مانور شاخ به شاخ جنگنده‌ها؛ تاکتیکی که بیشتر شبیه صحنه‌های اکشن هالیوودی است تا یک عملیات نظامی واقعی! اما آیا این مانور واقعاً خطرناک است یا فقط یک نمایش قدرت بی‌خطر؟

با تشدید درگیری‌های نظامی در سراسر جهان، اصطلاحات نظامی ناآشنایی به گوش می‌رسند. عباراتی مانند «رفع درگیری» و «انبار تسلیحات» رایج شده‌اند، اما اصطلاح دیگری که باعث سردرگمی می‌شود، «مانور شاخ به شاخ» هواپیماهاست. این اصطلاح گیج‌کننده است، زیرا تصور کوبیدن دماغه یک هواپیما به هواپیمای دیگر، کمی عجیب به نظر می‌رسد.

مانور شاخ به شاخ چیست؟

در حالی که این اصطلاح به نظر برخورد فیزیکی بین دو هواپیما را تداعی می‌کند، در واقعیت چنین اتفاقی نمی‌افتد. مانور شاخ به شاخ شامل پرواز یک هواپیما در جلوی هواپیمای دیگر و ایجاد آشفتگی شدید توسط جت آن هواپیما به سمت هواپیمای هدف است. این کار به چند روش توجه خلبان را جلب می‌کند و در درجه اول برای هواپیماهای غیرنظامی که وارد حریم هوایی غیرمجاز می‌شوند، انجام می‌گیرد. مانور شاخ به شاخ زمانی انجام می‌شود که یک هواپیما نیاز به جلب توجه هواپیمای دیگر داشته باشد و ارتباط رادیویی برقرار نشود. در این مرحله خلبان چاره دیگری جز انجام «مانور شاخ به شاخ» ندارد.

نمونه‌ای از مانور شاخ به شاخ

در آوریل ۲۰۲۵، یک جنگنده F-35A لایتنینگ ۲ به جای درگیری هوایی، با یک هواپیمای غیرنظامی که به ارتباطات رادیویی پاسخ نمی‌داد، در حالی که در حریم هوایی محدود بالای مارالاگو در پالم بیچ، فلوریدا پرواز می‌کرد، مانور شاخ به شاخ انجام داد. خلبانان نیروی دریایی، هوایی و سایر بخش‌های ارتش ایالات متحده و خارج از ارتش ایالات متحده، هر زمان که نیاز به جلب توجه یک هواپیمای دیگر بدون توسل به ابزارهای مرگبار داشته باشند، مانور شاخ به شاخ را انجام می‌دهند.

چگونه یک جت جنگنده مانور شاخ به شاخ را انجام می‌دهد؟

مانور شاخ به شاخ می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله گزینه‌ای با کمترین خطر، انجام شود. به جای ایجاد آشفتگی برای هواپیمای متخلف، یک جنگنده می‌تواند زیر هواپیمای هدف پرواز کند. در زمان مناسب، آن‌ها حدود ۱۵۰ متر جلوی دماغه هواپیمای دیگر پرواز می‌کنند و خطرات پرواز در میان آشفتگی جت جنگنده را کاهش می‌دهند و در عین حال توجه خلبان دیگر را جلب می‌کنند. روش‌های دیگر می‌تواند شامل پرواز مستقیم یک جنگنده در جلوی هواپیمای دیگر باشد و در حالی که آن را در آشفتگی جت خود غوطه‌ور می‌کند، فاصله ایمن را حفظ کند.

اهمیت مانور شاخ به شاخ

در حالی که یک خلبان می‌تواند به طور بالقوه یک F-22 رپتور را نادیده بگیرد، پرواز در میان آشفتگی شدید آن به راحتی نادیده گرفته نمی‌شود، زیرا به طور مستقیم بر توانایی او برای پرواز یکنواخت تأثیر می‌گذارد. اگر مانور شاخ به شاخ جنگنده نتواند توجه مورد نظر را جلب کند، می‌توانند شراره‌هایی را شلیک کنند که نادیده گرفتن آنها نیز دشوار است. هنگامی که مانور شاخ به شاخ موفقیت‌آمیز باشد، جنگنده سپس هواپیمای دیگر را از حریم هوایی محدود خارج کرده و آن را مجبور به فرود می‌کند.

استفاده از مانور شاخ به شاخ در برابر هواپیماهای دشمن

در حالی که مانور شاخ به شاخ اغلب در پاسخ به هواپیماهای غیرنظامی انجام می‌شود، می‌تواند برای هواپیماهای دشمن نیز انجام شود. در این شرایط، یک جنگنده ممکن است در مقابل دشمن بالقوه حرکت کند در حالی که کمک خلبان او پنهان یا قابل مشاهده می‌ماند و در صورت نیاز در موقعیتی برای درگیری قرار می‌گیرد. این گزینه خطرناک‌تر است زیرا هواپیماهای غیرنظامی معمولاً نمی‌توانند به هواپیماهای دیگر شلیک کنند، اما یک جنگنده یا حتی یک بمب‌افکن استراتژیک چنین محدودیتی ندارند. صرف نظر از این، مانور شاخ به شاخ به هواپیمای دیگر، یک روش آزمایش شده و واقعی برای برقراری ارتباط در مواقعی است که همه روش‌های دیگر شکست می‌خورند.

همچنین بخوانید