در این مقاله با بهترین موشک های ایرانی آشنا می‌شویم که نمادی از پیشرفت نظامی و بازدارندگی دفاعی کشور هستند.

در دهه‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران توانسته با تکیه بر دانش بومی و تجربه‌های میدانی، به یکی از قدرت‌های موشکی منطقه تبدیل شود. این پیشرفت در حالی به‌دست آمده که کشور تحت تحریم‌های سنگین بین‌المللی قرار داشته و بسیاری از فناوری‌های نظامی به‌سختی در دسترس بوده‌اند.

با این‌ حال، ایران موفق شده زیرساخت‌هایی بومی در حوزه طراحی، تولید و توسعه موشک‌های پیشرفته ایجاد کند که امروز بخشی جدایی‌ناپذیر از توان بازدارندگی دفاعی کشور به‌شمار می‌روند.

برنامه موشکی ایران طی سال‌های گذشته تنوع قابل‌توجهی پیدا کرده است. از موشک‌های کوتاه‌برد و تاکتیکی گرفته تا موشک‌های بالستیک دوربرد، همگی در خدمت حفظ امنیت ملی و پاسخ‌گویی به تهدیدات احتمالی هستند. این توانایی نه‌تنها از لحاظ نظامی اهمیت دارد، بلکه نقش مؤثری در سیاست خارجی و تأثیرگذاری ایران در معادلات منطقه‌ای ایفا می‌کند.

بهترین موشک های ایرانی

در این مقاله قصد داریم مروری داشته باشیم بر مهم‌ترین و برترین موشک های ایرانی که نه‌تنها در رسانه‌ها بلکه در محافل نظامی و تحلیلی جهانی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند.

هر یک از این موشک‌ها نشان‌دهنده مسیر تکاملی و راهبردی است که ایران در حوزه قدرت موشکی طی کرده و به‌نوعی، نمایانگر سیاست دفاعی مبتنی بر بازدارندگی فعال محسوب می‌شوند.

موشک خرمشهر ۴ (خیبر)

خرمشهر ۴ که با نام خیبر نیز شناخته می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین موشک‌های بالستیک ایران به شمار می‌رود که طراحی آن با تمرکز بر افزایش برد و قدرت تخریب صورت گرفته است.

این موشک با استفاده از موتور به‌روزشده و بهره‌گیری از سوخت هایپروگلیک، قادر است کلاهکی به وزن ۱۵۰۰ کیلوگرم را تا فاصله‌ای در حدود ۲۰۰۰ کیلومتر حمل کند.

یکی از ویژگی‌های متمایز این موشک نسبت به نمونه‌های پیشین، قابلیت ذخیره‌سازی طولانی‌مدت سوخت آن در مخازن داخلی است، که آماده‌سازی برای پرتاب را به شکل چشمگیری تسهیل کرده است.

از نظر عملیاتی، خرمشهر ۴ یک موشک تاکتیکی تمام‌عیار محسوب می‌شود. توانایی آماده‌سازی برای شلیک تنها در مدت ۱۲ دقیقه، آن را به گزینه‌ای سریع و مؤثر در واکنش به تهدیدات احتمالی تبدیل کرده است.

چنین ویژگی‌هایی، این موشک را در دسته ابزارهای راهبردی بازدارندگی قرار می‌دهد و نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر ایران در حوزه فناوری موشک‌های سوخت مایع است.

موشک حاج قاسم

موشک حاج قاسم یکی از جدیدترین موشک‌های بالستیک طراحی‌شده در ایران است که با هدف بهبود دقت و سرعت ساخته شده. این موشک ۷ تن وزن دارد و به هشت بالک در بخش انتهایی خود مجهز است که نقش مهمی در پایداری و هدایت آن ایفا می‌کنند.

سرجنگی حاج قاسم وزنی برابر با ۵۰۰ کیلوگرم دارد و طبق برآوردها، حداکثر سرعت آن به حدود ۱۲ ماخ می‌رسد که آن را به یکی از سریع‌ترین موشک‌های تولید داخل بدل کرده است.

برد مؤثر موشک حاج قاسم بین ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود که آن را برای هدف قرار دادن نقاط راهبردی در عمق سرزمین‌های دشمن مناسب می‌سازد. دقت برخورد این موشک به زیر ۱۰ متر گزارش شده و این موضوع، کارایی آن را در عملیات‌های نقطه‌زن افزایش می‌دهد.

طراحی این موشک بر پایه تجربه‌های عملیاتی و نیاز به واکنش سریع در شرایط بحرانی بوده و نشان‌دهنده گام بلندی در مسیر بومی‌سازی کامل فناوری موشکی در کشور است.

موشک خیبرشکن

موشک خیبرشکن از جمله نسل‌های جدید موشک‌های بالستیک ایران است که با بدنه‌ای کامپوزیتی و وزن سبک‌تر نسبت به نمونه‌های قبلی طراحی شده است.

این موشک با طول ۱۰.۵ متر، قطر ۸۰ سانتی‌متر و وزن تقریبی ۴.۵ تن، توانایی حمل سرجنگی ۱۵۰۰ کیلوگرمی را دارد. ساختار بدنه آن مشابه موشک رعد ۵۰۰ است که از مواد پیشرفته‌ای برای کاهش وزن و افزایش سرعت بهره می‌برد. نوع کلاهک آن انفجاری قوی و سریع است که برای تخریب اهداف حیاتی کاربرد دارد.

خیبرشکن از سوخت مایع با ترکیب هایپروگلیک استفاده می‌کند و مجهز به سامانه هدایت پیشرفته‌ای در فاز میانی پرواز است. هدایت این موشک در خارج از جو زمین انجام می‌شود و پس از خاموش شدن موتور اصلی، کلاهک از بدنه جدا شده و به‌سوی هدف می‌رود.

این ویژگی موجب می‌شود که شناسایی و رهگیری آن توسط سامانه‌های ضد موشکی دشوارتر شود و موشک بتواند با دقت بیشتری به هدف برسد. برد دو هزار کیلومتری آن، خیبرشکن را در رده موشک‌های راهبردی و فرامنطقه‌ای قرار می‌دهد.

موشک سجیل

سجیل نخستین موشک بالستیک ایرانی با سوخت جامد و موتور دو مرحله‌ای است که در پاسخ به نیاز ایران برای موشک‌های دوربرد قابل‌اتکا طراحی شد.

این موشک توانایی انهدام اهدافی تا فاصله ۲۰۰۰ کیلومتر را داراست و با بهره‌گیری از شتاب بالا در مرحله اولیه پرتاب، قدرت نفوذ بالایی در برابر سامانه‌های پدافندی دارد. برخلاف موشک‌های سوخت مایع، سوخت جامد موجود در سجیل باعث شده تا زمان آماده‌سازی برای پرتاب کاهش یابد و ماندگاری آن نیز بیشتر باشد.

موشک سجیل با وزن بیش از ۲۳ تن، از نظر مهندسی جزو پیشرفته‌ترین محصولات دفاعی کشور به حساب می‌آید. سرجنگی این موشک حدود ۵۴ کیلوگرم مواد منفجره دارد که با الگوی طراحی شبیه به موشک‌های زمین‌به‌هوای هاوک، قدرت تخریب بالایی را برای آن فراهم می‌کند.

با توجه به مشخصات فنی و عملیاتی، سجیل نه‌تنها به‌عنوان یک سلاح راهبردی شناخته می‌شود، بلکه سمبل ورود ایران به عرصه طراحی مستقل موشک‌های بالستیک سوخت جامد نیز هست.

موشک پاوه

پاوه یکی از جدیدترین دستاوردهای صنعت موشکی ایران در حوزه موشک‌های کروز است که با هدف افزایش برد و دقت طراحی شده است. این موشک با برد اعلام‌شده ۱۶۵۰ کیلومتر، نسبت به نسل قبلی خود یعنی سومار، حدود ۲۲ درصد افزایش بُرد را تجربه کرده است.

این موضوع به‌طور مستقیم توان عملیاتی نیروهای مسلح ایران را در پاسخ‌گویی به تهدیدات دوربرد ارتقا می‌دهد. طراحی ظاهری موشک پاوه نیز دچار تغییراتی شده که آن را از دیگر موشک‌های کروز ایرانی متمایز می‌سازد.

یکی از ویژگی‌های برجسته پاوه، قابلیت پرواز در ارتفاع بسیار پایین (زیر ۵۰ متر) است. این ارتفاع پایین باعث می‌شود شناسایی آن توسط رادارها و سامانه‌های پدافندی دشمن بسیار دشوار باشد.

همچنین، مسیرهای پروازی متنوع و پیچیده‌ای که موشک می‌تواند طی کند، به آن امکان می‌دهد از جهت‌های غیرقابل پیش‌بینی به سمت هدف حرکت کرده و اثربخشی عملیاتی خود را افزایش دهد. موشک پاوه را می‌توان نماد پیشرفت‌های استراتژیک ایران در طراحی تسلیحات با قابلیت حمله دقیق و نفوذپذیر دانست.

موشک فتاح

موشک فتاح یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای نظامی ایران در حوزه فناوری هایپرسونیک به شمار می‌رود. این موشک با سرعتی بین ۱۳ تا ۱۵ ماخ، توانایی عبور از سامانه‌های پدافندی متعارف را دارد.

برد آن به ۱۴۰۰ کیلومتر می‌رسد و سر جنگی آن از نوع گلایدکننده با قابلیت مانور در حین پرواز است. این سرجنگی که از نوع HGV به شمار می‌رود، در خارج از جو زمین با تغییر مسیر، می‌تواند از رهگیری توسط موشک‌های ضد بالستیک جلوگیری کند. ویژگی‌های این موشک، آن را در رده سلاح‌های فوق‌مدرن قرار داده است.

موشک قدر

موشک‌های قدر در دو نسخه با نام‌های «قدر اچ» و «قدر اف» طراحی و ساخته شده‌اند. نسخه اچ دارای بردی در حدود ۱۶۵۰ کیلومتر است، در حالی که نسخه اف می‌تواند تا فاصله ۱۹۵۰ کیلومتری را نیز پوشش دهد.

گفته می‌شود این موشک نسخه‌ای بهینه‌شده از موشک شهاب ۳ است و برخی منابع ساختار آن را دو مرحله‌ای با ترکیب سوخت مایع و جامد توصیف کرده‌اند. این ترکیب، امکان افزایش برد موشک را بدون افزایش چشمگیر در وزن فراهم کرده است و باعث شده که دقت و انعطاف‌پذیری عملیاتی آن نیز بهبود یابد.

موشک عماد

موشک عماد، نسخه پیشرفته‌ای از موشک‌های بالستیک ایرانی است که دقت هدف‌گیری بالاتری نسبت به نسل‌های قبلی دارد. طول آن حدود ۱۵.۵ متر و قطر بدنه‌اش نزدیک به ۱.۲۵ متر است. این موشک می‌تواند با کلاهکی به وزن تقریبی ۷۵۰ کیلوگرم، اهدافی تا برد ۱۶۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتری را مورد هدف قرار دهد.

یکی از ویژگی‌های مهم عماد، توانایی پرتاب از هر دو نوع سکوهای ثابت و متحرک است. سر موشک به حسگرهای هدایت‌پذیر و سیستم کنترلی مجهز است و همچنین از بالک‌هایی برای بهینه‌سازی مسیر پرواز بهره می‌برد. سوخت آن از نوع مایع است.

موشک شهاب ۳

شهاب ۳ یکی از موشک‌های میان‌برد ایران است که طراحی آن بر پایه موشک ندونگ کره شمالی انجام شده و به‌مرور بومی‌سازی شده است. این موشک از سوخت مایع استفاده می‌کند و توان حمل کلاهکی به وزن ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلوگرم را دارد.

بسته به وزن سر جنگی، برد آن می‌تواند بین ۱۳۰۰ تا ۲۱۰۰ کیلومتر متغیر باشد. وزن کلی موشک حدود ۱۶ تن و وزن کلاهک آن در حدود ۲۱۸۰ کیلوگرم تخمین زده شده است.

قطر بدنه آن به ۱.۳ متر می‌رسد و طول آن حدود ۱۶ متر است. شهاب ۳ از جمله موشک‌هایی است که در دهه ۱۳۸۰ به تولید انبوه رسید و به‌عنوان یکی از پایه‌های قدرت موشکی ایران شناخته می‌شود.