‌اند و با کندن قطعاتی از آن‌ها، اشکال کاربردی ایجاد کرده‌اند. ما از یافتن این ابزارهای استخوانی در چنین بازه زمانی کهنی هیجان‌زده شدیم.”

وی افزود:
“این کشف نشان می‌دهد که اجداد انسانی قادر به انتقال مهارت‌های خود از سنگ به استخوان بودند، سطحی از شناخت پیچیده که در هیچ جای دیگری برای مدت یک میلیون سال دیگر مشاهده نشده است.”

انسان‌های اولیه از چیزی فراتر از سنگ استفاده می‌کردند

سرپرست این پژوهش، دکتر ایگناسیو دلا توره (از CSIC) بیان می‌کند:
“این کشف ما را به این فرضیه می‌رساند که انسان‌های اولیه به‌طور قابل‌توجهی گزینه‌های فناوری خود را گسترش داده‌اند. تا پیش از این، تولید ابزارها محدود به سنگ بود، اما اکنون شواهدی داریم که نشان می‌دهد مواد خام جدید نیز در ساخت ابزارها مورد استفاده قرار گرفته‌اند.”

این تغییر در ساخت ابزار نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه به‌اندازه کافی باهوش بوده‌اند که مهارت‌های خود را در ساخت ابزارهای سنگی به مواد دیگر نیز تعمیم دهند. این یک پیشرفت بزرگ در نحوه ساخت و استفاده از ابزارها محسوب می‌شود.

کشف در دره اولدوای (Olduvai Gorge)

این ابزارها در دره اولدوای در تانزانیا، یکی از مهم‌ترین مکان‌های کشفیات مربوط به انسان‌های اولیه، یافت شده‌اند. پژوهشگران ۲۷ ابزار استخوانی را کشف کرده‌اند که عمدتاً از استخوان حیوانات بزرگی مانند فیل و اسب‌آبی ساخته شده بودند.

این ابزارها از سخت‌ترین قسمت‌های بدن حیوانات – استخوان‌های ضخیم پاها – ساخته شده‌اند، که نشان می‌دهد انسان‌های اولیه به‌طور هوشمندانه بهترین مواد را انتخاب کرده‌اند.

ابزارهای استخوانی مربوط به دوره‌ای هستند که اجداد انسان در حال بهبود روش‌های ساخت ابزار خود بودند.

تحولی در ساخت ابزارها

در دوران اولدوان (حدود ۲.۷ میلیون تا ۱.۵ میلیون سال پیش)، انسان‌های اولیه عمدتاً از ابزارهای سنگی ساده استفاده می‌کردند که با کندن تکه‌های کوچک از سنگ‌ها، لبه‌های تیزی ایجاد می‌کردند.

اما دوران آشولی (Acheulean) که حدود ۱.۷ میلیون سال پیش آغاز شد، شاهد ظهور ابزارهای سنگی پیچیده‌تری بود.

اکنون، کشف ابزارهای استخوانی شکل‌داده‌شده نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه مهارت‌های خود را به موادی غیر از سنگ نیز گسترش داده‌اند.

پیش از این کشف، ابزارهای استخوانی بسیار نادر بودند و تنها در موارد پراکنده یافت شده بودند. هیچ مدرکی وجود نداشت که نشان دهد انسان‌های اولیه به‌طور مداوم از آن‌ها استفاده می‌کردند. اما این یافته‌های جدید نشان می‌دهند که هومینین‌ها ممکن است بسیار زودتر و گسترده‌تر از آنچه تصور می‌شد، از ابزارهای استخوانی استفاده کرده باشند.

راز ابزارهای استخوانی

کاربرد دقیق این ابزارهای استخوانی هنوز مشخص نیست. شکل، اندازه و لبه‌های تیز آن‌ها نشان می‌دهد که ممکن است برای فرآوری لاشه حیوانات جهت تهیه غذا مورد استفاده قرار گرفته باشند. بااین‌حال، هیچ مدرک مستقیمی برای تأیید عملکرد خاص آن‌ها وجود ندارد.

همچنین مشخص نیست که کدام گونه از هومینین‌ها این ابزارها را ساخته‌اند، زیرا هیچ بقایای فسیلی در کنار این مجموعه کشف نشده است. در آن زمان، دو گونه هومو ارکتوس (Homo erectus) و پارانتروپوس بویزی (Paranthropus boisei) در این منطقه زندگی می‌کردند که احتمالاً سازندگان این ابزارها بوده‌اند.

از آنجا که این کشف بسیار شگفت‌انگیز بود، دانشمندان امیدوارند که این یافته باعث شود باستان‌شناسان به مکان‌های حفاری قدیمی بازگردند. این احتمال وجود دارد که ابزارهای مشابهی قبلاً کشف شده اما به دلیل اهمیت نامشخصشان مورد توجه قرار نگرفته باشند.

مطالعه‌ای برای درک بهتر تکامل انسان

این پژوهش با حمایت مالی شورای تحقیقات اروپایی (ERC) انجام شده است تا به دانشمندان کمک کند درک بهتری از نحوه توسعه تفکر و فناوری در انسان‌های اولیه به دست آورند.

این مطالعه در مجله Nature منتشر شده است.