دیجی‌کالا، یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیک ایران، در سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۵ میلادی) تصمیم به تعدیل ۱۷۵ نفر از مجموع بیش از ۸ هزار نیروی انسانی خود گرفت؛ تصمیمی که با واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ها روبه‌رو شد. این تصمیم در قالب نامه‌ای با عنوان «تصمیم‌های سخت برای ساختن آینده‌ای روشن» توسط بنیان‌گذاران شرکت، حمید و سعید محمدی، به کارکنان اعلام شد.

دلایل تعدیل نیرو در دیجی‌کالا

در این نامه بر شرایط دشوار اقتصادی کشور، لزوم حفظ پایداری شرکت و عبور از بحران تأکید شده بود. مهم‌ترین عواملی که به عنوان دلایل این تصمیم اعلام شد:

• افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم

• اختلال در زنجیره تأمین کالا

• کاهش سرمایه‌گذاری و افت تقاضا در بازار

روند تعدیل نیرو به سال ۱۴۰۴ هم رسید و شاهد واکنش های گسترده در شبکه های اجتماعی مختلف مثل ایکس یا لینکدین بودیم. در ادامه گزارش نگاهی به این واکنش ها داریم. همراه ما باشید.

روایت کارکنان: از «خانه‌ای مهربان» تا خداحافظی در سکوت

با انتشار خبر تعدیل‌ها، شبکه‌های اجتماعی پر شد از پست‌ها و روایت‌هایی تلخ از کارکنان سابق دیجی‌کالا. برخی مدعی شدند شرکت از آنها خواسته است خروج‌شان را به‌صورت استعفا ثبت کنند تا از پیامدهای رسانه‌ای منفی جلوگیری شود.

در یکی از توییت‌هایی که بازتاب زیادی داشت، یک نیروی تعدیل‌شده نوشت:

«دیجی‌کالا همیشه برای من خونه بود… چون آدم‌هاش رو دوست داشتم… چون توش مهربونی و صمیمیت بود. چطور باید اینو هضم کنم که به روز بگن “دمت گرم، زحمت کشیدی” و چند ساعت بعد، انگار هیچ‌وقت نبودی؟»

کاربری دیگر به این توئیت پاسخ عجیبی داد

«هوش مصنوعی اول داره فرانت‌کارها رو بیکار می‌کنه!»
«دیجی‌کالا فکر کرده خیلی زرنگه، تغییر سیاستش هم به‌نظرم اینه که با AI بتونه جای اکثر نیروهاش رو از اونجا که ممکنه پر کنه…»

تعدیل نیرو در سکوت، اما با واکنش بلند

یکی از کاربران در پاسخ به این اتفاق نوشت:

«نمی‌دونم بخاطر اینکه دنبال کارم خوشحال باشم یا اینکه شرکتی که اینطوری تعدیل می‌کنه رو اصلاً نباید در نظر گرفت… البته که دیجی‌کالا رزومه خفنی میشه

تلاش طاقت‌فرسا؛ پایان بدون بدرقه

در پستی دیگر، شرایط سخت کاری و تلاش بی‌وقفه برای حفظ کیفیت در دیجی‌کالا به تصویر کشیده شده:

«هیچی… چندین ماه کار کردم، کلی وزن از دست دادم، شرایط سخت، نیروی کم، زانو و کمر عمل‌شده، جمعه‌ها سر کار… کلی جا به جایی، سبک… سنگین… یکی اومد نور چشمی، هرکدوم کِ بند پ نداشتیم رو فرستادن خونه، تمام…»

موج جهانی تعدیل نیرو در صنعت فناوری

تصمیم دیجی‌کالا را می‌توان بخشی از موج جهانی تعدیل نیرو در صنعت تکنولوژی دانست. تنها تا پایان مارس ۲۰۲۵، بیش از ۸۸ هزار نفر در شرکت‌های فناوری دنیا تعدیل شده‌اند.

تعدیل نیرو در استارتاپ‌های ایرانی در سال ۱۴۰۳

در ایران نیز طی سال گذشته، تعدادی از شرکت‌های بزرگ فناورانه، به دلایل مشابه، تعدیل نیرو انجام دادند. گویا آیتی در ادامه نگاهی به این کسب و کارها نیز دارد.

🔹 فلایتیو (Flightio)

در خرداد ۱۴۰۳، تعدیل نیرو شبانه از طریق ایمیل اعلام شد.

🔹 شب (Shab)
در اسفند ۱۴۰۳، پلتفرم رزرو اقامتگاه «شب» نیز با هدف کاهش هزینه‌ها و بازسازی ساختار، نیروهایی را تعدیل کرد.

🔹 اسنپ و تپسی
افزایش هزینه‌های عملیاتی، فشار بر نقدینگی و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها این شرکت‌ها را نیز وادار به تعدیل نیرو کرد.

دلایل مشترک تعدیل نیرو در ایران و جهان

✅ کاهش سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی
✅ افزایش هزینه‌های عملیاتی و نوسانات ارزی
✅ تغییر رفتار کاربران پس از دوران کرونا
✅ رشد سریع هوش مصنوعی و اتوماسیون
✅ فشار برای افزایش بهره‌وری و سودآوری

جمع‌بندی: چالش‌ هوش مصنوعی و سرمایه انسانی

تعدیل نیروی انسانی، اگرچه گاهی برای حفظ بقای شرکت ضروری است، اما نحوه اجرای آن، شفافیت در اطلاع‌رسانی و احترام به کارکنان سابق اهمیت زیادی دارد.
دیجی‌کالا و دیگر شرکت‌های فناوری باید توجه داشته باشند که استفاده از هوش مصنوعی نباید به بهای بی‌اعتنایی به سرمایه‌های انسانی تمام شود.

آیا شما تجربه تعدیل نیرو در شرکت‌های فناوری را داشته‌اید؟تعدیل نیروی بی‌سروصدا در دیجی‌کالا؛ آیا هوش مصنوعی دلیلی برای این تغییرات است؟ فکر می‌کنید هوش مصنوعی تهدید است یا فرصت برای بازار کار؟