در دهه ۱۳۵۰ و اوایل دهه ۱۳۶۰، رشد جمعیت، مهاجرت به تهران و افزایش رفت‌وآمد میان پایتخت و شهرهای شمالی، نظام حمل‌ونقل جاده‌ای را با چالش جدی مواجه کرده بود. در آن زمان بخش قابل‌توجهی از سفرها به‌صورت پراکنده و بدون سامان‌دهی مشخص انجام می‌شد و نیاز به ایجاد یک پایانه متمرکز بیش از همیشه احساس می‌شد.

به همین دلیل شهرداری تهران طرح ساخت پایانه شرق را در دستور کار قرار داد. این پروژه در ‌سال‌های ابتدایی پس از انقلاب با سرعت بیشتری پیگیری شد تا بتواند

حجم عظیم سفرهای جاده‌ای را مدیریت کند.

ترمینال شرق به‌گونه‌ای طراحی شد که دسترسی سریع به بزرگراه شهید زین‌الدین، بزرگراه شهید بابایی، جاده دماوند، و مسیرهای شمال‌شرق کشور فراهم شود و همین نکته باعث شد پس از بهره‌برداری، مسافران زیادی آن را به عنوان نقطه آغاز سفرهای خود انتخاب کنند.

گسترش نقش ترمینال شرق در سفرهای برون‌شهری

پس از شروع فعالیت رسمی پایانه، خطوط اتوبوسرانی و مینی‌بوس‌رانی به سرعت در این مکان مستقر شدند. شهرهایی مانند:

• ساری
• بابل
• قائم‌شهر
• گرگان
• سمنان
• دامغان
• شاهرود
• مشهد

از اولین مسیرهایی بودند که از ترمینال شرق پوشش داده می‌شدند.

آغاز رسمی فعالیت تاکسی‌های بین‌شهری در ترمینال شرق

پیش از شکل‌گیری سیستم‌های مدرن حمل‌ونقل، مسافران برای سفرهای بین‌شهری معمولاً از خودروهای شخصی یا تاکسی‌های پراکنده استفاده می‌کردند. اما با ساخت ترمینال شرق، برای نخستین بار فعالیت تاکسی‌های بین‌شهری سازمان‌یافته به‌شکل رسمی آغاز شد.

راه‌اندازی تاکسی‌های بین‌شهری در ترمینال شرق چند تحول اساسی ایجاد کرد:

۱. ایجاد مسیرهای ثابت و رسمی

مسیرهای ثابتی همچون تهران–ساری، تهران–بابل، تهران–آمل، تهران–گرگان و… تعریف شد و مسافران از هرج‌ومرج قبلی رها شدند.

۲. قیمت‌گذاری مشخص و واحد

با نظارت سازمان تاکسیرانی، نرخ‌نامه رسمی منتشر شد و سفرها طبق تعرفه انجام می‌گرفت.

۳. کاهش زمان سفر

به دلیل ظرفیت کمتر خودرو و حرکت سریع‌تر نسبت به اتوبوس، زمان سفرها کاهش چشمگیری پیدا کرد.

۴. افزایش امنیت و کیفیت خدمات

خودروها، رانندگان و مسیرها زیر نظر سازمانی مشخص قرار گرفتند و امنیت سفرها ارتقا یافت.

۵. امکان رزو آنلاین بلیط سواری

امکان خرید بلیط سواری به صورت آنلاین سبب شد مسافران  بدون نگرانی سفر خود را با خیالی آسوده با چند کیلک ساده انجام دهند.

در همین دوره، شرکت‌هایی مانند ستاره خزر شروع به فعالیت‌های گسترده‌تری در حوزه مسافربری شمال کشور کردند و نقش مهمی در بهبود کیفیت سفرهای جاده‌ای ایفا نمودند. حضور برندهای معتبر در این مسیر، باعث شد اعتماد مردم به حمل‌ونقل بین‌شهری بیشتر شود و سفرها شکل استانداردتری پیدا کنند.

با افزایش تقاضا برای سفر به شمال کشور، ترمینال شرق به‌سرعت به مرکز اصلی سفرهای تهران به مازندران و گلستان تبدیل شد. هرچند با گذشت زمان، حجم سفرها آنقدر افزایش یافت که پایانه قدیمی دیگر پاسخگو نبود و نیاز به توسعه زیرساخت‌ها کاملاً حس می‌شد.

چرا ترمینال شرق تهران مهم شد؟

اهمیت این پایانه تنها به موقعیت جغرافیایی آن محدود نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل باعث شده ترمینال شرق همواره یکی از مهم‌ترین پایانه‌های کشور باشد:

• تمرکز سفرها به بخش بزرگی از شمال ایران
• نزدیکی به خروجی‌های اصلی تهران
• دسترسی ساده از شرق، شمال‌شرق و حتی مرکز تهران
• حضور شرکت‌های معتبر حمل‌ونقل بین‌شهری
• تنوع وسیع خطوط اتوبوس،‌ مینی‌بوس و تاکسی

وجه تمایز اصلی ترمینال شرق، انتخاب اول بسیاری از مسافران شمال کشور بودن است؛ به‌حدی که در برخی ایام مثل تعطیلات نوروز یا تابستان، تعداد سفرها به چند برابر ظرفیت عادی می‌رسد.

نیاز به توسعه و ساخت ترمینال شرق جدید

با افزایش قابل‌توجه جمعیت تهران و رشد چشمگیر سفرهای جاده‌ای، پایانه قدیمی شرق دیگر جوابگوی نیازها نبود. کمبود فضا، محدودیت پارکینگ، قدیمی بودن ساختمان‌ها و نبود امکانات رفاهی مدرن باعث شد شهرداری تهران تصمیم به ساخت ترمینال شرق جدید بگیرد.

ویژگی‌های مهم ترمینال شرق جدید

پایانه جدید با استانداردهای جدید طراحی شده و شامل امکانات زیر است:

• سالن‌های وسیع و مدرن با ظرفیت چندبرابری
• سیستم مدیریت هوشمند ترافیک
• سکوهای متعدد با دسترسی آسان برای مسافران
• پارکینگ‌های بزرگ برای خودروهای شخصی
• فضای مناسب برای استقرار خطوط تاکسی بین‌شهری
• نقشه حرکتی اصولی و خروجی‌های مجزا برای کاهش ازدحام
• سالن استراحت رانندگان و امکانات رفاهی پیشرفته

با بهره‌برداری تدریجی ترمینال شرق جدید، انتظار می‌رود بخش زیادی از بار ترافیکی شرق تهران کاهش یابد و سفرهای برون‌شهری با کیفیت و نظم بسیار بیشتری انجام شود.

ترمینال شرق تهران نه‌تنها یک پایانه مسافربری است، بلکه بخش مهمی از تاریخ حمل‌ونقل تهران به‌شمار می‌رود. از زمان تأسیس آن در دهه ۶۰ تا امروز، این پایانه همیشه نقش پل ارتباطی تهران با شمال و شمال‌شرق کشور را برعهده داشته است.
راه‌اندازی تاکسی‌های بین‌شهری، نقطه تحول مهمی در این مسیر بود و اکنون با توسعه ترمینال شرق جدید، آینده سفرهای جاده‌ای پایتخت روشن‌تر و مدرن‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسد.