از آنجایی که تنش‌های ژئوپولیتیکی همواره یکی از عوامل کلیدی در نوسانات بازارهای مالی بوده‌اند، باید بگوییم که بازار ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنا نیستند. بیت کوین به‌عنوان پرچم‌دار این بازار، نسبت به بحران‌های امنیتی و درگیری‌های نظامی واکنش‌هایی خاص نشان می‌دهد. اگرچه بسیاری آن را دارایی امن تلقی می‌کنند، اما شواهد تاریخی و داده‌های بازار نشان می‌دهد که رابطه بیت کوین و جنگ بسیار پیچیده‌تر از آن است که در نگاه اول به نظر می‌رسد.
آیا جنگ باعث افزایش خرید بیت کوین می شود؟
زمانی که بی‌ثباتی سیاسی و نظامی در مناطق حساس شدت می‌گیرد، بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌دنبال دارایی‌هایی می‌گردند که تحت کنترل دولت‌ها نباشند. بیت کوین به‌عنوان یک دارایی غیرمتمرکز و مستقل از نظام‌های بانکی سنتی، یکی از گزینه‌های جذاب محسوب می‌شود. برای مثال، در جریان حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، حجم جستجوی واژه خرید بیت کوین در اروپا شرقی بیش از ۳۰۰٪ افزایش یافت. دلیل آن مشخص است: مردم در مناطق جنگ‌زده برای حفظ دارایی‌های خود و نقل‌وانتقال سرمایه، به رمزارزهایی چون بیت کوین پناه می‌برند.
براساس گزارش “Chainalysis”، تنها در یک هفته پس از آغاز جنگ اوکراین، حدود ۵۷ میلیون دلار رمزارز به کیف پول‌های مرتبط با کمک به مردم اوکراین منتقل شد. این میزان نشان‌دهنده قدرت تحرک سرمایه از طریق بلاک چین و رمزارزها در زمان بحران است.
واکنش قیمت بیت کوین به بحران‌های نظامی
نوسان در قیمت بیت کوین اغلب هم‌زمان با وقوع بحران‌های ژئوپولیتیکی شدت می‌گیرد. اما این نوسان همیشه به سمت رشد نیست. گاهی سرمایه‌گذاران به‌دلیل عدم اطمینان، دارایی‌های پرریسک مانند بیت کوین را می‌فروشند و به سمت دارایی‌های سنتی مثل طلا یا دلار پناه می‌برند.
برای مثال، در ساعات ابتدایی تهاجم روسیه به اوکراین، قیمت بیت کوین از ۳۷٬۰۰۰ دلار به حدود ۳۴٬۰۰۰ دلار کاهش یافت. اما در روزهای بعد، با افزایش تقاضا در منطقه، مجدد رشد کرد و به بیش از ۴۰٬۰۰۰ دلار رسید.
نوسان قیمت بیت کوین در جریان جنگ اوکراین
قیمت بیت کوین در جنگ اوکراین نوسانات پی در پی را به خود دید. در جدول زیر این نوسانات را بررسی می‌کنیم.
| تاریخ | قیمت بیت کوین (USD) | تغییر روزانه (%) |
| ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ | ۳۴,۳۰۰ | -۶.۹% |
| ۲۶ فوریه ۲۰۲۲ | ۳۸,۱۰۰ | +۱۱.۰% |
| ۲۸ فوریه ۲۰۲۲ | ۴۱,۸۰۰ | +۹.۷% |
این جدول به‌خوبی نشان می‌دهد که بیت کوین ممکن است در ابتدای جنگ دچار افت ارزش شود، اما به‌دلیل ماهیت جایگزینی‌اش برای پول سنتی، در ادامه شاهد بازیابی سریع ارزش باشد.
تاثیر قطع ارتباط بانکی بر رشد شبکه بیت کوین
زمانی که کشورها در معرض تحریم قرار می‌گیرند یا دسترسی مردم به نظام بانکی قطع می‌شود، بیت کوین می‌تواند به‌عنوان پل ارتباطی بین اقتصاد داخلی و بازارهای جهانی عمل کند. با آغاز تحریم‌های مالی روسیه، صرافی‌های ارز دیجیتال گزارش دادند که ثبت‌نام کاربران روسی بین ۲۵ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است. همچنین تراکنش‌های بیت کوینی در صرافی‌های همسایه مانند قزاقستان و ارمنستان، افزایش قابل‌توجهی داشت.
بنابر گزارش Bloomberg، حجم تراکنش‌های بیت کوین در روسیه تنها یک هفته پس از تحریم سوئیفت، به بیش از ۱.۵ میلیارد دلار رسید؛ عددی که پیش از بحران زیر ۵۰۰ میلیون دلار در هفته بود.
بیت کوین؛ دارایی امن یا پرریسک در دوران جنگ؟
در نگاه نخست، بیت کوین می‌تواند به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران تلقی شود. دلیل این موضوع، ماهیت غیرمتمرکز و عدم وابستگی به بانک‌های مرکزی است. بااین‌حال، به‌دلیل ماهیت نوسانی و نبود پشتوانه فیزیکی، همچنان از سوی نهادهای مالی سنتی به‌عنوان دارایی پرریسک شناخته می‌شود.
مایکل سیلور، مدیرعامل MicroStrategy، در مصاحبه‌ای گفته بود:
«در بحران‌هایی نظیر جنگ، بیت کوین می‌تواند نقش طلای دیجیتال را بازی کند؛ اما این نقش تنها زمانی معنا دارد که زیرساخت‌های دیجیتال همچنان فعال باشند.»
به‌عبارت دیگر، درگیری‌های نظامی که باعث قطع اینترنت، سانسور یا محدودیت در دسترسی به شبکه شود، می‌تواند مانع از کارایی بیت کوین شود. این موضوع به‌ویژه در کشورهایی با زیرساخت ضعیف، ریسک‌پذیری استفاده از رمزارز را افزایش می‌دهد.
جمع بندی
جنگ‌ها بسته به ماهیت، محل وقوع، شدت تحریم‌ها و واکنش بازار، تاثیرات متفاوتی بر قیمت بیت کوین می‌گذارند. اگرچه بیت کوین در بسیاری از مواقع به‌عنوان راهی برای حفظ دارایی در شرایط بحران مطرح می‌شود، اما نوسانات شدید قیمت، محدودیت‌های زیرساختی و وابستگی به فناوری می‌تواند استفاده از آن را دشوار کند. بااین‌حال، آمار و شواهد نشان می‌دهد که بیت کوین در دوران درگیری‌ها، هم به‌عنوان ابزاری برای انتقال امن سرمایه و هم به‌عنوان یک دارایی جایگزین، نقش مهمی ایفا می‌کند.
source