1

گردشگری شبانه (‏Noctourism‏)که ترند جدید کاوش پس از تاریکی است، قرار است در ‏سال ۲۰۲۵ نحوه دیدن جهان توسط شب‌زنده‌داران را دگرگون کند. در یک نظرسنجی از ‏Booking.com‏ در سال گذشته، نزدیک به دو سوم (۶۲٪) از شرکت‌کنندگان در ۳۳ ‏کشور گفتند که به فکر تعطیلاتی با تجربه‌های شبانه هستند؛ از تماشای ستارگان و اقامت ‏شبانه در سافاری گرفته تا تورهای شهری بعد از غروب.‏

شرکت تورهای لوکس ‏Wayfairer Travel‏ گزارش داده که میزان شرکت در ‏گشت‌وگذارهای شبانه در سال ۲۰۲۴، رشدی ۲۵ درصدی داشته است. لی تامپسون، ‏هم‌بنیان‌گذار شرکت ‏Flash Pack، می‌گوید که تقاضا در میان مسافران نسل هزاره (دهه ‏‏۶۰ و ۷۰ میلادی) تا ۴۰٪ افزایش یافته است. او گفته: «ما در سال‌های اخیر شاهد ‏افزایش تمایل به تجربه‌های بدون الکل بوده‌ایم. حالا مردم به دنبال تجربه‌های ‏منحصربه‌فردی هستند که فراتر از گذراندن شب در بارها باشد و همین موضوع به رونق ‏نکتوریسم یا گردشگری شبانه دامن زده است.»‏

شاید دلیل اصلی این روند ساده‌تر از این حرف‌ها باشد. در دورانی که گردشگری بیش از ‏حد (‏overtourism‏) بسیاری از نقاط دنیا را به مکان‌هایی شلوغ و تکراری تبدیل کرده، ‏گردشگری شبانه می‌تواند دیدگاه تازه‌ای از جاذبه‌های آشنا را در اختیار گردشگران قرار ‏بدهد. این فرصتی است برای کشف دوباره جهانی که در شب چهره‌ای متفاوت پیدا می‌کند.‏

سافاری در شب

در یک سافاری معمولی در آفریقا که در طول روز انجام می‌شود، معمولاً تنها حدود ۳۰٪ ‏از پستانداران قابل مشاهده‌اند، در حالی‌که حدود ۷۰٪ از این حیوانات شب‌زی هستند؛ از ‏جمله بوش‌بیبی (نوعی میمون کوچک شبگرد) و گورکن عسل خوار؛ بنابراین تعجبی ندارد ‏که تقاضا برای سفرهای حیات‌وحش در شب افزایش یافته است.‏

دن فری، مدیرعامل شرکت ‏Wildlife Worldwide‏ می‌گوید: «مهمانان بیش‌ازپیش به ‏دنبال دیدن گونه‌های نادر و متفاوت هستند.» این شرکت اخیراً سفری جدید به آفریقای ‏جنوبی طراحی کرده تا گردشگران بتوانند پستانداران خاص و شب‌زی مانند آردوارک ‏‏(مورچه‌خوار زمینی) و آردوُلف (گرگ خاکی) را از نزدیک ببینند.‏

شفق شمالی

برای هرکسی که مشتاق کاوش جهان پس از تاریکی است، شفق شمالی معمولاً در صدر ‏فهرست قرار دارد. بر اساس جدیدترین آمار، صنعت مرتبط با شفق‌های قطبی در سال ‏‏۲۰۲۳ ارزشی معادل ۶۸۶ میلیون پوند داشته است. همچنین، در دسامبر سال گذشته، ‏انجمن آژانس‌های مسافرتی بریتانیا (‏ABTA‏) اعلام کرد که یک‌پنجم مسافران بریتانیایی ‏برنامه سفر به مناطقی را داشته‌اند که شانس دیدن شفق قطبی در آن‌ها وجود دارد که ‏افزایشی ۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ داشته است.‏

در همین حال، طبق داده‌های شرکت تحلیلی ‏Cirium‏ در حوزه هوانوردی، پروازهای ‏فصلی به شهر ترومسو در نروژ که به «پایتخت شفق شمالی» معروف است، از ۲۲ ‏پرواز در سال ۲۰۲۳ به ۸۷ پرواز در سال گذشته افزایش یافت. کاملاً مشخص است که ‏علاقه به شفق قطبی به طور چشمگیری در حال افزایش است.‏

اقامت زیر آسمان شب

چه چیزی باعث افزایش تقاضا برای اقامت در مکان‌هایی شده که چشم‌انداز آسمان شب را ‏ارائه می‌دهند؟ به گفته کریس مک‌اینتایر، بنیان‌گذار شرکت ‏Expert Africa، این موضوع ‏به احساس ارتباط بازمی‌گردد. او بر این باور است که اقامت و گردش ستاره‌بینی در ‏سافاری که در زیر آسمانی وسیع و باشکوه رخ می‌دهد و صدای زوزه کفتارها در ‏پس‌زمینه شب، ترکیبی از آرامش و هیجان را فراهم می‌کنند و باعث می‌شوند گردشگران ‏ارتباطی عمیق‌تر با طبیعت وحشی احساس کنند.‏

مالدیو نیز به‌سرعت از این ترند استقبال کرده است. از امسال، مهمانان اقامتگاه میلایدهو ‏در جزیره با آتول باا می‌توانند تجربه «خواب زیر ستارگان» را رزرو کنند، تختی که ‏روی یک شنزار خصوصی قرار دارد و فقط با قایق قابل دسترسی است.‏

در سال ۲۰۲۱، هیئت گردشگری سوئیس نیز پروژه‌ای با عنوان هتل میلیون ستاره ‏راه‌اندازی کرد. این تجربه که از طریق پلتفرم کمپینگ وحشی ‏Nomady‏ قابل رزرو ‏است، شامل حدود ۵۰ اقامتگاه منحصربه‌فرد با چشم‌اندازهای خیره‌کننده از آسمان شب ‏می‌شود.‏

سفر برای تماشای ستارگان

با رشد سالانه ۱۰ درصدی آلودگی نوری در جهان و ناپدید شدن راه شیری از دید یک‌سوم ‏جمعیت زمین، آسمان پرستاره خود به دلیلی برای سفر تبدیل شده است. رابرت مَسی، ‏معاون اجرایی انجمن سلطنتی اخترشناسی بریتانیا می‌گوید: «مردم به دنبال تجربه‌ای هستند ‏که به‌سادگی در خانه برایشان ممکن نیست.»‏

به گفته مسی، از بهترین مقاصد برای تماشای ستارگان می‌توان به رصدخانه ‏COAA‏ در ‏آلگاروه (پرتغال) اشاره کرد، جایی که علاقه‌مندان آماتور هم می‌توانند از تلسکوپ‌ها ‏استفاده کنند. همچنین مناطقی بدون آلودگی نوری مانند مناظر بکر شیلی، نامیبیا و ‏بیابان‌های استرالیا در فهرست او قرار دارند. ‏

تورهای شهری و معماری پس از تاریکی

بازدید در شب راه‌حلی ساده و مؤثر برای مقابله با گرمای شدید روز و شلوغی بیش از حد ‏گردشگری است. در اردن، رویداد هفتگی پترا در شب (‏Petra by Night‏) این امکان را ‏فراهم می‌کند که بازدیدکنندگان پس از ساعات عادی، از گنجینه‌ی نبطی‌ها دیدن کنند، در ‏حالی که هزاران فانوس، این بنای باستانی را روشن کرده‌اند.‏
همچنین، تاج محل در هند، به مدت پنج شب در حوالی ماه کامل، به روی بازدیدکنندگان ‏باز می‌شود اما فقط ۵۰ نفر در هر نوبت می‌توانند این تجربه را داشته باشند. این بازدید ‏شبانه، چشم‌اندازی کاملاً متفاوت و تازه از این بنای مشهور ارائه می‌دهد.‏

غواصی شبانه در دریا

دریا در شب هنوز حوزه‌ای نسبتاً توسعه‌نیافته است و بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، تعداد ‏شرکت‌کنندگان در دوره غواصی شبانه ‏PADI‏ تنها ۲ درصد افزایش داشته است. اریک ‏آلبینسون، مدیر آموزش ‏PADI‏ و یکی از نویسندگان دوره غواصی شبانه، می‌گوید ‏اضطراب در تجربه اول کاملاً طبیعی است اما بسیاری از افراد غواصی در شب را ‏آرامش‌بخش می‌دانند. او این ماجراجویی را از زاویه‌ای تازه توصیف می‌کند: «در غواصی ‏شبانه حس می‌کنید وارد فضا شده‌اید، با این تفاوت که شانس دیدن دنیای دریایی درخشان و ‏زیست‌تاب نیز نصیبتان می‌شود.»‏