گرفتار شدن به غم و اندوه به دلیل مشکلات مالی، عاطفی و … گریزناپذیر است اما مومنین در چنین شرایطی با توکل بر خداوند و قرائت دعای رفع غم و اندوه و استمرار بر مناجات با خداوند خودشان را از بند افسردگی و دلتنگی نجات می‌دهند. اما گاهی پیش می‌آید افسردگی و غم و اندوه به دلیل دعا و طلسمی است که توسط دیگران برای فرد انجام شده. در این صورت باید با ایمان به خداوند بر خواندن دعای رفع دلتنگی مداومت داشته باشد. از سوی دیگر در روایات ائمه اطهار آمده گه گاهی نیز علت دلتنگی و افسردگی گناهان خود شخص است که امام صادق (ع) در این رابطه می‌فرماید:

إِذَا أَذْنَبَ الرَّجُلُ خَرَجَ فِی قَلْبِهِ نُکتَةٌ سَوْدَاءُ فَإِنْ تَابَ انْمَحَتْ وَ إِنْ زَادَ زَادَتْ حَتَّی تَغْلِبَ عَلَی قَلْبِهِ فَلَا یفْلِحُ بَعْدَهَا أَبَدا

هنگامی که شخصی مرتکب گناه می شود، در قلب او نقطه سیاهی به وجودمی آید؛ پس اگر توبه کند، آن نقطه سیاه از بین می رود و اگر گناهان او زیاد شود آن قدر سیاهی دل او زیاد می شود که دیگر رستگار نخواهد شد.

ادعیه و اذکار قرآنی برای رفع دلتنگی و افسردگی

سوره انشراح؛ سوره ای برای رفع غم و اندوه

در کتاب مکارم الاخلاق نوشته طبرسی توصیه شده که برای رفع دلتنگی، سوره انشراح را روزی دو بار قرائت کنید که یکبار در هنگام صبح و یک بار هم پیش از غروب آفتاب باشد. 

ماشا الله؛ بهترین ذکر برای رفع دل گرفتگی

در آیه ۳۹ سوره کهف «وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ ۚ إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مَالًا وَوَلَدًا» ( و چرا وقتی به باغ خود، وارد شدی، نگفتی: آنچه خدا بخواهد [صورت می پذیرد] و هیچ نیرویی جز به وسیله خدا نیست؛ اگر مرا از جهت ثروت و فرزند کمتر از خودت می بینی.) به ذکر مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ اشاره شده است. در این آیه به صراحت اشاره شده که هیچ ترس و قوتی وجود ندارد مگر آنکه از جانب خداوند بزرگ باشد. زمزمه کردن این دکر و اندیشه کردن در معنای آن، به رفع اضطراب و دلتنگی کمک شایانی می‌کند.

مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ

همه چیز به خواست خداست و جز قدرت خدا قوه‌ای نیست.

بیشتر بخوانید: طریقه ختم و خواص ذکر ماشاء الله 

آیه ۲۸ سوره رعد؛ سوره ای برای درمان افسردگی

حجت الاسلام صحفی، حکایت زیبایی از علامه طباطبایی نقل می‌کنند؛ ایشان می‌فرمایند روزی از علامه جویای راهی برای رسیدن به آرامش خاطر شدم. علامه طباطبایی این دعای رهایی از افکار منفی را به من آموختند و فرمودند:

برای آرامش گرفتن، دستت را در حالت نشسته یا ایستاده بر روی سینه خود قرار بده و چند مرتبه آیه ۲۸ سوره رعد را زمزمه کن. این عمل به تو آرامش می‌دهد.

الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

آن‌ها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست.

همچنین اگر میان اعضای خانواده کدورتی پیش آمده، بهتر است علاوه‌بر این دعاهایی که پیش‌تر گفته شد از انواع ذکر برای آرامش خانواده و رفع کدورت‌ها نیز بهره‌مند شوید. 

دعای رفع دلتنگی از حضرت یونس

زمانیکه حضرت یونس از قوم خود خسته شد و دست از هدایتشان کشید، خداوند متعال امتحان دیگری پیش پای او گذاشت. پیامبر گرامی اسلام در این باره می‌فرمایند:

آن اسمی (از اسامی خدا) که اگر کسی او را با آن بخواند اجابتش می‌کند و هر چه بخواهد می‌دهد، همان اسمی است که یونس (فرزند متی) خواند.

ذکر «أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ» را که حضرت یونس در هنگام ناامیدی و دلتنگی برای رهایی از شکم نهنگ خواند، باید در آیات ۸۷ و ۸۸ سوره انبیا جستجو کنیم.

آیه ۱۷۳ سوره آل عمران؛ بهترین سوره برای دلتنگی

آیه ۱۷۳ سوره آل عمران از جمله اذکار آسمانی است که برای دلتنگی و افسردگی بسیار کارآمد است. توصیه شده این ذکر را در طول روز بسیار زمزمه کنید:

الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ.

آن مؤمنانی که، چون مردم (منافق) به آن‌ها گفتند: لشکری بسیار بر علیه شما مؤمنان فراهم شده، از آنان در اندیشه و بر حذر باشید، (این تبلیغات) بر ایمانشان بیفزود و گفتند: تنها خدا ما را کفایت کند و او نیکو وکیل و کارسازی است.

آیه ۱۴ سوره طه؛ آیه دلتنگی

این آیه، به عنوان بهترین دعا برای باز شدن دل گرفته توصیه شده است. خداوند در این آیه به بندگان خود می‌فرمایند که هیچ خدایی جز وی نیست و همه قدرت‌ها از خداوند یگانه نشات می‌گیرد؛ این ذکر قرآنی را نیز روزانه بسیار زمزمه کنید:

إِنَّنِی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِکْرِی.

منم خدای یکتا که هیچ خدایی جز من نیست، پس مرا (به یگانگی) بپرست و نماز را مخصوصا برای یاد من به پادار.

ادعیه غیرقرآنی برای رفع دلتنگی و افسردگی

دعا رفع دلتنگی از امام صادق 

در کتاب مفاتیح الجنان دعایی برای رفع دلتنگی و افسردگی معرفی شده که منسوب به امام صادق (ع) است. در مقدمه دعا آمده:

قدم اول: برای از بین بردن غم و اندوه، دو رکعت نماز بخوانید و بعد از تسبیحات، دعای زیر را زمزمه کنید:

قدم دوم: سپس آیه الکرسی، سوره ناس و سوره فلق را با صدای آرام بخوانید.

مناجات شعبانیه؛ دعای رفع غم و اندوه فوری

در منابع اسلامی متعددی، خواندن مناجات شعبانیه به عنوان بهترین دعای رفع دل گرفتگی و رسیدن به آرامش معرفی شده است. بسیاری از مسلمانان این دعا را که از امام علی (ع) نقل شده را در روز‌های ماه شعبان قرائت می‌کنند، درصورتی‌که خواندن این دعا در دیگر زمان‌ها هیچ اشکالی ندارد و بسیار بافضیلت است. از فضایل این دعای معروف باید به نقلی معروف در کتاب بحار الأنوار اشاره کرد که به شرج زیر است:

في المُناجاةِ الشَّعبانِيَّةِ لأميرِ المؤمنينَ و الأئمّةِ مِن وُلدِهِ عليهم السلام في شَهرِ شَعبانَ : إلهي ، هَبْ لِي كَمالَ الانقِطاعِ إلَيكَ ، و أنِرْ أبصارَ قُلوبِنا بِضِياءِ نَظَرِها إلَيكَ

در مناجات شعبانيه امير المؤمنين و امامانِ از نسل او كه در ماه شعبان مى خواندند، آمده است: معبودا! كمال رويكرد به خودت را ارزانيم دار و ديدگان دل هاى ما را با نور نگاهشان به خودت روشنايى بخش.

دعا برای دل تنگی معروف به دعای حلبی

حلبی چنین روایت می‌کند که شخصی به دیدار امام جعفر صادق (ع) آمد و به ایشان گفت: در زمانی که تنها هستم، وحشت زده می‌شوم و آرامشم را از دست می‌دهم، اما زمانیکه در میان مردم هستم، چنین احساسی ندارم. امام دستور زیر را توصیه نمود. در روایت آمده که آن شخص در زمان دیگری به امام صادق فرمودند که چنین کردم و مشکلم حل شد: 

قدم اول: ابتدا دستتان خود را بر روی قلبتان بگذارید و زمزمه کنید:

بسم الله

قدم دوم: سپس دستتان را روی قلبتان بکشید و ۷ مرتبه زمزمه کنید:

أَعُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَلَالِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِعَظَمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَمْعِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَسُولِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِأَسْمَاءِ اللَّهِ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ عَلَی نَفْسِی.

دعای کمیل برای رفع افسردگی

خواص بسیاری برای دعای کمیل معرفی شده که از جمله این خاصیت‌ها، رفع دلتنگی و رسیدن به آرامش است. همچنین سیدبن طاووس در کتاب مصباح المتهجد از شیخ طوسی روایت کرده است:

کمیل بن زیاد نخعی در شب نیمه شعبان، دیده است که حضرت علی علیه السلام در حال سجده، این دعا را می خوانده است.

بنابراین چنانچه به غم و اندوه گرفتار شده‌اید این دعا را هر شب جمعه قرائت نمایید.

دعای رفع دلتنگی شدید از آیت الله مجلسی

در کتاب بحارالانوار مرحوم آیت الله مجلسی دعایی ثبت شده است که برای رفع دلتنگی و افسردگی کارآمد است. متن عربی و ترجمه فارسی این دعا به شرح زیر است:

اَللّهُمَّ اَنْتَ رَبّى لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ، وَ اَنْتَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ وَ لا حَوْلَ وَلاقُوَّهَ اِلاَّبِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ، ما شاءَ اللهُ کانَ، وَ مالَمْ یَشَأْ لَمْ
خدایا تویى پروردگارم معبودى جز تو نیست بر تو توکّل کنم و تویى پروردگار عرش بزرگ و جنبش و نیرویى نیست جز به خداى والاى بزرگ آنچه خدا خواهد شود و آنچه نخواهد نشود.
یَکُنْ، اَعْلَمُ اَنَّ اللهَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، وَ اَنَّ اللهَ قَدْ اَحاطَ بِکُلِّ شَىْء عِلْماً، اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُبِکَ مِنْ شَرِّ نَفْسى وَ مِنْ شَرِّ قَضاءِ السُّوءِ، وَ مِنْ شَرِّ
مى دانم که خدا بر هر چیز تواناست و علم خدا به همه چیز احاطه دارد خدایا به تو پناه برم از شرّ خودم و از شرّ قضاى بد و از
شرّ کُلِّ ذى شَرٍّ، وَ مِنْ شَرِّ الْجِنِّ وَ الاْنْسِ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ دابَّه اَنْتَ آخِذٌ بِناصِیَتِها، اِنَّ رَبّى عَلى صِراط مُسْتَقیم
هر صاحب شرّى و از شرّ جن و انس و از شرّ هر جنبنده اى که اختیارش بدست توست همانا پروردگارم به راه راست است.

دعای ندبه بهترین دعا برای افسردگی

برای رفع دلتنگی، افسردگی و رسیدن به آرامش، پیشنهاد شده است هر صبح جمعه از دعای ندبه غافل نشوید؛ این دعای آسمانی، فضیلت بسیاری دارد و به مدد ائمه (ع) استمرار در قرائت آن، غم و اندوه را از دل دور می‌کند. 

دعای رفع دل گرفتگی از امام علی

دعای زیر به امام علی (ع) منسوب است، ولی سندی از این انتساب در دست نیست. با این حال به عنوان دعا برای رفع استرس بسیار توصیه می‌شود. این دعا را باید سه تکه نبات بخوانید و به شخصی که دچار افسردگی و دلتنگی شده بخورانید تا مشکلش حل شود.

اَللّهُمَّ اِنّى اَتَوَجَّهُ اِلَیکَ بِنَبیِّکَ نَبىِّ الرَّحمَهِ وَ اَهلِ بَیتِهِ الَّذینَ اختَرتَهُم عَلى عِلمٍ عَلَى العالَمین. اَللّهُمَّ فَذَلِّل لى صُعُوبَتِها وَ حُزُونَتِها وَاکِفنى شرِّها فَاِنِّکَ اَنتَ الکافى المُعافى وَ الغالِبُ القاهِرُ القادِر

دعای سریع الاجابه پیامبر (ص) برای رفع اندوه و افسردگی

دعای زیر منسوب به پیامبر گرامی اسلام است؛ درباره این دعا و خاصیت آن از زبان امام علی (ع) نقل شده که هرگاه مشکلات و گرفتاری‌های پیامبر زیاد می‌شد، ایشان این دعا را زمزمه می‌کردند:

یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ، یَا حَیّاً لاَ یَمُوتُ، یَا حَیُّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ.
اى زنده، اى پاینده، اى زنده‌اى که نمى‌میرد، اى زنده‌اى که جز تو معبودى نیست.

کَاشِفُ اَلْغَمِّ، مُجِیبُ دَعْوَةِ اَلْمُضْطَرِّینَ، أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ اَلْحَمْدَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ
برطرف کنندۀ اندوه، پاسخگوى دعاى بیچارگان، به حقّ سپاس که مخصوص تو است که معبودى جز تو نیست

بَدِیعُ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ ذُو اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِکْرَامِ.
اى آفرینشگر آسمان‌ها و زمین، صاحب شکوه و بخشش.

وَ رَحْمَانُ اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ رَحِیمُهُمَا، اِرْحَمْنِی
رحمتگر و مهربان دنیا و آخرت مرا چنان بیامرز

رَحْمَةً تُغْنِینِی بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ.
که از رحمت جز تو بى‌نیاز شوم اى رحم‌کننده‌ترین رحم‌کنندگان.