نمونه سوال دینی دوازدهم با جواب درس به درس
در مسیر آمادگی برای امتحانات نهایی، آشنایی با سوالات درس به درس دینی دوازدهم، نقش بسیار مهمی در تثبیت مفاهیم درسی دارد. در این مجموعه، سوالات درسهای ۱ تا ۵ دین و زندگی دوازدهم با دقت و بر اساس مفاهیم کلیدی کتاب تهیه شده است. این سوالات با بررسی دقیق امتحانات نهایی سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ انتخاب و تنظیم شدهاند تا دانشآموزان بتوانند با سبک سوالدهی آزمونهای نهایی آشنا شده و آمادگی خود را به بالاترین سطح برسانند. در این مقاله سوالات دینی دوازدهم تجربی و باقی رشتهها به طور کامل جمعآوری شدهاند.
درس اول
۱) چرا رسول خدا (ص) فرمودند: «در همه چیز تفکر کنید ولی در ذات خداوند تفکر نکنید»؟ (شهریور ۹۸)
پاسخ: چون انسان نمیتواند ذات و چیستی خداوند را درک کند، چون ذهن انسان محدود و ذات خداوند نامحدود است.
۲) با توجه به آیه «یا ایها الناس انتم الفقرا الی الله و الله هو الغنی الحمید»، نیاز انسان به خدا شامل چه چیزهایی میشود؟ (خرداد ۹۹)
پاسخ: انسان در «آفرینش» و «بقا» نیازمند خداوند است.
۳) با توجه به آیه «الله نور السماوات و الارض»، معنای اینکه خداوند نور آسمانها و زمین است چیست؟ (شهریور ۹۹ / خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: یعنی همه موجودات، وجود خود را از خداوند میگیرند و هستی آنها وابسته به او است.
۴) بر اساس حدیث پیامبر(ص): «تفکروا فی کل شیء ولا تفکروا فی ذات الله» چرا انسان از تفکر در ذات خداوند نهی شده است؟ (شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: چون ذهن انسان محدود است و ذات خداوند نامحدود؛ انسان توان احاطه به ذات او را ندارد.
۵) رابطهی خدا با انسان مانند رابطهی مسجد با سازندهی آن است که قطع نمیشود. (دی ۹۸)
پاسخ: نادرست
۶) یک موجود فقط در صورتی نیازمند به دیگری نیست که خودش ذاتا موجود باشد. (شهریور ۹۹)
پاسخ: درست
۷) زبان حال دائمی موجودات، عرض نیاز به خداوند است؛ هم در پیدایش و هم در بقا. (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: درست
۸) همانطور که یک مدرسه پس از ساخته شدن بینیاز از بنا است، موجودات نیز پس از پیدایش بینیاز از خدا هستند. (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: نادرست
۹) ما میتوانیم به وجود خداوند به عنوان آفریدگار پی ببریم و صفات او را بشناسیم، اما نمیتوانیم چیستی و ذات او را دریابیم. (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: درست
۱۰) هر چه معرفت انسان به خود و رابطهاش با خدا بیشتر شود، نیاز او به خداوند نیز بیشتر میشود. (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: درست
۱۱) هر وجودی نیازمند پدید آورنده است. (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: درست
۱۲) خداوند نور هستی است؛ یعنی تمام موجودات ……………. خود را از او میگیرند. (دی ۱۴۰۰)
پاسخ: وجود
انسان بر اساس ………………… خدا را مییابد و حضورش را درک میکند که به آن شناخت اولیه میگوییم. (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: فطرت خویش
۱۳)گرچه ما به وجود خداوند به عنوان آفریدگار جهان پی میبریم، اما نمیتوانیم ……….. او را دریابیم. (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: ذات (چیستی)
۱۴)رابطه خداوند با جهان را تا حدی میتوان به کدام مورد تشبیه کرد؟ (شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: مولد برق با جریان برق
۱۵)بیت «دلی کز معرفت نور و صفا دید / به هر چیزی که دید اول خدا دید» چه شناختی را ممکن میداند؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: شناخت عمیق و والا؛ یعنی در هر چیزی خدا را دیدن.
۱۶)در چه صورتی، وجودی همواره بوده و خواهد بود؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: در صورتی که وجودش از خودش باشد؛ یعنی پدیده نباشد و پدیدآورنده باشد.
۱۷)ثمرهی درک نیازمندی به خدای بینیاز چیست؟ (شهریور ۹۸)
پاسخ: افزایش عبودیت و بندگی.
۱۸)چرا رسیدن به معرفت عمیق «خدا را در هر چیزی دیدن» هدفی قابل دسترس است؟ (دی ۱۴۰۰ / دی ۱۴۰۱)
پاسخ: زیرا نوجوانان و جوانان از پاکی و صفای قلب برخوردارند.
۱۹)با توجه به استدلال نیازمندی جهان به خدا در پیدایش، از بیت «خشک ابری که بود ز آب تهی / ناید از وی صفت آبدهی» چه مفهومی دانسته میشود؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: هر پدیدهای وجودش از خودش نیست و نمیتواند هستیبخش باشد؛ تنها خداوند هستیبخش است.
۲۰)طبق بیت «دلی کز معرفت نور و صفا دید / به هر چیزی که دید اول خدا دید» انسان در چه صورت چنین شناختی پیدا میکند؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: وقتی دل او به نور و صفای معرفت و شناخت رسیده باشد.
۲۱)«خدا را با هر چیزی دیدن» برای انسان چگونه معرفتی است؟ (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: معرفتی عمیق و والا است که در نگاه نخست مشکل به نظر میرسد، اما هدفی قابل دسترس است.
چرا پیامبر اکرم (ص) از خداوند عاجزانه میخواست که او را به حال خود واگذار نکند؟ (خرداد ۹۹)
پاسخ: چون هرچه معرفت انسان به رابطه خود با خدا بیشتر شود، نیاز و ناتوانی خود را بیشتر درک کرده و بندگی خود را ابراز میکند
۲۲)نیازمندی جهان به خدا در پیدایش را با دو مقدمه و یک نتیجه استدلال نمایید. (خرداد ۱۴۰۱ / ۹۸)
پاسخ:
مقدمه اول: اگر در خود و جهان بیندیشیم، درمییابیم که همهی موجودات از جمله خود ما پدیدهایم و وجودمان از خودمان نیست.
مقدمه دوم: هر پدیدهای نیازمند پدیدآورندهای است که خودش پدیده نباشد و وجودش از خودش باشد.
نتیجه: بنابراین، ما و همهی پدیدههای جهان در پیدایش خود نیازمند آفرینندهای هستیم که خود پدیده نباشد، و او خداوند است.
۲۳)علت ناتوانی انسان در شناخت ذات و چیستی خداوند چیست؟ (دی ۹۸ / ۱۴۰۲ / ۹۹ / شهریور ۹۹ / دی ۹۹/خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:
به دلیل محدود بودن ذهن انسان، امکان شناخت کامل حقیقت نامحدود خداوند وجود ندارد.یعنی چون ذهن ما محدود است، نمیتواند ذات بینهایت و نامحدود خداوند را احاطه کند و بفهمد.
۲۴)منظور از شناخت اوّلیۀ خداوند، کدام گزینه است؟ (خرداد۱۴۰۳)
1) تفکّر دربارة نیازمند بودن جهان به خدا در پیدایش ۲) درك حضور خدا براساس فطرت خویش
پاسخ:گزینه۲
۲۵)جمله اگاهی سرچشمه زندگی است را تبین کنید.(دی۱۴۰۳)
پاسخ: انسان های ناآگاه نسبت به نیاز دائمی انسان به خداوند بی توجه انداما انسان های آگاه دائما سایه لطف و رحمت خدا را احساس می کنند و خود را نیازمند عنایات پیوسته او می دانند هرچه معرفت انسان به خود و رابطه اش با خدا بیشتر شود نیاز به او را بیشتر احساس و ناتوانی و بندگی خود را بیشتر ابراز می کند.
۲۶)رابطه ی (جهان با خداوند)دربقا مانند کدام یک از موارد زیر است؟(شهریور۱۴۰۳)
۱)پرتو نور با منبع نور ۲)میز با نجار
پاسخ:گزینه۲
۲۷)بر اساس متن آیه شریفه « آفَمَن أَسِّسَ بُنيانَه عَلَى تَقوى مِنَ الله و رضوان خيرٌ أَم مَن أَسَس بُنيانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هار……» بنیاد زندگی دینی چیست؟(دی۱۴۰۳)
پاسخ:تقویت الهی و خشنودی خداوند
۲۸)با توجه به فرمایش پیامبر اکرم(ص)، « تَفَكَّروا في كُلِّ شَيء و لا تَفَكَّروا فى ذاتِ اللهِ » انسان از درک کدام مورد ناتوان است؟(دی۱۴۰۳)
1) حقیقت خداوند ۲)صفات خداوند
پاسخ:گزینه۱
درس دوم
۱) آیه شریفه «ما لَهُم مِن دُونِهِ مِن وَلی» به کدام مرتبه از توحید اشاره دارد؟ (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: توحید در ولایت
۲) با توجه به مراتب توحید، آیه شریفه «و لله ما فی السموات و ما فی الارض» به کدام مرتبه توحیدی اشاره دارد؟(دی ۱۴۰۱)
پاسخ: توحید در خالقیت
۳) آیه شریفه «و لله ما فی السموات و ما فی الارض» به کدام مرتبه از توحید اشاره دارد؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: توحید در ربوبیت
۴) مطابق آیه «افاتخذتم من دونه اولیا لا یملکون لانفسهم نفعا ولا ضرا» چرا غیر خدا را سرپرست خود گرفتن مردود است؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: زیرا اختیار سود و زیان خود را هم ندارند.
۵) از آیه شریفه «ولم یکن له کفوا احد» چه پیامی فهمیده میشود؟(شهریور ۹۸)
پاسخ: خداوند همتایی ندارد / خداوند یکتاست (اصل توحید)
۶) آیه شریفه «الله خالق کل شیء» به کدام مرتبه از توحید اشاره دارد؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: توحید در خالقیت
۷) بانگ انسانی «انا ربکم الاعلی» در آیه ۲۴ سوره نازعات بیانگر کدام مفهوم است؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: شرک در ربوبیت
۸) عبارت شریفه «و لله ما فی السموات و ما فی الارض» به کدام مرتبه از توحید اشاره میکند؟(شهریور ۹۹)
پاسخ: توحید در ربوبیت
۹) مراتب توحید یا شرک را در آیه شریفه «و لله ما فی السموات و ما فی الارض» مشخص کنید. (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: توحید در مالکیت
۱۰) بازتاب و نتیجه اعتقاد به آیه «ما لهم من دونه من ولی ولا یشرک فی حکمه احدا» مربوط به کدام مرتبه از توحید است؟(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: توحید در ربوبیت
۱۱) از آنجا که خداوند تنها مالک جهان است، تنها ولی و سرپرست جهان نیز است.(شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: درست
۱۲) پرستش و اطاعت خداوند به عنوان تنها مبدا و خالق جهان، بیانگر توحید در خالقیت است.(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: نادرست
۱۳) اینکه خداوند پیامبر اکرم (ص) را ولی انسانها معرفی نموده، بدین معناست که ولایت خود را به ایشان واگذار کرده است.(دی ۱۴۰۱)
پاسخ: نادرست
۱۴) هیچ گروهی از مسلمانان، غیر از جریانی که امروزه به ……………………. مشهور شده، درخواست از رسول خدا را شرکآلود نمیدانند (دی ۱۴۰۱).
پاسخ: جریان تکفیری
۱۵) اعتقاد به اینکه در کنار خداوند دیگرانی نیز هستند که سرپرستی جهان را بر عهده دارند، شرک در ………………. است.(دی ۱۳۹۷)
پاسخ: ولایت
۱۶) منظور از توحید در ……………… این است که مخلوقات جز به اجازه خداوند نمیتوانند در جهان تصرف کنند.(خرداد ۱۴۰۰/شهریور۱۴۰۳)
پاسخ: ولایت
۱۷) هر کس مالک چیزی باشد، حق تصرف و تغییر در آن چیز را دارد؛ به این حق تصرف ……………… میگویند.(دی ۱۴۰۰)
پاسخ: ولایت و سرپرستی
۱۸) اگر انسانی معتقد باشد که میتواند مستقل از خداوند، امور را تدبیر کند، گرفتار شرک در ……………… شده است.(شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: ربوبیت
۱۹) اعتقاد به توانایی نبی اکرم (ص) و اولیای الهی در برآوردن حاجات انسان به ……………… عین توحید است.(شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: اذن الهی
۲۰) اگر کسی معتقد باشد که این جهان را چند خدا آفریدهاند، گرفتار شرک در ……………… شده است.(دی ۱۳۹۹)
پاسخ: خالقیت
۲۱) کدام اعتقاد دینی مانند روحی در پیکره احکام دین حضور دارد و به آن معنا میبخشد؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: توحید
۲۲) امام علی (ع) به ترتیب، چه چیزی را مایه عزت و افتخار خود میداند؟(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: مرا این عزت بس که بنده تو باشم و این افتخار بس که پروردگار منی.
۲۳) اصل و حقیقت توحید به چه معناست؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: اعتقاد به اینکه خدا یگانه است، شریک و همتا ندارد.
۲۴) درخواست دعا از پدر و مادر برای سعادتمندی فرزندان در چه صورتی موجب شرک است؟(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: در صورتی که این توانایی را از خود آنها و مستقل از خدا بدانیم.
۲۵) عقیده به توانایی پیامبر (ص) و اولیای دین در برآوردن حاجات انسان چه موقع موجب شرک است؟ (دی ۱۳۹۹)
پاسخ: وقتی که این توانایی را از خود آنها و مستقل از خدا بدانیم.
۲۶) آیا درخواست از اولیای الهی در برآوردن حاجات با توحید منافات دارد؟ توضیح دهید.(دی ۱۴۰۲)
پاسخ: اگر کسی باور داشته باشد که اولیای الهی مستقل از خداوند حاجتها را برآورده میکنند، این شرک است؛ اما اگر بپذیریم که این کار تنها با اذن خدا و به خواست او انجام میشود، این عین توحید است و مانند اثر شفابخش دارویی است که خداوند در آن قرار داده است.
۲۷) تفکر غلط جریان مشهور به «جریان تکفیری» درباره توحید و شرک چیست؟(دی ۱۴۰۲/دی۱۴۰۳)
پاسخ: این جریان هر مسلمانی را که مانند آنها فکر نکند مشرک و کافر میداند؛ توسل به پیامبران و معصومین (ع) را شرک میداند و حتی کشتن چنین افرادی را جایز میشمارد.
۲۸) در بحث «توحید در ربوبیت»، هنگامی که کشاورز رابطه خود را با خدا بررسی میکند، به چه نتایجی میرسد؟ (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: کشاورز میفهمد که خودش، توان و محصول کشتش از خداست، بذر در خاک به اراده خدا رشد میکند و در نهایت زارع حقیقی و پرورشدهنده اصلی خداوند است؛ پس باید شکرگزار او باشد.
۲۹)عبارت قرآنی … أم جَعَلُوا الله شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلقه فَتَشابَهَ الخَلق علیهم / یا برای خدا شریکانی قرار دادند که آن شریکان هم مثل خدا آفرینشی داشته اند و در نتیجه این دو آفرینش بر آنان مشتبه شده است. در تضاد با کدام مرتبه توحید است؟ (خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:توحید در خالقیت
۳۰)اعتقاد به توحید در ربوبیت به معنای نادیده گرفتن نقش و اثر انسان و سایر موجودات است.(خرداد۱۴۰۳)
پاسخ: نادرست
۳۱)مرز توحید و شرک در توانایی برآوردن حاجات انسان توسط دیگران کجاست؟(خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:اگر این توانایی ها را از خود آن ها و مستقل از خدا بدانیم شرک است اما اگر این توانایی ها را صرفاً از خدا و به اذن او بدانیم،توحید است.
۳۲)باتوجه به آیه شریفه « أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِم » درچه صورت جا داشت که مردم دراعتقاد به توحید در شک بیفتند ؟(شهریور۱۴۰۳)
پاسخ: در صورتی آن ها شریک هایی برای خدا قرار دهند که آن شریکان مثل خداوند آفرینشی داشته باشند.
۳۳)دلیل بیاورید که چرا خداوند در آفرینش جهان ، شریکی ندارد؟(شهریور۱۴۰۳)
پاسخ:اولاً : هر کدام از آن خدایان محدود و ناقص هستند و به تنهایی نمی توانند کل جهان را خلق کنند.ثانیاً : هر یک از خدایان کمالاتی دارند که دیگری آن کمالات را ندارد چنین خدایان ،ناقصی خود نیازمند هستند و هر یک از آن ها به خالق کامل و بی نیازی احتیاج دارند که نیازش را بر طرف نماید.
درس سوم
۱)با توجه به آیۀ شریفۀ «إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ ۚ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ» راه درست زندگی کدام است؟ (خرداد ۹۸)
پاسخ: راه درست زندگی یا همان صراط مستقیم، عبادت و بندگی است.
۲)در آیۀ «وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَىٰ حَرْفٍ…» منظور از عبادت خداوند بر یک جانب چیست؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: یعنی خدا را تنها به زبان و هنگام وسعت و آسودگی پرستش کردن و در زمان سختی و بلا و شر از خدا رویگردان شدن.
۳)با توجه به آیهی «إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ ۚ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ» راه درست زندگی چیست؟ (خرداد ۹۸)
پاسخ: راه درست زندگی یا همان صراط مستقیم، عبادت و بندگی است.
۴)در آیۀ «إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ ۚ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ» خداوند از انسانها چه درخواستی دارد؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: عبادت و پرستش خداوند.
۵)مهم ترین رکن یک جامعه چیست؟(شهریور۱۴۰۳)
پاسخ:حکومت
۶)اگر کسی دل به هوای نفس (بت درون) سپرده و او را معبود خود قرار دهد و اوامرش را به فرمانهای خداوند ترجیح دهد، گرفتار چه چیزی شده است؟ (شهریور ۹۸)
پاسخ: درست — گرفتار شرک عملی شده است.
۷)فزونی یافتن زینت دنیا در دلها که جایی برای خلوت انس با خدا نمیگذارد، مصداق چیست؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: درست — مصداق شرک عملی پیچیدهی انسان امروزی است.
۸)انسانی که گرفتار شرک عملی شده است، از درونی آرام و شخصیتی پایدار برخوردار است. (دی ۹۹)
پاسخ: نادرست
۹)زندگی توحیدی ریشه در چه چیزی دارد؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: درست — ریشه در جهانبینی توحیدی دارد.
۱۰)بیت «بر آستان جانان گر سر توان نهادن / گلبانگ سر بلندی بر آسمان توان زد» بیانگر چیست؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: درست — بیانگر توحید عملی است.
۱۱)اگر کسی در پی کسب رضایت قدرتهای مادی و طاغوتها برآید، به چه چیزی گرفتار شده است؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: درست — گرفتار شرک عملی شده است.
۱۲)توحید عملی دارای دو بعد … و … است. (شهریور ۹۸)
پاسخ: فردی / اجتماعی.
۱۳)جامعهی توحیدی با ظالمان مبارزه کرده و بنا به فرمان خداوند از چه کسانی حمایت میکند؟ (دی ۹۸)
پاسخ: محرومان (مستضعفان)
۱۴)جامعهای که از تفرقه و تضاد دوری میکند و به سوی … حرکت میکند، جامعهای توحیدی است. (خرداد ۹۹)
پاسخ: وحدت (هماهنگی).
۱۵)تسلیم بودن در برابر امیال نفسانی باعث میشود شخص، درونی … و شخصیتی ناپایدار داشته باشد. (شهریور ۹۹)
پاسخ: ناآرام.
۱۶)دل سپردن به هوای نفس و کسب رضایت قدرتهای مادی، انسان را دچار شرک … میکند. (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: عملی.
۱۷)توحید عملی چیست؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: بازتاب عقیدهی توحیدی در زندگی است؛ به این معنا که انسان متناسب با ایمان به خدای یگانه عمل کند، از فرمانهای خداوند اطاعت کند و جهت زندگی خود را خدا قرار دهد.
۱۸)شرک عملی چیست؟ (دی ۱۴۰۰)
پاسخ: اگر کسی دل به هوای نفس سپرده و او را معبود خود قرار دهد یا در پی کسب رضایت قدرتهای مادی و طاغوت برآید، گرفتار شرک عملی شده است.
۱۹)اگر کسی دل به هوای نفس سپرده و آن را معبود خود قرار دهد، گرفتار چه نوع شرکی میشود؟ (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: الف) شرک عملی در بعد فردی.
۲۰)گذر از عصر جاهلیت به عصر اسلام نیازمند چه چیزی بود؟ (خرداد ۹۸)
پاسخ: نیازمند تغییر در نگرش انسانها و تحول بنیادین در شیوه زندگی فردی و اجتماعی بود.
۲۱)قرار دادن خواست و رضایت الهی به عنوان محور تمایلات و تصمیمهای زندگی، انسان را مشمول چه نوع توحیدی میکند؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: توحید عملی (در بعد فردی).
۲۲)میزان تأثیرگذاری توحید در زندگی انسانها به چه چیزی بستگی دارد؟ (دی ۹۷)
پاسخ: به درجهی ایمان افراد به توحید و یکتاپرستی بستگی دارد.
۲۳)چرا انسان موحد شخصیت ثابت و استوار و آرامش روحی دارد؟ (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: چون زندگیاش را بر اساس رضایت خدا تنظیم کرده و پیرو فرمانهای اوست.
۲۴)مهمترین عامل در تعیین هدفها و رفتارهای انسان چیست؟ (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: افکار و اعتقادات هر فرد.
۲۵)در چه صورتی یک نظام اجتماعی توحیدی است؟ (خرداد ۹۸)
پاسخ: وقتی حاکم براساس قوانین الهی حکومت کند و در جامعه قوانین الهی را به اجرا درآورد.
۲۶)اگر کسی در پی کسب رضایت قدرتهای مادی باشد، گرفتار چه شرکی شده است؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: شرک عملی.
۲۷)ریشهی بتپرستی و شرک جدید در جهان امروز چیست؟ (دی ۹۷)
پاسخ: آن است که برخی انسانها در عین قبول داشتن خدا، دین و دستورات دینی را در زندگی وارد نمیکنند و تمایلات نفسانی را اصل قرار میدهند.
۲۸)ارتباط میان توحید فردی و توحید اجتماعی را توضیح دهید. (خرداد ۹۹ / خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: هرچقدر افراد جامعه به سوی توحید حرکت کنند، ارکان جامعه رنگ توحیدی بیشتری میگیرد و هرچقدر نهادهای اجتماعی در خدمت اجرای قوانین الهی باشند، مسیر رشد انسانها آسانتر است.
۲۹)شخصیت انسان موحد و مشرک از نظر آرامش روحی چه تفاوتی دارد؟ (شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: انسان موحد شخصیتی ثابت و دارای آرامش است؛ انسان مشرک ناپایدار و ناآرام است، زیرا تسلیم هوای نفس و طاغوت درونی است.
۳۰)نتیجهی تسلیم بودن در برابر امیال نفسانی و فرمانپذیری از طاغوت چیست؟ (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: شخص دچار ناآرامی درونی و شخصیت ناپایدار میشود، چون هوای نفس و قدرتهای مادی مدام خواستههای جدیدی را به او تحمیل میکنند.
۳۱)چرا برخی انسانهای امروزی با وجود اعتقاد به خدا، از خدا و آخرت غافل شدهاند؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: چون امور دنیوی، زینتها و لذتهای دنیا دلشان را پر کرده و جایی برای خلوت انس با خدا باقی نگذاشته است؛ هوی و هوس را معبود خود قرار دادهاند و با ابزارهای دنیوی مانند سینما و اینترنت از خدا و آخرت غافل ماندهاند.
۳۲)چرا موحد واقعی انسانی امیدوار و در برابر مشکلات صبور است؟ توضیح دهید.(خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:انسان موحد هیچ حادثه ای را در جهان بی حکمت نمیداند گرچه حکمت آن را نداند. از همین رو او همواره انسانی امیدوار است در مقابل سختی ها و مشکلات صبور و استوار است و آن ها را زمینهٔ موفقیت های آینده اش قرار می دهد باور دارد که دشواری های زندگی نشانه بی مهری خداوند نیست بلکه بستری برای رشد و شکوفایی اوست.
۳۳)خداوند رابطه علیت را تنها میان پدیده های مادی جهان حاکم کرده است.(دی ۱۴۰۳)
پاسخ:نادرست
۳۴) پذیرش حکومت کسانی که خداوند به آنها حق حاکمیت نداده کدام یک از ابعاد توحید عملی» را نفی می کند؟(دی ۱۴۰۳)
پاسخ: بعداجتماعی توحیدعملی
۳۵)با تدبر در آیه شریفه « وَمِنَ النَّاسِ مَن يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفِ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرُ اطْمَأَنَّ بهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةُ انْقَلَبَ عَلَىوجهه … برخی انسان ها در برابر هر خیر وشری که به آن ها می رسد چه روش هایی را در پیش می گیرند؟(شهریور۱۴۰۳)
پاسخ:در صورتی که خیری به آن ها برسد دلشان آرام میگیردواگر بلایی به آن ها برسد از خدا رویگردان می شوند.
درس چهارم
۱) مطابق آیۀ «الم اعهد الیکم یا بنی آدم أن لا تعبدوا الشیطان إنه لکم عدو مبین و أن اعبدونی هذا صراط مستقیم» تعبیر صراط مستقیم، بیانگر چه نوع توحیدی است؟
پاسخ: توحید عملی (دی ۱۴۰۲)
۲) این کلام امام علی(ع): «تمام اخلاص در دوری از گناهان جمع شده است» بیانگر کدام یک از راههای تقویت اخلاص است؟ (دی ۹۸)
پاسخ: دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات
۳) مطابق آیهی شریفه «الم اعهد الیکم یا بنی آدم أن لا تعبدوا الشیطان إنه لکم عدو مبین» چرا خداوند آدمیان را از پرستش شیطان نهی کرده است؟(شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: زیرا شیطان دشمن آشکار انسانها است.
۴) بر اساس حدیث پیامبر(ص): «مؤمنان با توجه به …………….. بر یکدیگر برتری پیدا میکنند.» (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: مراتب اخلاصشان
۵) نفوذناپذیری در برابر وسوسههای شیطان، یکی از راههای تقویت اخلاص است. (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: نادرست
۶) باید از حریم دل پاسبانی کنیم تا آفت شرک بدان راه نیابد و عمل ما خالص برای خدا انجام شود.(خرداد ۹۹)
پاسخ: درست
۷) در اسلام، اخلاص شرط قبولی اعمالی است که فرد به درگاه خداوند عرضه میدارد.(شهریور ۹۹)
پاسخ: درست
۸) نیایش و عرض نیاز به پیشگاه خداوند و طلب یاری از او برای تقویت اخلاص، غفلت از خداوند را کم میکند.(دی ۹۹)
پاسخ: درست
۹) حسن فاعلی بدین معناست که کار به درستی و به همان صورت که خداوند فرمان داده انجام شود.(دی ۱۴۰۰)
پاسخ: نادرست
۱۰) اقامه نماز مطابق موازین شرع با نیت کسب رضایت الهی، دارای دو حسن فعلی و فاعلی است. (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: درست
۱۱) حسن فعلی به معنای انجام دادن عمل به درستی و به همان صورت که خداوند فرمان داده است میباشد.(شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: درست
۱۲) برای تقویت اخلاص از راه افزایش شناخت خدا، خوب است ساعاتی را صرف …………. در آیات الهی کنیم. (شهریور ۹۹)
پاسخ: تفکر
۱۳) بر اساس حدیث شریف پیامبر(ص)، مؤمنان با توجه به ……………. بر یکدیگر برتری پیدا میکنند. (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: مراتب اخلاصشان
۱۴) «دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات» یکی از راههای …………… است. (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: تقویت اخلاص
۱۵) از میوههای درخت اخلاص:(خرداد ۹۸)
پاسخ:دریافت پاداش وصف ناشدنی
۱۶) تأثیر روزه در تقویت اخلاص:(خرداد ۹۸)
پاسخ:دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات
۱۷) تفکر در آیات و نشانههای الهی: (خرداد ۹۸)
پاسخ: افزایش معرفت نسبت به خدا
۱۸) دیدار محبوب حقیقی و تقرب به پیشگاه الهی:(خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: دریافت پاداشهای وصفناشدنی اخلاص
۱۹) اخلاص در کاربرد دینی یعنی چه؟(دی ۱۴۰۱/شهریور۱۴۰۳/دی۱۴۰۳)
پاسخ: یعنی شخصی عملش را فقط برای رضای خدا و همانگونه که او دستور داده است، انجام دهد.
۲۰) حسن فاعلی را تعریف کنید. (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: حسن فاعلی به این معناست که انجامدهندهی کار دارای معرفت درست و نیت الهی باشد
۲۱)بیت «بندگی کن تا که سلطانت کنند / تن رها کن تا همه جانت کنند» به کدام میوه درخت اخلاص اشاره دارد؟(شهریور ۹۸)
پاسخ: ب) دریافت پاداشهای وصفناشدنی
۲۲)پاداش اخلاص که فراتر از تصور ماست و در ذهن ما نگنجد، کدام است؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: الف) دیدار محبوب حقیقی
۲۳)تلاش برای انجام کار به درستی و به همان صورت که خداوند فرمان داده است، دارای کدام حسن است؟(دی ۹۹)
پاسخ: ب) حسن فعلی
۲۴)«تفکر در آیات و نشانههای الهی» چگونه به افزایش درجهی اخلاص منجر خواهد شد؟(دی ۱۴۰۲)
پاسخ: هر قدر معرفت ما به خدا از طریق تفکر در آیات و نشانههای الهی بیشتر شود، موجب افزایش ایمان و در نتیجه موجب افزایش درجهی اخلاص ما خواهد شد
۲۵)هر عبادتی که از جهت کمیت و کیفیت مطابق دستورات خداوند انجام گیرد، دارای کدام حسن است؟(خرداد ۹۹)
پاسخ: حسن فعلی
۲۶)شیطان در پیشگاه خداوند اقرار کرده است که توانایی فریب چه افرادی را ندارد؟(دی ۹۹ / شهریور ۹۹)
پاسخ: مؤمنان با اخلاص
۲۷)دو مورد از راههای تقویت اخلاص را بنویسید.(دی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱)
پاسخ: افزایش معرفت نسبت به خداوند – راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از او – دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات
۲۸)برای اینکه معرفت به خدا موجب افزایش درجه اخلاص شود، چه اقدامی لازم است؟(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: ساعاتی را صرف تفکر در آیات و نشانههای الهی کنیم
۲۹)عملی که از جهت کمیت و کیفیت مطابق فرمان الهی انجام شود، دارای چه حسنی است؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: حسن فعلی
۳۰)انجام عملی با نیت الهی به کدام حسن اخلاقی اشاره میکند؟ (دی ۹۸)
پاسخ: حسن فاعلی
۳۱)بنا بر فرمایش امام علی(ع) چرا تمام اخلاص در دوری از گناهان جمع شده است؟(شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: زیرا گناه ریشه درخت اخلاص و بندگی را میسوزاند
۳۲)نیت اخلاص در عمل انسان مؤمن به کدام حسن اشاره دارد؟ (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: حسن فاعلی
۳۳)دستیابی به حکمت را که یکی از میوههای درخت اخلاص است، شرح دهید. (دی ۹۸)
پاسخ: انسان حکیم به درجاتی از بصیرت میرسد که میتواند در شرایط سخت و پیچیده، حق را از باطل تشخیص دهد و گرفتار باطل نشود
۳۴)از میوههای درخت اخلاص «دریافت پاداشهای وصفناشدنی» را همراه با ذکر نمونه توضیح دهید. (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: بندگی خالصانه خداوند پاداشهایی دارد که در ذهن ما نمیگنجد و از تصور و تخیل ما فراتر است. از جملهی این پاداشها، دیدار محبوب حقیقی و تقرب به پیشگاه خداوند است
۳۵)بیت «برو این دام بر مرغ دگر نه / که عنقا را بلند است آشیانه» بیانگر کدام میوهی درخت اخلاص است؟ توضیح دهید.(دی ۱۴۰۱/خرداد۱۴۰۳)
پاسخ: نفوذناپذیری در برابر وسوسههای شیطان؛ اگر انسان در اخلاص پیش رود، به مرحلهای میرسد که دیگر فریب وسوسههای شیطان را نمیخورد، چرا که شیطان خود اقرار کرده است توانایی فریب دادن مؤمنان با اخلاص را ندارد
۳۶)یکی از میوههای درخت اخلاص، دستیابی به درجاتی از حکمت است، آن را شرح دهید. (شهریور ۹۹)
پاسخ: حکمت به معنای علم محکم و استوار و به دور از خطاست که هدف درست و راه رسیدن به آن را نشان میدهد و مانع لغزشها میشود. انسان حکیم در شرایط سخت، حق را از باطل تشخیص میدهد و گرفتار باطل نمیشود
۳۷)دو مورد از میوههای درخت اخلاص را بنویسید.(خرداد۹۹)
پاسخ: دستیابی به درجاتی از حکمت — نفوذناپذیری در برابر وسوسههای شیطان — دریافت پاداشهای وصفناشدنی
۳۸)راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از او چگونه موجب تقویت اخلاص میشود؟(خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: غفلت از خداوند را کم میکند، محبت او را در قلب تقویت میسازد و انسان را از کمکهای الهی بهرهمند میسازد
۳۹)به جا آوردن نماز صبح به صورت دو رکعت و قبل از طلوع آفتاب بدون نیت الهی، دارای حسن فاعلی است.(خرداد۱۴۰۳)
پاسخ: نادرست
درس پنجم
۱) در بینش توحیدی، جهان آفرینش مجموعۀ قدرها و قضاهای الهی است که آدمی باید با تشخیص درست، بهترینها را انتخاب کند. (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: درست
۲) مبنای تصمیمگیریهای انسان و تعیین کنندهی سرنوشت او همین اختیار محدودی است که دارد. (خرداد ۹۹)
پاسخ: درست
۳) اندازه، حدود، ویژگیها، موقعیت مکانی و زمانی موجودات وابسته به قضای الهی است. (شهریور ۹۹)
پاسخ: نادرست
۴) وجود اختیار در انسان نیاز به استدلال ندارد. (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: درست
۵) موجودات جهان، از آن جهت که به حکم و اراده الهی ایجاد میشوند به تقدیر الهی وابستهاند. (دی ۹۹)
پاسخ: نادرست
۶) بیت «هیچ گویی سنگ فردا بیا / ور نیایی من دهم بد را سزا» بیانگر «مسئولیتپذیری» و شاهدی بر اختیار آدمی است. (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: درست
۷) اندازه، حدود، ویژگی، موقعیت مکانی و زمانی موجودات، وابسته به قضای الهی است. (شهریور ۹۹)
پاسخ: نادرست
۸) مخلوقات جهان، از آن جهت که به حکم و اراده الهی ایجاد میشوند به ……………… الهی وابستهاند. (خرداد ۹۸)
پاسخ: قضای
۹) اختیار یک حقیقت ……………. است که هر انسانی آن را در خود مییابد. (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: وجدانی (مشهود)
۱۰) احساس رضایت یا پشیمانی یکی از شواهد وجود ……………… در انسان است. (شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: اختیار
۱۱) کسی که اختیار را در سخن یا بحث انکار میکند، در ………… از آن بهره میبرد. (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: عمل
۱۲) مجموعه عوامل مستقل در رویش یک گل از نوع علل ………. است. (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: عرضی
۱۳) بیت «این که فردا این کنم یا آن کنم خود دلیل اختیار است ای صنم» از شواهد وجود اختیار کدام است؟ (خرداد ۹۸)
پاسخ: ب) تفکر و تصمیم
۱۴) عبارت «اگر به کسی زیان رساندهایم، آن را جبران میکنیم» از شواهد وجود اختیار کدام است؟ (شهریور ۹۸)
پاسخ: الف) مسئولیتپذیری
۱۵) بیت «هیچ گویی سنگ فردا بیا / ور نیایی من دهم بد را سزا» بیانگر کدام شاهد بر اختیار است؟ (دی ۹۹)
پاسخ: الف) مسئولیتپذیری
۱۶) مخلوقات جهان، از آن جهت که با فرمان و حکم و اراده خداوند ایجاد میشوند به ………. وابسته هستند. (شهریور ۱۴۰۰)
پاسخ: الف) قضای الهی
۱۷) این که «فردا این کنم یا آن کنم» نشانه چیست؟ (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: تفکر و تصمیم
۱۸) دچار شک و تردید شدن در انتخابها، نشانه چیست؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: تفکر و تصمیم
۱۹) افسوس خوردن از انجام کارهای اشتباه، نشانه چیست؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: احساس پشیمانی
۲۰) مستحق مجازات دانستن خود در عهد شکنی، نشانه چیست؟ (شهریور ۹۹)
پاسخ: مسئولیتپذیری
۲۱) «هیچ عاقلی مر کلوخی را زند؟» بیانگر کدام شاهد بر اختیار است؟ (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: مسئولیتپذیری
۲۲) «گر نبودی اختیار، این شرم چیست؟» اشاره به چه دارد؟ (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: احساس رضایت یا پشیمانی
۲۳) آیه «إنا هدیناه السبیل إما شاکرا و إما کفورا» اشاره به چیست؟ (شهریور ۱۴۰۲)
پاسخ: وجود اختیار در آدمی
۲۴) اختیار چیست؟ (دی ۱۴۰۲ / شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: اختیار حقیقتی وجدانی و مشهود است که به معنای توانایی بر انجام یک کار یا ترک آن است.
۲۵) عبارت «اگر به کسی زیان رساندهایم، آن را جبران میکنیم» به کدام شاهد اختیار اشاره دارد؟ (شهریور ۹۸)
پاسخ: مسئولیتپذیری
۲۶) مجموعه عوامل مستقل در پرورش گل از کدام نوع علت است؟ (خرداد ۱۴۰۱)
پاسخ: علل عرضی
۲۷) منظور از اختیار چیست؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: حقیقتی وجدانی، به معنای توانایی بر انجام یک کار و یا ترک آن است.
۲۸) بیت «هیچ عاقل مر کلوخی را زند؟ / هیچ با سنگی عتابی کس کند؟» بیانگر کدام شاهد اختیار است؟ (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: مسئولیتپذیری
۲۹) بیت «هیچ گویی سنگ فردا بیا / ور نیایی من دهم بد را سزا» نشانه کدام شاهد بر اختیار است؟ (خرداد ۹۹)
پاسخ: مسئولیتپذیری
۳۰) رابطهی اختیار انسان با اراده خداوند را شرح دهید. چگونه میتوان هم به قضا و قدر الهی معتقد بود و هم انسان را موجودی مختار دانست؟ (شهریور ۹۸ / خرداد ۹۹)
پاسخ: وجود اختیار و اراده در انسان ناشی از اراده الهی و خواست خداست. خداوند اراده کرده است که انسان موجودی مختار باشد. اراده انسان در طول اراده خداست و با آن منافاتی ندارد.
۳۱) امام علی(ع) در موضوع برخاستن از زیر سایه دیوار کج، چه نگرشی دربارهی اعتقاد به قدر و قضای الهی به یاران آموخت؟ (دی ۱۴۰۲)
پاسخ: آموخت که اعتقاد به قدر و قضا مانع تحرک و عمل انسان نیست، بلکه عامل و زمینهساز آن است. انسان باید با تشخیص درست بهترینها را انتخاب کند.
۳۲) توضیح دهید چگونه مسئولیتپذیری شاهدی بر وجود اختیار در انسان است؟ (دی ۹۸)
پاسخ: انسان خود را مسئول اعمالش میداند و در صورت تخلف، خود را مستحق مجازات میبیند. این مسئولیتپذیری دلیل بر وجود اختیار است.
۳۳) مخلوقات جهان از چه جهت به تقدیر الهی و از چه جهت به قضای الهی وابسته هستند؟ (خرداد ۱۴۰۰)
پاسخ: از نظر اندازه، حدود، ویژگی و موقعیت مکانی و زمانی به تقدیر الهی و از جهت ایجاد و به وجود آمدن به قضای الهی وابستهاند.
۳۴) از نشانههای وجود اختیار در انسان «تفکر و تصمیم» را توضیح دهید. (دی ۱۴۰۰)
پاسخ: انسان در مسیر زندگیاش با تردید و بررسی، تفکر و تصمیمگیری مواجه است. پس از بررسی راهها، انتخاب میکند و این نشانهی اختیار است.
۳۵) کسانی که میپندارند قدر و قضای الهی با اختیار انسان ناسازگار است، چه پندار نادرستی دارند؟ (شهریور ۱۴۰۱)
پاسخ: آنان تصور میکنند تقدیر، قانونی را لغو و نظم را به هم میزند، درحالیکه تقدیر همان قانونمندی و نظم حکیمانه جهان است.
۳۶) چگونه میتوان هم به قضا و اراده الهی اعتقاد داشت و هم انسان را موجودی مختار دانست؟ (دی ۱۴۰۱)
پاسخ: خداوند خواسته انسان مختار باشد و اختیار او در طول ارادهی خداوند است، نه مستقل از آن.
۳۷) پند نادرست برخی انسانها از قدر و قضای الهی چیست؟ (خرداد ۱۴۰۲)
پاسخ: تصور میکنند تقدیر قوانین را لغو و نظم را به هم میزند؛ درحالیکه تقدیر در حقیقت، بیان قانونمندی و نظم حکیمانه الهی است.
۳۸)چگونه فرار از اختیار خود دلیلی بر اختیار است؟(خرداد ۱۴۰۳)
پاسخ:چون حتی اگر بخواهد آن را انکار کند باز هم این کار اختیاری است و با خواست و اراده خود انجام داده است. حتی فردی که اختیار را در سخن انکار می کند در عمل از آن بهره می برد و آن را اثبات می کند.
۳۹)وابسته بودن موجودات به قضای الهی» به چه معناست؟(خرداد ۱۴۰۳)
پاسخ:به این معناست که مخلوقات جهان با فرمان و حکم و اراده الهی ایجاد می شوند.
۴۰)اختیار انسان با اراده الهی ، چه نسبتی دارد؟ توضیح دهید.(شهریور۱۴۰۳/دی۱۴۰۳)
پاسخ:اراده و اختیار انسان در طول اراده خداست و با آن منافات ندارد وجود اختیار در انسان ناشی از اراده الهی و خواست خداست. خداوند اراده کرده است که انسان موجودی مختار و دارای اراده باشد در فعل اختیاری، تا زمانی که ما اراده کاری را نکرده ایم آن کار انجام نمی گیرد. در عین حال وجود ما اراده ما و عملی که از ما سر می زند همگی وابسته به اراده خداوند است.
۴۱)قدر و قضای الهی مانع افعال اختیاری انسان نیست.(شهریور۱۴۰۳)
پاسخ:درست
۴۲)جملهٔ اختیار» ،انسان یک تقدیر الهی است» را توضیح دهید.(دی۱۴۰۳)
پاسخ: یکی از تقدیرات الهی برای انسان این است که او دارای اختیار باشد. یعنی همان طور که مثلا به ،آب ویژگی مایع بودن را داده است به انسان نیز ویژگی مختار بودن را عطا کرده است.
source