جنگ ۱۲ روزه، تنها نبردی نظامی نبود؛ موجی از نااطمینانی را به قلب اقتصاد و زندگی روزمره مردم وارد کرد. برای بسیاری از کسب‌وکارها، این روزها آزمونی دشوار بود؛ آزمونی برای بقا، برای تاب‌آوری و برای بازاندیشی درباره آینده. اینجا بود که پرسشی حیاتی شکل گرفت: در دل این بحران، فعالان اقتصادی کشور چه دیدگاه و تجربه‌ای داشتند؟ ایران‌تلنت و اتاق بازرگانی تهران با همکاری مجموعه پیوست، برای پاسخ به این پرسش دست به یک نظرسنجی گسترده زدند؛ نظرسنجی‌ای که صدای ۷۳۵ مدیر و کارآفرین را بازتاب می‌دهد. این گزارش، تنها مجموعه‌ای از آمار نیست؛ روایتی است از مقاومت، نگرانی‌ها و امیدهای کسانی که ستون‌های اصلی اقتصاد کشور را می‌سازند. در ادامه با بخشی از این روایت‌ها و داده‌ها همراه می‌شویم.
روزهای تاریک جنگ؛ توقف چرخ‌های تولید و افت درآمدها
در نخستین روزهای درگیری، بسیاری از شرکت‌ها با شوکی بی‌سابقه مواجه شدند. ۹۰٪ از کسب‌وکارها کاهش یا توقف تولید را تجربه کردند و ۵۵٪ اعلام کردند که بیش از نیمی از ظرفیت تولید و خدمات خود را از دست داده‌اند. اما افت تولید تنها بخشی از ماجرا بود. فشار اصلی بر درآمدها وارد شد. کاهش تقاضای مشتریان، به‌عنوان مهم‌ترین عامل، توسط ۶۶٪ از مدیران مطرح شد. بحران روانی و نااطمینانی اجتماعی باعث شد خریدها کاهش یابد و جریان نقدینگی خشک شود. در کنار آن، عواملی مانند اختلال در زیرساخت اینترنت (۵۷٪)، مشکلات زنجیره تامین (۳۹٪)، مسائل بانکی (۳۳٪) و عدم حضور یا کاهش روحیه کارکنان (۳۷٪) از موانع مهم دیگری بودند که ادامه فعالیت‌ها را دشوار کردند.
زیان‌های مالی مستقیم نیز قابل‌توجه بود. شرکت‌های کوچک آسیب‌پذیرترین گروه بودند؛ ۶۳٪ از آن‌ها با کاهش نقدینگی بالای ۵۰٪ مواجه شدند و حتی ۴۱٪ از آن‌ها بیش از یک میلیارد تومان ضرر مستقیم داشتند. این رقم برای شرکت‌های متوسط به ۳۱٪ با بیش از ۱۰ میلیارد تومان و برای شرکت‌های بزرگ به ۲۹٪ با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان رسید. حتی تنوع بازار یا فعالیت صادراتی نتوانست مانع این افت شود و شرکت‌های صادرات‌محور نیز با همان شدت آسیب دیدند.
جنگ پنهان در پشت صحنه؛ اینترنت، انرژی و نیروی انسانی
فراتر از آتش و دود، بحران‌های نامرئی جریان داشت. اختلال در زیرساخت اینترنت، قلب بسیاری از کسب‌وکارهای دیجیتال را متوقف کرد؛ ۷۰٪ از شرکت‌ها حتی برای دورکاری هم زیرساخت کافی نداشتند. یکی از مدیران می‌گوید: « قطعی و اختلالات اینترنت عامل نابودی بخش بزرگی از کسب و کارهای ایران است.»
زنجیره تأمین نیز فروپاشید. ۷۳٪ از شرکت‌ها مشکل در تأمین مواد اولیه داشتند، حتی آن‌هایی که منابع داخلی داشتند. ۶۷٪ با اختلال در برق و گاز مواجه شدند و ۷۳٪کالاهایشان را به‌موقع دریافت نکردند.
پس از توقف آتش؛ بازگشت سخت و پرهزینه
با پایان جنگ، همه‌چیز به حالت عادی برنگشت. ۷۴٪ از شرکت‌ها هنوز با کاهش تولید روبه‌رو بودند. کسب‌وکارهای کوچک، بیشترین آسیب را دیدند؛ ۶۰٪ همچنان بیش از یک‌پنجم ظرفیتشان را از دست داده بودند. در مقابل، بخش دارویی و فناوری سریع‌تر نفس تازه کردند.
بزرگ‌ترین مانع اما همچنان کمبود نقدینگی است. حدود ۶۰٪ از مدیران این عامل را اصلی‌ترین مانع بازگشت به روال عادی دانسته‌اند. یک مدیر شرکت متوسط می‌گوید: «ما زنده ماندیم، اما حساب‌های بانکی‌مان خالی شد. برای بازسازی نیاز به پول داریم، نه شعار.» همین کمبود باعث شده ۳۳٪ از شرکت‌ها تعدیل نیرو را آغاز کنند و ۳۶٪تعطیلی بخشی از فعالیت‌هایشان را در دستور کار قرار دهند.
آینده‌ای مبهم؛ امید کم، نگرانی بسیار
چشم‌انداز سه ماه آینده خوش‌بینانه نیست. بیش از نیمی از مدیران پیش‌بینی کرده‌اند که تولید، فروش و نیروی انسانی کاهش می‌یابد. تنها ۱۴٪ امید به جذب نیرو دارند. یک مدیر خودروسازی بزرگ صریح می‌گوید: «جز بهبود اوضاع سیاسی، راهکاری برای اقتصاد نمی‌بینم.»
با این حال، کورسوی امید در صنایع کشاورزی و کالاهای مصرفی دیده می‌شود؛ جایی که برخی مدیران به ثبات و حتی رشد خفیف امیدوارند.
بخش خصوصی چه می‌خواهد؟
نتایج گزارش نشان می‌دهد بخش خصوصی در شرایط پسا جنگ بیش از هر چیز خواستار امنیت و ثبات است؛ ۵۱٪ رفع تنش‌های منطقه‌ای را در صدر خواسته‌های خود دانسته‌اند. پس از آن، دسترسی به منابع مالی و وام‌های کوتاه‌مدت (۴۶٪)، تضمین زیرساخت‌های حیاتی (۴۲٪) و تسهیل تخصیص ارز (۴۱٪) مهم‌ترین نیازها هستند. همچنین ۹۰٪ معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی و بیش از ۸۰٪ ارائه تسهیلات کم‌بهره را موثرترین اقدامات حمایتی دولت عنوان کرده‌اند.
به طور خلاصه، فعالان اقتصادی خواستار فضایی امن و شفاف، حمایت مالی هدفمند و بهبود زیرساخت‌ها برای احیای کسب‌وکارهایشان هستند.
گزارش تاثیر جنگ بر کسب و کارها در ایران را از لینک زیر دانلود کنید
این گزارش تنها مجموعه‌ای از آمار نیست؛ داستان تاب‌آوری، نگرانی و تلاش مدیرانی است که در میانه بحران، به آینده فکر می‌کنند. برای آشنایی کامل با یافته‌ها و جزئیات هر بخش، نمودارهای داده‌محور و تحلیل‌های دقیق را از دست ندهید.
دانلود کامل گزارش تأثیرات جنگ ۱۲ روزه بر کسب‌وکارهای ایران
source