براساس تحقیقات دانشمندان، مصرف نان، پاستا و دیگر فرآورده‌های غلات می‌تواند باعث بروز یا تشدید علائم روانی مانند افسردگی، اضطراب و حتی اسکیزوفرنی شود.

دانشمندان در تحقیقات متعددی نشان داده‌ شده‌اند که مصرف برخی از خوراکی‌های محبوب روزانه می‌تواند آثار روانی منفی در برخی افراد داشته باشد. براساس گزارش نیویورک‌پست، متخصصان هشدار داده‌اند که برخی افراد ممکن است به‌طور ویژه در معرض خطر باشند و این خوراکی‌ها، بدون اینکه متوجه شوند، ذهن و روان آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

به‌گفته پژوهشگران، عامل اصلی این خطرات گلوتن است؛ پروتئینی طبیعی که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود و به غذاها ساختار و حالت کشسانی می‌دهد.

خطرات مصرف گلوتن

برای بسیاری از افراد، گلوتن بی‌خطر است، اما طبق بررسی‌های کلینیک کلیولند، در برخی دیگر، حساسیت به گلوتن می‌تواند باعث بروز علائمی همچون نفخ، اسهال، یبوست، خستگی، سردرد و درد مفاصل شود.

در موارد شدیدتر، این حساسیت می‌تواند به بیماری سلیاک تبدیل شود؛ یک اختلال خودایمنی که در آن بدن گلوتن را به‌عنوان یک تهدید تلقی و به آن حمله می‌کند. این واکنش ایمنی باعث التهاب و آسیب به روده کوچک می‌شود، اما آثار آن فقط به دستگاه گوارش محدود نیست.

دکتر «امرن مایر»، متخصص گوارش و عصب‌شناس، در گفتگو با Psychology Today می‌گوید:

«التهابی که در روده آغاز می‌شود، فقط در روده باقی نمی‌ماند؛ این التهاب می‌تواند بر مغز هم اثر منفی بگذارد. وقتی سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند، از طریق عصب واگ به مغز پیام می‌فرستند که می‌تواند باعث بروز خستگی و علائم شبیه افسردگی شود.»

بروز افسردگی با خوردن گلوتن

در کودکان، این وضعیت ممکن است به‌صورت تحریک‌پذیری یا علائمی شبیه ADHD ظاهر شود. در بزرگسالان، می‌تواند به شکل اختلالات خلقی یا بیماری‌های روانی جدی‌تر بروز کند.

برای مثال در بحث افسردگی، درحالی‌که طبق آمار حدود 8 درصد از مردم در دوره‌ای از زندگی خود به افسردگی اساسی مبتلا می‌شوند، مطالعات نشان می‌دهند که این نرخ در بیماران مبتلا به سلیاک می‌تواند به 30 درصد هم برسد.

بیماری سلیاک همچنین با افزایش خطر ابتلا به اضطراب و حتی اسکیزوفرنی مرتبط است. در یک مطالعه، مشخص شده افرادی که سلیاک دارند، سه برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی هستند.

علاوه‌بر التهاب، تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که آسیب به دیواره روده که بر اثر حساسیت به گلوتن ایجاد می‌شود، می‌تواند در بروز این اختلالات روانی نقش داشته باشد. این آسیب در ادامه می‌تواند مانع جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای عملکرد مغز شود. کمبود هر یک از این عناصر می‌تواند باعث بروز علائم روانی مختلفی شود.

همچنین دانشمندان متوجه شده‌اند که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب دارای سطوح بالای آنتی‌بادی‌های مرتبط با حساسیت به گلوتن هستند که این موضوع ارتباط احتمالی میان این دو وضعیت را نشان می‌دهد. مطالعه‌ای دیگر نیز نشان داده مادرانی که سطح بالایی از این آنتی‌بادی‌ها دارند، خطر بروز روان‌پریشی در فرزندان آنها ممکن است بیشتر باشد.

رژیم غذایی بدون گلوتن برای مقابله با افسردگی؟

با وجود این تحقیقات، سؤالی که وجود دارد این است که آیا رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند کمک کند؟ در پاسخ، برخی مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند علائم اضطراب، افسردگی و عوارض عصبی را در مبتلایان به سلیاک یا حساسیت به گلوتن کاهش دهد.

برای مثال، در یک آزمایش، شرکت‌کنندگانی که به سلیاک مبتلا بودند، پس از یک سال پیروی از رژیم بدون گلوتن، کاهش چشمگیری در سطح اضطراب را گزارش کردند. بااین‌حال، برخی از مطالعات دیگر هیچ بهبود قابل‌توجهی را نشان نداده‌اند و در بعضی موارد، سطح اضطراب حتی پس از حذف گلوتن نیز بالا باقی مانده است.