چرا زمان حیاتی است؟

پس از رابطه جنسی محافظت نشده، فرآیند بارداری بلافاصله اتفاق نمی‌افتد. اسپرم می‌تواند تا حدود 5 روز در دستگاه تناسلی زن زنده بماند و منتظر تخمک‌گذاری بماند. هدف از پیشگیری اورژانسی بارداری، جلوگیری از لقاح تخمک و اسپرم یا جلوگیری از لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم است. هرچه زودتر اقدام کنید، احتمال موفقیت این روش‌ها بیشتر خواهد بود.

روش‌های اصلی پیشگیری اورژانسی از بارداری

دو روش اصلی و موثر برای پیشگیری اورژانسی از بارداری وجود دارد:

• قرص‌های پیشگیری اورژانسی (ECPs): این قرص‌ها که معمولاً به عنوان “قرص صبحگاهی” شناخته می‌شوند، حاوی دوز بالایی از هورمون‌هایی مشابه هورمون‌های موجود در قرص‌های ضد بارداری معمولی هستند.

  
  

  • انواع اصلی:
    

    • لوونورژسترول (Levonorgestrel): این نوع قرص معمولاً تا 72 ساعت (3 روز) پس از رابطه محافظت نشده موثر است، اما هرچه زودتر مصرف شود، اثربخشی آن بیشتر است. برخی از برندها ممکن است تا 120 ساعت (5 روز) نیز موثر باشند، اما اثربخشی آن‌ها به مرور زمان کاهش می‌یابد.
    • یولیپریستال استات (Ulipristal Acetate): این قرص با نام تجاری ellaOne نیز شناخته می‌شود و تا 120 ساعت (5 روز) پس از رابطه محافظت نشده اثربخشی خود را حفظ می‌کند و به نظر می‌رسد اثربخشی آن در طول این بازه زمانی کمتر کاهش می‌یابد.

  • نحوه عملکرد: قرص‌های پیشگیری اورژانسی با جلوگیری یا به تاخیر انداختن تخمک‌گذاری، جلوگیری از لقاح یا جلوگیری از لانه‌گزینی تخمک بارور شده عمل می‌کنند.
  • نحوه تهیه: قرص‌های لوونورژسترول معمولاً بدون نسخه در داروخانه‌ها در دسترس هستند، اما برای تهیه یولیپریستال استات ممکن است نیاز به نسخه پزشک باشد.
  • عوارض جانبی احتمالی: عوارض جانبی معمولاً خفیف و کوتاه مدت هستند و می‌توانند شامل حالت تهوع، استفراغ، سردرد، خستگی، سرگیجه و تغییر در زمان قاعدگی بعدی باشند. در صورت استفراغ ظرف 3 ساعت پس از مصرف قرص، ممکن است نیاز به مصرف دوز دیگری باشد.

• دستگاه داخل رحمی مسی (IUD): این یک روش پیشگیری اورژانسی بسیار موثر است که می‌تواند تا 5 روز پس از رابطه جنسی محافظت نشده یا تا 5 روز پس از اولین روز از دوره قاعدگی زن (هر کدام دیرتر باشد) قرار داده شود.

  
  

  • نحوه عملکرد: آی‌یودی مسی با ایجاد یک محیط سمی برای اسپرم و تخمک در رحم، از بارداری جلوگیری می‌کند. همچنین می‌تواند از لانه‌گزینی تخمک بارور شده جلوگیری کند.
  • مزایا: آی‌یودی مسی علاوه بر اینکه یک روش پیشگیری اورژانسی بسیار موثر است، می‌تواند به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری بلندمدت (تا 5 یا 10 سال بسته به نوع آن) نیز مورد استفاده قرار گیرد.
  • نحوه تهیه: برای قرار دادن آی‌یودی مسی نیاز به مراجعه به پزشک متخصص زنان است. این روش نیاز به معاینه لگنی و قرار دادن دستگاه در داخل رحم دارد.
  • عوارض جانبی احتمالی: ممکن است در ابتدا باعث درد، گرفتگی عضلات و خونریزی نامنظم شود.

چه زمانی باید اقدام کرد؟

همانطور که از عنوان مقاله پیداست، زمان در پیشگیری اورژانسی بسیار مهم است. هرچه زودتر پس از رابطه جنسی محافظت نشده اقدام کنید، احتمال موفقیت بیشتر خواهد بود.

• قرص‌های پیشگیری اورژانسی: حداکثر تا 72 تا 120 ساعت پس از رابطه موثر هستند، اما اثربخشی آن‌ها با گذشت زمان کاهش می‌یابد. بنابراین، توصیه می‌شود در اسرع وقت، ترجیحاً در 24 ساعت اول، مصرف شوند.
• آی‌یودی مسی: می‌تواند تا 5 روز پس از رابطه جنسی محافظت نشده موثر باشد و مزیت آن این است که اثربخشی آن در این بازه زمانی کاهش نمی‌یابد و به عنوان یک روش پیشگیری بلندمدت نیز عمل می‌کند.

مراحل اقدام در شرایط اورژانسی

1. آرامش خود را حفظ کنید: درک اینکه گزینه‌هایی برای جلوگیری از بارداری ناخواسته وجود دارد، می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.
2. تصمیم بگیرید: با در نظر گرفتن زمان سپری شده از رابطه و دسترسی به هر یک از روش‌ها، تصمیم بگیرید که کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است.
3. تهیه قرص پیشگیری اورژانسی: در صورت انتخاب قرص، به نزدیک‌ترین داروخانه مراجعه کنید. برای قرص‌های لوونورژسترول معمولاً نیازی به نسخه نیست.
4. مراجعه به پزشک (در صورت نیاز): برای تهیه قرص یولیپریستال استات یا قرار دادن آی‌یودی مسی، باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. در مورد آی‌یودی، هرچه زودتر اقدام کنید، بهتر است.
5. پیگیری: پس از استفاده از قرص پیشگیری اورژانسی، به زمان قاعدگی بعدی خود توجه کنید. اگر قاعدگی شما به طور قابل توجهی دیر شد یا علائم بارداری را تجربه کردید، برای اطمینان با پزشک مشورت کنید.

نکات مهمی که باید به خاطر بسپارید

• پیشگیری اورژانسی یک روش معمول برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه محافظت نشده است، اما نباید به عنوان یک روش پیشگیری منظم مورد استفاده قرار گیرد.
• قرص‌های پیشگیری اورژانسی از بیماری‌های مقاربتی (STIs) محافظت نمی‌کنند. اگر در معرض خطر ابتلا به STI هستید، با پزشک خود در مورد آزمایش و پیشگیری صحبت کنید.
• استفاده مکرر از قرص‌های پیشگیری اورژانسی ممکن است چرخه قاعدگی شما را مختل کند.
• اگر در مورد روش پیشگیری اورژانسی مناسب برای خود مطمئن نیستید، در اسرع وقت با پزشک یا یک متخصص بهداشت جنسی مشورت کنید.

نتیجه‌گیری

اگر در موقعیتی قرار گرفتید که نیاز به پیشگیری اورژانسی از بارداری دارید، به یاد داشته باشید که زمان کلیدی است. با اقدام سریع و آگاهانه، می‌توانید احتمال بارداری ناخواسته را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. گزینه‌های موجود را بشناسید و در صورت نیاز، از متخصصان کمک بگیرید. سلامت جنسی شما مهم است.