سامانه پدافند هوایی آذرخش ایران، نسخه بومی سازی شده چاپارل آمریکا است که در ادامه به مقایسه موشک‌های این دو سیستم پدافندی می‌پردازیم.

امروزه طراحی، تولید و رونمایی از تجهیزات نظامی و دفاعی، به ویژه سامانه‌های پدافند هوایی کشور یک ضرورت است. سال‌هاست که دشمن بیخ گوش کشورمان رجزخوانی می‌کند و اسرائیل تازه به دوران رسیده که موجودیتش هنوز برای بسیاری از کشورها محرز نشده، ما را تهدید به موشک‌پرانی می‌کند.

در موقعیتی که حزب الله و حماس با نیروهای اشغالگر رژیم صهیونیستی درگیر جنگ شده‌اند، باید به فکر ارتقای سطح نظامی و دفاعی بود. جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر، پیشرفت‌های زیادی در حوزه سامانه‌های پدافندی داشته و توانسته موشک‌های قدرتمندی تولید کند.

معرفی سامانه پدافند هوایی آذرخش ایران

آذرخش، یک سامانه پدافندی ارتفاع پایین بوده که با موشک‌های فروسرخ، سیستم اپتیک و رادار رصد دشمن، قادر است از حریم هوایی کشور دفاع کند. چهار موشک روی این سامانه مستقر می‌شود که داستان آن‌ها جالب و شنیدنی است. بیایید نگاهی دقیق‌تر به آذرخش بیندازیم.

ایران در کنار توسعه و ساخت سامانه‌های برد بلند نظیر سوم خرداد، به سامانه‌های ارتفاع پایین مثل 9 دی و آذرخش توجه خاصی نشان داده است. آذرخش یک سامانه تلار بوده (رادار و پرتابگر) که قادر است انواع پهپادها، موشک‌های کروز و بالگردها را منهدم کند.

موشک آذرخش دارای چهار بالک متحرک در سر موشک و چهار بالک پایدار کننده ثابت در بخش انتهایی و دم است که بخش انتهایی این چهار بالک هم متحرک هستند.

بیشتر بخوانید:

با پهپاد انتحاری ابابیل ۲ ساخت ایران آشنا شوید

روایتی خواندنی از موشک آذرخش

موشک ضد تانک آذرخش

از موشک ضد تانک آذرخش برای نخستین بار در سال 1396 رونمایی شد. نکته قابل توجه این موشک، شباهت بسیار زیاد آن با سایدواندر نسخه G است. (این موشک آمریکایی از زمان حکومت پهلوی به خدمت ارتش شاهنشاهی درآمده بود) موشک هوا به هوای سایدواندر، مجهز به یک سیستم فروسرخ است که به کمک کاونده فروسرخی که دارد، روی منبع گرمای جنگنده دشمن قفل می‌کند.

پلتفرم آذرخش در واقع متعلق به همان سایدواندر هوا به هوای غرب است و نکته جالب این که این موشک چطور توانسته به عنوان ضد تانک مورد استفاده قرار بگیرد. نکته دیگر این که کلاهک آذرخش مجهز به خرج ضد زره شده حال آن که سایدواندر دارای کلاهک انفجار قوی ترک شونده است.

پس از وقوع انقلاب و بیرون راندن شاه از کشور، جنگنده‌های آمریکایی که میراث محمدرضاشاه بودند به خدمت ارتش درآمد و هنوز هم که هنوز است، در حال استفاده از آن‌ها هستیم. اغلب این جنگنده‌ها از موشک‌های هوا به هوا استفاده می‌کنند. وقتی موشک ضد تانک آذرخش ساخته شد، بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که چرا وقتی جنگنده‌های آمریکایی کشور نیاز به موشک‌های هوا به هوا دارند، باید خرج تولید آذرخش ضد تانک شوند؟

در سال 1399 شمسی، موشک هوا به هوای آذرخش از پهپاد کرار شلیک شد تا اولین تجربه پرتاب این راکت در تاریخ نظامی کشور ثبت شود. آذرخش خوشبختانه با یک تغییر مهم رونمایی شده بود؛ به جای سیستم هدایت فروسرخ از سیستم تصویرساز حرارتی برای آن استفاده کرده بودند.

موشک آذرخش زیر بال پهپاد کرار

احتمال می‌دهیم که آذرخش، براساس سایدواندر آمریکایی و از نو بازطراحی شده و قطعا به لحاظ سیستم کاونده دچار تغییراتی مثبت شده است. هم اکنون از این موشک برای سامانه پدافند هوایی آذرخش استفاده می‌شود.

غرب سال‌ها قبل از موشک هوا به هوای سایدواندر برای سامانه چاپارل استفاده کرد. این سامانه مجهز به چهار موشک است و روی یک برجک نفربر زرهی M113 مستقر شده بود. آمریکا از چاپارل به مدت سه دهه (از 1960 تا 1990 میلادی) به عنوان یک سامانه ارتفاع پست استفاده کرد تا این که با روی کار آمدن سامانه اونجر، حکم بازنشستگی‌اش را صادر کرد.

سامانه چاپارل

البته سامانه چاپارل، مهمان کشورهای زیادی بود و پس از بازنشستگی‌اش در دهه 1990 میلادی، به صورت کارکرده به سایر کشورها فروخته شد. تایوان مثل ایران سعی کرد براساس چاپارل، یک سامانه پدافندی جدید ارتقا دهد. این کشور ابتدا سامانه مذکور را از آمریکا با موشک سایدواندر دریافت کرد و از 1990 میلادی تصمیم گرفت نسخه بومی آن را بسازد.

سامانه چاپارل

بیشتر بخوانید:

با نخستین موشک پرسه زن جهان آشنا شوید؛ موشک ۳۵۸ ساخت ایران

پروسه ساخت آذرخش در ایران

مهندسان ایرانی سعی کردند آذرخش را دقیقا مشابه تایوان گسترش دهند. این موشک روی یک برجک 360 درجه با رادار آرایه فازی غیرفعال با برد 50 کیلومتر مستقر شد. از آنجایی که آذرخش فروسرخ بوده، کاربرد رادار آن هدایت آتش نیست، بلکه کشف هدف است.

به همراه رادار از یک سیستم دید حرارتی استفاده شده تا اپراتور بتواند پیش از شلیک موشک، به صورت اپتیکی هدف را رویت کند. دوربین آن مجهز به سیستم تعقیب خودکار هدف بوده و برد 25 کیلومتری دارد. همچنین گفته شده برد درگیری موشک 10 کیلومتر است و ارتفاع عمل آن احتمالا 5 کیلومتر خواهد بود.

وزن موشک آذرخش 70 کیلوگرم عنوان شده و کلاهک جنگی آن حدود 4.5 کیلوگرم وزن دارد. در مقام مقایسه باید گفت که سایدواندر، برد بیشتری دارد. با این حال وقتی یک موشک در پدافند ایفای نقش می‌کند، به علت صرف انرژی بیشتر در ارتفاع، از برد آن کاسته می‌شود.

یکی از مزایای قابل توجه این موشک، سیستم هدایت تصویرساز حرارتی است که به آن اجازه می‌دهد روی گرمای سطح پایین نیز به راحتی قفل کند. به نظر می‌رسد آذرخش توانسته ضدپهپادهایی با سطح تولید گرمای کم، قفل کند. علاوه بر این ادعا شده، این موشک پدافندی از فاصله 3 کیلومتری موفق شده روی یک موتور پیستونی پهپاد، قفل کند.

تست موشک آذرخش نشان داده که سیستم پیشرانه‌اش بدون دود بوده و حداقل از موتور سایدواندر نسخه G پیشرفته‌تر است. کل سامانه روی یک کامیون ساخت کشور ترکیه به نام Turkar Astevo سوار شده است. سرعت این خودرو حدود 120 کیلومتر بر ساعت بوده و می‌تواند حداکثر 116 اسب بخار قدرت تولید کند.

خودروهای زرهی و کامیون‌های متنوعی در داخل کشور حضور دارند و مشخص نیست که چرا از این کامیون ترکی برای حمل و جابه‌جایی سامانه آذرخش استفاده شده است. از دیگر سامانه‌های ارتفاع پایین کشور می‌توان به 9 دی و مجید اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:

با سامانه موشکی باور ۳۷۳ ایران آشنا شوید

مشخصات سامانه پدافند هوایی آذرخش:
نوع: سامانه پدافند هوایی بردکوتاه
ساخت: ایران
سازنده: سازمان صنایع دفاع جمهوری اسلامی ایران
رونمایی: ۲۸ بهمن ۱۴۰۲
برد کشف رادار: ۵۰ کیلومتر
برد ردیابی اپتیکی: ۲۵ کیلومتر
موشک‌های قابل حمل: ۴ تیر

موشک آذرخش:
طول: ۳۰۰۰ میلیمتر
قطر: ۱۲۷ میلیمتر
وزن موشک: ۷۰ کیلوگرم
وزن سرجنگی: ۴/۵ کیلوگرم
برد: ۱۰ کیلومتر
سرعت: ۱/۸ ماخ

در گجت نیوز بخوانید: ناوچه رادارگریز جدید و مرموز چین به دل آب زد + عکس روسیه به خرید خودروهای زرهی چینی روی آورده است این پهپاد عجیب چینی حتی از روی آب هم تیک آف می‌کند اولین زیردریایی ترکیه به آب افتاد