دانشمندان با بررسی تأثیر هورمون اکسی‌توسین در رفتار سگ‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که سگ‌ها وارد مرحله جدیدی از اهلی‌سازی شده‌اند. به گفته دانشمندان تغییر نقش این حیوانات از نیروی کار به همراه و همدم انسان‌ها باعث شده سگ‌ها رفتاری دوستانه، آرام و تطبیق‌پذیر با سبک زندگی مدرن داشته باشند.

تا چند دهه پیش، سگ‌ها بیشتر برای وظایفی مانند شکار، نگهبانی یا هدایت دام‌ها نگهداری می‌شدند اما امروزه نقش آنها به‌صورت محسوسی تغییر کرده است. همراهی و دوستی با انسان به اولویت اصلی مالکان حیوانات خانگی تبدیل شده و این تحول نه‌فقط رفتار بلکه حتی زیست‌شناسی سگ‌ها را نیز دگرگون کرده است.

مطالعه‌ای که پژوهشگران دانشگاه لینشوپینگ سوئد سال 2017 انجام داده بودند، نشان داد هورمون اکسی‌توسین که نقش مهمی در پیوندهای اجتماعی دارد، در این روند نقش کلیدی ایفا می‌کند. این پژوهش با بررسی رفتار 60 سگ از نژاد گلدن رتریور و واکنش آنها به اسپری بینی اکسی‌توسین، نشان داد سگ‌ها با نوع خاصی از گیرنده ژنتیکی این هورمون تمایل بیشتری به ارتباط با صاحبانشان دارند.

پژوهشگران همچنین دریافتند مهارت‌های اجتماعی سگ‌ها تا حدی ریشه در ژن‌های آنها دارد، به‌ویژه ژن‌هایی که به حساسیت به اکسی‌توسین مربوط می‌شوند. سگ‌هایی که واکنش قوی‌تری به این هورمون نشان می‌دهند، بیشتر تمایل دارند در مواجهه با مشکل به صاحب خود رجوع کنند.

تغییر نقش سگ‌ها در جامعه

در ادامه این روند، اکنون «برایان هر»، استاد انسان‌شناسی تکاملی و مدیر مرکز شناخت سگ در دانشگاه دوک، و «ونسا وودز»، مدیر برنامه آموزشی توله‌سگ‌ها در همین مرکز، اعلام کرده‌اند سگ‌ها اکنون موج سومی از اهلی‌سازی را تجربه‌ می‌کنند.

این مرحله جدید که از دهه‌های اخیر آغاز شده، شامل سگ‌هایی می‌شود که «حرفه‌ای آموزش دیده‌اند» و می‌توانند در وظایف خاصی به سرپرستانشان کمک کنند. همچنین خصوصیت رفتاری آنها آرام، قابل‌اعتماد، اجتماعی و سازگار با زندگی در قرن 21 توصیف شده است.

براساس مطالعات آنها، سگ‌های خدماتی نمونه‌ای پیشرفته از این تحول‌اند؛ حیواناتی که نه‌فقط در انجام وظایف به صاحبانشان کمک می‌کنند، بلکه با آرامش و خلق‌وخوی دوستانه خود، الگوی ایده‌آل سگ‌های خانگی به‌ شمار می‌روند. این سگ‌ها حتی در دوران تولگی نیز به غریبه‌ها رویکرد مثبتی دارند، برخلاف بسیاری از سگ‌های معمولی.

وودز و هر معتقدند همان‌طورکه هزاران سال پیش ویژگی‌های زیستی سگ‌ها در پاسخ به اهلی‌سازی اولیه دگرگون شد، اکنون رفتار و بیولوژی آنها دوباره درحال تغییر است تا بهتر با زندگی مدرن انسانی هماهنگ شوند.

به‌این‌ترتیب، پس از موج اول اهلی‌سازی در عصر شکارچیان و موج دوم در دوران انقلاب صنعتی که منجر به خلق نژادهای مختلف سگ شد، اکنون انسان‌ها در آستانه هدایت موج سومی از اهلی‌سازی هستند که نه‌فقط ظاهر، بلکه شخصیت و بیولوژی سگ‌ها را نیز شکل می‌دهد.