تا چند سال پیش، تصور اینکه اینترنت بتواند تمام زبان‌های جهان را در خود جای دهد، رؤیایی دور از ذهن بود. در دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ میلادی، بیشتر وب‌سایت‌ها تنها از الفبای لاتین پشتیبانی می‌کردند و کاربران فارسی‌زبان، عرب‌زبان یا حتی چینی برای نمایش درست متن، با مشکلاتی جدی روبه‌رو بودند. اما حالا، در سال ۲۰۲۵، تقریباً ۱۰۰ درصد محتوای وب با استاندارد یونیکد (Unicode) رمزگذاری می‌شود — زبانی مشترک که مرزهای دیجیتال را از میان برداشته است.

از ۵۰ درصد تا ۱۰۰ درصد؛ مسیر طولانی جهانی شدن زبان وب

در سال ۲۰۱۰، خبرهایی منتشر شد که نشان می‌داد تقریباً نیمی از وب‌سایت‌های جهان از یونیکد استفاده می‌کنند. همان زمان، کارشناسان پیش‌بینی کردند که در دهه‌ی بعد، این رقم به‌سرعت افزایش خواهد یافت. دلیلش هم روشن بود: رشد کاربران در کشورهای غیرانگلیسی‌زبان و نیاز فزاینده به محتوای محلی.

اکنون، ۱۵ سال بعد، این پیش‌بینی به‌طور کامل محقق شده است. از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا وب‌سایت‌های دولتی و آموزشی، تقریباً هیچ سرویس یا پلتفرمی بدون پشتیبانی از یونیکد کار نمی‌کند. به‌عبارتی، یونیکد امروز، ستون فقرات اینترنت چندزبانه است.

یونیکد چیست و چرا این‌قدر مهم است؟

یونیکد استانداردی جهانی برای نمایش متن در رایانه‌هاست. این استاندارد با اختصاص یک “کد واحد” به هر نویسه (حرف، عدد یا نماد)، کاری می‌کند که زبان‌های مختلف – از فارسی و عربی تا ژاپنی و عبری – بدون تداخل در کنار هم نمایش داده شوند.

برای مثال، در دهه‌های قبل از یونیکد، حرف “ی” فارسی و “ی” عربی دو کد متفاوت داشتند و این موضوع باعث می‌شد جست‌وجو، ذخیره‌سازی و پردازش متن دچار خطا شود. یونیکد با یکپارچه‌سازی این کدها، انقلاب بزرگی در پردازش زبان طبیعی، سئو و حتی طراحی رابط کاربری به وجود آورد.

تأثیر یونیکد بر کاربران فارسی‌زبان

کاربران فارسی‌زبان یکی از بزرگ‌ترین برندگان گسترش یونیکد بوده‌اند. تا پیش از این، بسیاری از وب‌سایت‌ها برای نمایش فارسی از روش‌های غیراستاندارد استفاده می‌کردند (مثل فونت‌های فارسی‌سازی‌شده یا حتی عکس‌نوشته‌ها).
امروزه، تقریباً تمام مرورگرها، سیستم‌عامل‌ها و شبکه‌های اجتماعی از یونیکد فارسی پشتیبانی می‌کنند.
نتیجه؟

• محتوای فارسی در موتورهای جست‌وجو قابل شناسایی و ایندکس دقیق‌تر شده است.

• کاربران می‌توانند در هر دستگاهی، از تلفن هوشمند تا تلویزیون هوشمند، متون فارسی را بدون مشکل بخوانند.

• کسب‌وکارهای ایرانی توانسته‌اند وب‌سایت‌های چندزبانه‌ای طراحی کنند که هم‌زمان از فارسی، انگلیسی و عربی پشتیبانی می‌کنند.

موتورهای جست‌وجو و سئو؛ نقش پنهان یونیکد در بهبود رتبه سایت‌ها

یونیکد نه‌تنها دسترسی کاربران را آسان‌تر کرده، بلکه به بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو (SEO) نیز کمک بزرگی کرده است.
موتورهایی مانند گوگل و بینگ، با استفاده از استاندارد یونیکد، می‌توانند محتوای سایت‌ها را در زبان‌های مختلف به‌صورت دقیق‌تر بخوانند و تحلیل کنند.

به بیان ساده، اگر سایتی هنوز از استانداردهای قدیمی کدنویسی استفاده کند، بخشی از محتوایش ممکن است برای گوگل «ناخوانا» باشد.
در نتیجه، استفاده از یونیکد باعث بهبود Crawlability، افزایش ترافیک ارگانیک و نمایش درست در نتایج جست‌وجو می‌شود.

یونیکد و هوش مصنوعی؛ زبان مشترک ربات‌ها

در دنیای امروز که مدل‌های زبانی و هوش مصنوعی به ابزارهای اصلی پردازش متن تبدیل شده‌اند، یونیکد نقشی حیاتی دارد.
ربات‌ها و مدل‌های زبانی مانند ChatGPT، گوگل بارد و DeepSeek برای درک و تولید متن در زبان‌های مختلف به یونیکد وابسته‌اند.
این استاندارد باعث می‌شود که هوش مصنوعی بتواند فارسی، چینی یا روسی را به همان دقت انگلیسی تحلیل کند.

آینده یونیکد؛ گامی فراتر از زبان

نسخه‌های جدید یونیکد تنها به حروف و کلمات محدود نیستند. اکنون در نسخه ۱۵.۱، هزاران ایموجی، نماد علمی، مذهبی و ریاضی به آن افزوده شده است.
این توسعه بی‌وقفه باعث می‌شود که وب نه‌تنها چندزبانه، بلکه چندفرهنگی و چندنمادی باشد.

به گفته‌ی کنسرسیوم یونیکد، هدف نهایی آن است که هیچ کاربر اینترنتی در هیچ گوشه‌ای از دنیا، احساس نکند زبانش در فضای دیجیتال «بی‌صدا» مانده است.

جمع‌بندی | زبانی که جهان را به هم پیوند زد

امروز که به عقب نگاه می‌کنیم، می‌بینیم پیش‌بینی سال ۲۰۱۰ درست از آب درآمده:
یونیکد نه‌تنها نیمی از وب را در اختیار گرفت، بلکه آن را به زبان مشترک تمام انسان‌ها تبدیل کرد.

در جهانی که ارتباطات دیجیتال از مرز کشورها فراتر رفته، یونیکد به ما یادآوری می‌کند که حتی در دنیای صفر و یک‌ها هم، احترام به تنوع زبانی و فرهنگی، رمز ماندگاری و رشد است.