شاید باورتان نشود؛ اما رنگ واقعی خرس قطبی سفید نیست! پس چرا این شکارچی نمادین قطب شمال با پوستی سیاه و موی شفاف سفید به نظر می‌رسد؟

رنگ سفید نمادین خرس قطبی در واقع یک خطای دید پیچیده و شگفت‌انگیز است. این شکارچیان باشکوه قطب شمال برخلاف تصور عموم، پوستی کاملا سیاه و موهایی شفاف و بی‌رنگ دارند.

ظاهر سفید آن‌ها یک مزیت تکاملی بزرگ برای استتار در سرزمین‌های برفی و یخی قطب شمال محسوب می‌شود. این استتار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با کمترین جلب توجه به شکار غذای اصلی خود یعنی فک‌ها بپردازند.

خرس‌های قطبی بزرگ‌ترین گونه خرس در جهان هستند که وزن آن‌ها گاهی به ۶۰۰ کیلوگرم نیز می‌رسد. آن‌ها برای حفظ این جثه عظیم به شکار موفقیت‌آمیز وابسته هستند و ظاهر سفیدشان نقشی حیاتی در این زمینه ایفا می‌کند. اما اگر موی آن‌ها سفید نیست پس این رنگ از کجا می‌آید؟

راز رنگ سفید خرس قطبی چیست؟

پاسخ در ساختار منحصربه‌فرد موهای این حیوان نهفته است. پوشش بدن خرس قطبی از دو لایه تشکیل شده است. یک لایه زیرین کوتاه و متراکم و یک لایه رویی از موهای بلندتر به نام موهای محافظ (Guard Hairs). این موهای محافظ توخالی و شفاف هستند و خاصیت پراکندگی نور دارند.

وقتی نور خورشید به این رشته‌های توخالی برخورد می‌کند، بخشی از آن در داخل به دام می‌افتد. ذرات پراکنده‌کننده نور در ساختار مو، این نور حبس‌شده را تشدید کرده و پدیده‌ای به نام لومینسانس یا شب‌تابی ایجاد می‌کنند. در نتیجه خود موها نوری سفید از خود ساطع می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

قطب شمال ۲۰ سانتی‌متر جابجا شد و زمین کج‌تر از همیشه می‌چرخد!

دنیایی گمشده با عمر 34 میلیون سال، در زیر یخ‌های قطب جنوب پیدا شد

تصاویر چشم‌نواز از ابرهای رنگین کمانی در قطب شمال

علاوه بر این، کریستال‌های نمک باقی‌مانده بین موها نیز نور را به شکل مشابهی پراکنده کرده و به سفیدتر دیده شدن آن‌ها کمک می‌کنند. پوست سیاه حیوان هم در این فرآیند بی‌تاثیر نیست.

این پوست تیره، پرتو فرابنفش خورشید را جذب کرده و آن را به صورت رنگ سفید بازتاب می‌دهد. در نهایت کراتین که پروتئین سازنده مو است، خود کمی رنگمایه مایل به سفید دارد. مجموع این عوامل باعث می‌شود موی شفاف یک خرس قطبی به سفیدی محیط اطرافش به نظر برسد.

جالب است بدانید که خز این حیوانات درست قبل از ریزش سالانه در اواخر پاییز، به دلیل فرسودگی در طول سال ممکن است زرد یا قهوه‌ای به نظر برسد. این تغییر رنگ به استتار بهتر آن‌ها در ماه‌های تابستان و محیط در حال تغییر کمک می‌کند.

آینده‌ای نامشخص برای شکارچیان قطب

با وجود تمام این سازگاری‌های شگفت‌انگیز، وضعیت بقای خرس قطبی در فهرست گونه‌های آسیب‌پذیر (Vulnerable) قرار دارد. بر اساس گزارش صندوق جهانی حیات وحش (WWF)، تنها بین ۲۲ تا ۳۱ هزار قلاده از این حیوان در طبیعت باقی مانده است. دلیل اصلی کاهش جمعیت آن‌ها، تغییرات اقلیمی و از بین رفتن یخ‌های دریا است که زیستگاه اصلی آن‌ها برای شکار محسوب می‌شود.

مطالعه‌ای که در نشریه Communications Earth & Environment منتشر شده نشان می‌دهد که خلیج هادسون به دلیل گرمایش جهانی، یک ماه بیشتر از حد معمول بدون یخ باقی می‌ماند.

این موضوع تاثیر شدیدی بر فصل شکار خرس‌های قطبی و ضخامت یخ برای تحمل وزن عظیم آن‌ها دارد. خرسی که نتواند روی یخ سفر کند، نمی‌تواند به طور موثر شکار کند و این تهدیدی جدی برای بقای این گونه است.