در یک رویداد آب‌وهوایی کم‌سابقه، بارش شدید برف در صحرای آتاکامای شیلی، خشک‌ترین بیابان جهان، باعث توقف کامل عملیات در رصدخانه آلما (ALMA)، قدرتمندترین آرایه تلسکوپ رادیویی جهان، شد. این پدیده نادر که بیش از یک دهه در این منطقه بی‌سابقه بوده، نگرانی‌ها را درباره تأثیرات تغییرات اقلیمی بر فعالیت‌های علمی افزایش داده است.

براساس گزارش لایو ساینس، رصدخانه آلما که در ارتفاعات صحرای آتاکاما قرار دارد، از روز پنجشنبه ۲۶ ژوئن (۵ تیر) به دلیل بارش سنگین و غیرمنتظره برف تمام فعالیت‌های علمی خود را متوقف و پروتکل ایمنی «حالت بقا» (Survival Mode) را فعال کرده است. این بارش برف که کمپ اصلی این رصدخانه در ارتفاع ۲ هزار و ۹۰۰ متری را سفیدپوش کرده، پدیده‌ای بسیار نادر محسوب می‌شود.

بارش برف در خشک‌ترین نقطه جهان و اختلال در تلسکوپ آلما

به گفته «رائول کوردرو» (Raúl Cordero)، اقلیم‌شناس دانشگاه سانتیاگو، اگرچه بارش برف در فلات مرتفع چاجنانتور (محل استقرار آنتن‌ها در ارتفاع ۵ هزار و ۱۰۰ متری) امری عادی است، اما وقوع آن در ارتفاع پایین‌تر کمپ اصلی رایج نیست.

علت این پدیده، یک «هسته سرد» (Cold-core) غیرمعمول بوده که شمال شیلی را تحت تأثیر قرار داده و باعث صدور هشدار برف و بادهای شدید با سرعت تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت شده است. این رویداد آب‌وهوایی که در نزدیک به یک دهه گذشته بی‌سابقه بوده، در مناطق دیگر باعث بارش شدید باران، طغیان رودخانه‌ها و قطعی برق نیز شده است.

با کاهش دما به منفی ۱۲ درجه سانتی‌گراد، رصدخانه برای محافظت از ۶۶ آنتن بسیار دقیق و گران‌قیمت خود وارد «حالت بقا» شد. در این حالت، تمام آنتن‌ها به سمت باد چرخانده می‌شوند تا از آسیب ناشی از تجمع برف و تندبادهای شدید در امان بمانند. نمایندگان آلما می‌گویند: «پس از پایان طوفان، تیم‌های برف‌روبی فوراً برای بازرسی بصری هر آنتن اعزام می‌شوند تا بتوانیم مشاهدات را از سر بگیریم.»

نکته جالب اینجاست که بهترین شرایط برای رصد رادیویی اغلب درست پس از بارش برف فراهم می‌شود. سرما به شدت رطوبت هوا را کاهش می‌دهد و از آنجایی که رطوبت بزرگ‌ترین عامل تداخل در اندازه‌گیری‌های رادیویی است، آسمان پس از طوفان شفاف‌ترین حالت ممکن را برای کاوش کیهان خواهد داشت.

این رویداد نادر، این سؤال مهم را نیز مطرح می‌کند که آیا تغییرات اقلیمی درحال تغییر الگوهای آب‌وهوایی حتی در خشک‌ترین نقاط زمین است؟ رائول کوردرو به این سؤال جواب مثبت می‌دهد.