۱.پیشرفت‌های سیاسی و اداری

امپراتوری‌های قدرتمند: ایران قبل از اسلام تحت حکومت سلسله‌های بزرگی مانند **هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ ق.م)**، اشکانیان (۲۴۷ ق.م–۲۲۴ م) و ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ م) بود.
– هخامنشیان اولین امپراتوری بزرگ جهان را تشکیل دادند و سیستم اداری منظمی مانند ساتراپ‌نشینی(استان‌داری) ایجاد کردند.
– ساسانیان نیز دارای نظام دیوان‌سالاری پیچیده و ارتش منظم بودند.
– قانون‌گذاری: در دوره ساسانی، کتاب «ماتیکان هزار دادستان» (کتاب هزار حکم قضایی) تدوین شد که نشان‌دهنده نظام حقوقی پیشرفته بود.

۲.پیشرفت‌های علمی و فرهنگی

دانشگاه‌های باستانی: در جندی‌شاپور (دوره ساسانی) یک مرکز علمی بزرگ وجود داشت که بعدها در دوران اسلامی نیز فعال بود.
– پزشکی: پزشکی ایران باستان (به ویژه در دوره ساسانی) پیشرفته بود و از دانش یونانی و هندی نیز استفاده می‌کرد.
– ادبیات و فلسفه: آثار مهمی مانند «خداینامه» (منبع شاهنامه فردوسی) و متون زرتشتی مانند «اوستا» و «دینکرد»نوشته شدند.

۳.معماری و شهرسازی

۴.اقتصاد و تجارت

جاده ابریشم: ایران در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و نقش کلیدی در تجارت بین شرق و غرب داشت.
پول و ضرب سکه: از دوره هخامنشیان سکه‌های طلا (دریک) و نقره (شکل) ضرب می‌شد.

۵. دین و اعتقادات

زرتشت: دین رسمی ایران باستان بود و بر اخلاقیات، یکتاپرستی و مفاهیمی مانند پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک تأکید داشت.
تسامح مذهبی: در دوره هخامنشیان، اقوام مختلف اجازه داشتند دین خود را حفظ کنند (مانند یهودیان در زمان کوروش).