چین نخستین مجموعه ماهواره‌های منظومه محاسبات فضایی خود را در گامی مهم برای ساخت اولین ابررایانه فضایی جهان به مدار پرتاب کرد.

به گزارش نشریات چینی، 12 ماهواره مجهز به سیستم‌های محاسباتی هوشمند و پیوندهای ارتباطی بین‌ماهواره‌ای، ظهر چهارشنبه به وقت محلی با موشک لانگ مارچ 2D از مرکز پرتاب ماهواره جیوچوان به فضا فرستاده شدند.

این ماهواره‌ها بخشی از پروژه «منظومه محاسباتی سه‌بدنه» هستند که آزمایشگاه ژجیانگ مشغول توسعه آن است. هدف این پروژه ایجاد زیرساختی فضایی با توان پردازشی آنی در مدار زمین است. طبق گزارش‌ها، پس از تکمیل پروژه، این منظومه می‌تواند با توان پردازشی 1000 پتافلاپس (یک کوینتیلیون عملیات‌در‌ثانیه) فعالیت کند؛ ظرفیتی که می‌تواند با قدرتمندترین ابررایانه‌های زمینی رقابت کند.

برای مقایسه، ابررایانه El Capitan در آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور آمریکا که سال گذشته قدرتمندترین ابررایانه جهان معرفی شد، توان پردازشی 1.72 کوینتیلیون عملیات‌درثانیه دارد.

ابررایانه فضایی؛ انقلابی در پردازش داده‌ها در مدار زمین

«جاناتان مک‌داول»، اخترشناس و مورخ فضایی دانشگاه هاروارد، ایده رایانش ابری در فضا را «بسیار پرطرفدار» می‌داند و می‌گوید:

«مراکز داده مداری می‌توانند از انرژی خورشیدی استفاده و گرمای خود را به فضا منتشر کنند؛ اقدامی که باعث کاهش مصرف انرژی و اثر کربنی می‌شود.»

او همچنین در ادامه گفت چین، ایالات متحده و اروپا همگی می‌توانند در آینده مراکز داده مداری را راه‌اندازی کنند و پرتاب اخیر چین نخستین آزمایش واقعی برای منظومه هدفمند محاسباتی است.

طبق گزارش برخی منابع چینی، هریک از این ماهواره‌ها توان پردازشی تا 744 تریلیون عملیات‌درثانیه دارند و از طریق پیوندهای لیزری پرسرعت با نرخ انتقال داده 100 گیگابیت‌درثانیه به یکدیگر متصل هستند.

ماهواره‌ها همچنین به مدل هوش مصنوعی مخصوص فضا با 8 میلیارد پارامتر مجهزند که می‌تواند داده‌های خام ماهواره‌ای را مستقیم در مدار پردازش کند. این مجموعه برای آزمایش قابلیت‌هایی همچون ارتباط لیزری بین‌مداری و رصدهای نجومی به کار خواهد رفت.

باتوجه‌به برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی، مراکز داده در سراسر جهان تا سال 2026 می‌توانند بیش از 1000 تراوات‌ساعت برق مصرف کنند؛ معادل مصرف کل برق ژاپن. همچنین خنک‌سازی این مراکز به آب عظیمی نیاز دارد؛ فقط در سال 2022 گوگل بیش از 19 میلیارد و 700 میلیون لیتر آب برای خنک‌سازی مراکز داده خود مصرف کرده است.