طبق یک مطالعه جدید، در بیشتر افراد عملکرد کلی ذهن بین سنین 55 تا 60 سال به نقطه اوج خود می‌رسد. به گفته پژوهشگران، یافته آنها توضیح می‌دهد چرا افراد در این بازه سنی معمولاً در حل مسائل پیچیده و نقش‌های رهبری عملکرد درخشانی دارند.

در این پژوهش، محققانی از استرالیا و لهستان به‌جای تمرکز بر هوش تحلیلی، ویژگی‌های روان‌شناختی پایدار و قابل‌اندازه‌گیری را بررسی کرده‌اند؛ یعنی ویژگی‌هایی که هم با عملکرد واقعی در زندگی ارتباط دارند و هم در گذر زمان الگوی مشخصی از رشد یا افت عملکرد در آنها دیده می‌شود.

محققان برای انجام تحقیق ابتدا 16 بُعد روان‌شناختی مانند استدلال، حافظه، سرعت پردازش، دانش عمومی و هوش هیجانی را شناسایی کرده‌اند. همچنین پنج ویژگی اصلی شخصیت یعنی برون‌گرایی، پایداری هیجانی، وظیفه‌شناسی، پذیرابودن نسبت به تجربه و سازگاری نیز بررسی شده است.

سپس با ترکیب داده‌های حاصل از پژوهش‌های بزرگ و استانداردسازی آنها، الگوی سنی رشد هر ویژگی مشخص شد.

اوج عملکرد کلی ذهن در انسان‌ها

پژوهشگران مسیر سنی تمام این 16 ویژگی را در قالب یک شاخص ترکیبی بررسی کرده‌اند و در نتیجه می‌گویند عملکرد ذهنی کلی انسان‌ها در فاصله 55 تا 60 سالگی به اوج می‌رسد و پس از حدود 65 سالگی به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند. این کاهش معمولاً بعد از 75 سالگی سرعت بیشتری پیدا می‌کند.

همچنین نتیجه این تحقیق نشان داده برخی ویژگی‌ها بسیار دیرتر از چیزی که تصور می‌شد به نقطه اوج خود می‌رسند. برای مثال، وظیفه‌شناسی در حدود 65 سالگی در بالاترین سطح قرار دارد و پایداری هیجانی حدود 75 سالگی به اوج می‌رسد.

حتی توانایی‌هایی مانند استدلال اخلاقی و مقاومت در برابر سوگیری‌های شناختی (که موجب تصمیم‌های نادرست می‌شوند) تا 70 و حتی 80 سالگی زندگی نیز روبه‌رشد باقی می‌مانند.

مطالعات قبلی نشان داده بودند که انسان از نظر جسمی معمولاً در اواسط دهه 20 تا اوایل دهه 30 زندگی خود در بهترین وضعیت قرار دارد. از سوی دیگر، توانایی‌های ذهنی خام مانند سرعت پردازش اطلاعات، حافظه کوتاه‌مدت و استدلال منطقی از حدود 20 سالگی روبه‌کاهش می‌رود. حالا این تحقیق جزئیات جدیدی برای درک این موضوع فراهم کرده است.

نتایج تحقیق این نکته را یادآوری می‌کند که باید دیدگاه موجود نسبت به میان‌سالی را تغییر دهیم. همانطور که در برخی گزارش‌ها گفته شده، افراد زیادی در این دوره به بیشترین میزان بهره‌وری و عمق فکری رسیده‌اند. برای مثال، «چارلز داروین» در 50 سالگی منشأ انواع گونه‌ها را منتشر کرد و بتهوون در 53 سالگی و در حالی‌که ناشنوا بود، سمفونی نهم خود را ساخت.