دانشمندان برای اولین‌بار شواهد بصری مستقیمی از یک پدیده کیهانی نادر را ثبت کرده‌اند: ستاره‌ای مرده که دو بار منفجر شده است. یافته‌های جدید معمایی قدیمی درباره چگونگی وقوع ابرنواخترها را حل می‌کند.

براساس گزارش فوربز، اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) در رصدخانه جنوبی اروپا، با بزرگنمایی بر روی بقایای یک ابرنواختر به نام SNR 0509-67.5، به یک کشف بزرگ دست یافتند. این بقایای ۴۰۰ ساله که در کهکشان همسایه ما، ابر ماژلانی بزرگ (در فاصله ۱۶۰ هزار سال نوری) قرار دارد، دارای ساختارهایی است که نشان می‌دهد ستاره مادر آن نه یک‌بار، بلکه دو بار منفجر شده است.

کشف ستاره‌ای که دو بار منفجر شده

این ستاره از نوع کوتوله سفید بوده است؛ هسته فوق‌العاده متراکم یک ستاره شبیه به خورشید که سوخت خود را به پایان رسانده است. این کوتوله‌های سفید وقتی در یک سیستم دوتایی قرار دارند، می‌توانند مانند یک خون‌آشام کیهانی عمل کنند و مواد (عمدتاً هلیوم) را از ستاره همدم خود بدزدند.

«انفجار دوگانه» که اکنون با مشاهدات اخیر تأیید شده، در چند مرحله انجام شده است؛ در انفجار اول لایه هلیومی که روی سطح کوتوله سفید انباشته شده، ناپایدار و منفجر می‌شود. این انفجار اول، یک موج شوک قدرتمند را به سمت داخل و به سوی هسته ستاره روانه می‌کند. برخورد این موج شوک به هسته، باعث یک انفجار هسته‌ای-حرارتی بسیار بزرگ‌تر می‌شود که ستاره را به‌طور کامل متلاشی می‌کند.

این یافته از آن نظر اهمیت دارد که یک اصل مهم در اخترشناسی را به چالش می‌کشد. تا پیش‌ازاین، تصور می‌شد که یک کوتوله سفید فقط زمانی منفجر می‌شود که با دزدیدن ماده از همدم خود، به یک حد جرمی مشخص به نام «حد چاندراسخار» (حدود ۱.۴ برابر جرم خورشید) برسد. اما این کشف نشان می‌دهد که مکانیسم انفجار دوگانه می‌تواند باعث شود یک کوتوله سفید، بسیار قبل از رسیدن به حد چاندراسکار، منفجر شود. این موضوع درک ما از تکامل ستاره‌ها و همچنین استفاده از این ابرنواخترها به عنوان «شمع‌های استاندارد» (که برای اندازه‌گیری فواصل کیهانی استفاده می‌شوند) را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Nature Astronomy منتشر شده است.