کانادا به دلیل اقتصاد پایدار و زیرساخت‌های پیشرفته، در دهه‌های اخیر به یکی از مقاصد جذاب برای کارآفرینان و استارتاپ‌ها تبدیل شده است.

اکوسیستم استارتاپی این کشور به دلیل حمایت‌های دولتی، دسترسی به استعدادهای جهانی، و موقعیت جغرافیایی استراتژیک  از دیگر رقبا متمایز است. در زیر، جنبه‌های مختلف این موضوع با جزئیات بررسی می‌شود:

همچنین بخوانید:

تاریخچه و تکامل استارتاپ‌ها در کانادا

کارآفرینی در کانادا ریشه‌ تاریخی دارد، اما گسترش و توسعه استارتاپ ها و کارآفرینیاز اوایل دهه ۲۰۰۰ آغاز شد. در این دوره، شرکت‌هایی مثل Research In Motion (RIM) (که بعداً به BlackBerry تغییر نام داد) با عرضه بلک‌بری، پایه‌های فناوری مدرن را بنا نهادند. از دهه ۲۰۱۰، با ظهور شرکت‌هایی مثل Shopify (تأسیس ۲۰۰۶ در اتاوا)، که اکنون یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیک جهان است، کانادا وارد مرحله جدیدی از نوآوری شد.

• دهه ۲۰۱۰: سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در استارتاپ‌ها رشد چشمگیری داشت. در سال ۲۰۱۹، استارتاپ‌های کانادایی حدود ۴.۷ میلیارد دلار سرمایه جذب کردند.
• سال‌های اخیر: در سال ۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری به بیش از ۷ میلیارد دلار رسید و در سال ۲۰۲۴ نیز این روند ادامه یافت، هرچند با نوساناتی به دلیل شرایط اقتصادی جهانی.

شهرهای کلیدی و مراکز استارتاپی

عمدتاً در چند شهر بزرگ کانادا استارتاپ ها هرکدام با ویژگی های مختلفی متمرکز هستند:

• تورنتو: بزرگ‌ترین مرکز فناوری کانادا با بیش از ۴,۰۰۰ استارتاپ فعال. منطقه “Toronto-Waterloo Corridor” (بین تورنتو و واترلو) است که به دلیل حضور دانشگاه واترلو و شرکت‌های فناوری، به “سیلیکون ولی شمال” معروف است. فین‌تک و هوش مصنوعی در اینجا برجسته‌اند.
• ونکوور: نزدیک به سیاتل و آسیا قطب استارتاپ‌های نرم‌افزاری، بازی‌سازی و فناوری پاک قرار دارد. که آن را به مرکزی برای تجارت بین‌المللی تبدیل کرده است.
• مونترال:این شهر به دلیل دانشگاه‌های برتر مثل مک‌گیل و حضور محققانی مانند یوشوا بنجیو (پدرخوانده هوش مصنوعی)، مرکز هوش مصنوعی و بازی‌سازی است.
• کلگری: پس از کاهش وابستگی به صنعت نفت، در حال تبدیل شدن به قطب فین‌تک و انرژی‌های تجدیدپذیر است.
• اتاوا: میزبان شرکت‌های فناوری مثل Shopify در گذشته و مرکز نوآوری‌های دولتی.

صنایع پیشرو در استارتاپ‌ها

استارتاپ‌های کانادایی در ابعاد مختلفی فعالیت می‌کنند که نشان‌دهنده تنوع اقتصادی این کشور است:

• هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: کانادا یکی از پیشروان جهانی در این زمینه است. شرکت‌هایی مثل Deep Genomics (هوش مصنوعی در پزشکی) و Waabi (کامیون‌های خودران) نمونه‌های برجسته‌اند.
• فین‌تک: Wealthsimple (مدیریت ثروت دیجیتال)، Neo Financial (بانکداری دیجیتال) و Kohoo (خدمات مالی شخصی) از موفق‌ترین‌ها هستند.
• تجارت الکترونیک: Shopify پیشرو است و Lightspeed (سیستم‌های فروش) نیز در حال رشد است.
• فناوری پاک: CarbonCure (فناوری کاهش کربن) و Enerkem (تبدیل زباله به سوخت) در این زمینه موفق هستند.
•  سلامت دیجیتال: League (پلتفرم سلامت کارکنان) و Maple (پزشکی از راه دور) در دوران همه‌گیری کرونا رشد کردند و فعال هستند.
• بازی‌سازی: شرکت‌هایی مثل Ubisoft Montreal و استارتاپ‌های کوچک‌تر، مونترال را به پایتخت بازی‌سازی تبدیل کرده‌اند.

حمایت‌های دولتی و سیاست‌ها

دولت کانادا نقش فعالی در حمایت از استارتاپ‌ها دارد:

• برنامه ویزای استارتاپ (Startup Visa): از سال ۲۰۱۳، با این برنامه کارآفرینان خارجی می توانند با ارائه ایده‌های نو و جذب حمایت از صندوق‌های سرمایه‌گذاری کانادایی، اقامت دائم بگیرند. تا سال ۲۰۲۴، بیش از ۱,۲۰۰ استارتاپ از این طریق راه‌اندازی شده‌اند.
• اعتبار مالیاتی SR&ED:  تا ٪۳۵هزینه‌های تحقیقاتی استارتاپ‌ها به‌صورت اعتبار مالیاتی برای برنامه تحقیق و توسعه علمی و تجربی، بازپرداخت می‌کند.
• صندوق‌های دولتی: BDC Capital (بانک توسعه کسب‌وکار کانادا) و Innovate Canada میلیون‌ها دلار در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
• مراکز نوآوری: MaRS Discovery District در تورنتو، Communitech در واترلو و Creative Destruction Lab (CDL) در چندین شهر، مشاوره، فضا و شبکه‌سازی ارائه می‌دهند.

فرصت‌ها برای استارتاپ‌ها

• نیروی کار باکیفیت: کانادا از دانشگاه‌هایی مثل تورنتو، واترلو و بریتیش کلمبیا سالانه هزاران فارغ‌التحصیل در رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) دارد.
• بازارهای بین‌المللی:  با عواملی همچون نزدیکی به آمریکا (بزرگ‌ترین شریک تجاری) و توافق‌نامه‌هایی مثل USMCA، دسترسی به بازارهای جهانی آسان است.
• هزینه‌های رقابتی: مزیت های اقتصادی به دلیل هزینه راه‌اندازی و اداره استارتاپ در کانادا نسبت به سیلیکون پایین‌تر است و دلار ضعیف‌تر کانادا ایجاد می شود.
• تنوع فرهنگی: بیش از ۲۰٪ جمعیت کانادا مهاجر هستند که ایده‌های متنوع و شبکه‌های جهانی را به ارمغان می‌آورند.
• کیفیت زندگی: شهرهای کانادایی مثل ونکوور و تورنتو به دلیل اینکه در رتبه‌بندی‌های جهانی کیفیت زندگی، جایگاه بالایی دارند جذب استعداد را آسان‌تری دارند.

چالش‌های پیش رو

• مهاجرت استعدادها: به دلیل دستمزدهای بالاتر و سرمایه‌گذاری در جنوب مرز آمریکا بسیاری از کارآفرینان و مهندسان به آنجا مهاجرت می کنند.
• دسترسی به سرمایه: اگرچه سرمایه‌گذاری VC در حال رشد است، اما هنوز با آمریکا قابل مقایسه نیست. در سال ۲۰۲۳، میانگین سرمایه‌گذاری در هر استارتاپ کانادایی حدود ۵ میلیون دلار بود، در حالی که در آمریکا این رقم به ۱۰ میلیون دلار می‌رسد.
• رقابت داخلی: رقابت برای سرمایه و مشتری به دلیل تعداد زیاد استارتاپ ها شدید شده است.
• سیاست‌های مالیاتی: مالیات های بر سود سرمایه گاهی کارآفرینان و استارتاپ ها را دلسرد می کند.

نمونه‌های موفق استارتاپ‌ها

• Shopify: یک فروشگاه آنلاین اسنوبرد که با ارزش بازار بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار (تا ۲۰۲۴) به غول تجارت الکترونیک تبدیل شده است.
• Wealthsimple:یک پلتفرم مدیریت ثروت است با بیش از ۲ میلیون کاربر و ارزش ۵ میلیارد دلار.
• Cohere: استارتاپ هوش مصنوعی است که در پردازش زبان طبیعی پیشرو است و در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۷۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد.
• Dapper Labs: خالق NBA Top Shot) NFTهای ورزشی) با ارزش بیش از ۷ میلیارد دلار.
• Clio: نرم‌افزار مدیریت حقوقی که در ونکوور تأسیس شد و در سال ۲۰۲۴ به ارزش ۳ میلیارد دلار رسید.

اکوسیستم استارتاپی

• سرمایه‌گذاری خطرپذیر: صندوق‌هایی مثل Georgian Partners، OMERS Ventures و iNovia Capital در استارتاپ‌های کانادایی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
• انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌ها: DMZ (تورنتو)، Velocity (واترلو) و FounderFuel (مونترال) به استارتاپ‌ها کمک می‌کنند تا رشد کنند.
• رویدادها و شبکه‌سازی: کنفرانس Collision (تورنتو)، Elevate Festival و تورهای Startup Canada فرصت‌هایی برای ارتباط کارآفرینان فراهم می‌کنند.

ویژگی‌های کارآفرینان کانادایی

کارآفرینان کانادایی معمولا زیر ۴۰سال هستند و همچنین چند فرهنگی و تحصیل کرده (به‌ویژه آمریکا و اروپا) در خارج هستند به همین دلیل تجربه های خود را به کانادا می آورند و موجب گسترش و رشد استارتاپ ها می شوند.
زنانی همچون Tobi Lutke (موسس Shopify) و Julia Rivard (از بنیان‌گذاران SheEO) نیز نقش بسیار موثری در رشد استارتاپ ها داشتند

چشم‌انداز آینده

کانادا به دلیل عواملی همچون رشد سرمایه گذاری،تمرکز بر فناوری‌های نوظهور مثل هوش مصنوعی، بلاک‌چین و انرژی پاک و حمایت های دولتی تا سال۲۰۳۰ به یکی از برترین کشورهای جهان در استارتاپ می شود.