همانطور که سفرهای فضایی رایج‌تر می‌شوند، مهم است که اثرات پرواز فضایی و گرانش بر بدن فضانوردان را در نظر بگیریم.

محققان دانشگاه A&M تگزاس به رهبری دکتر «آنا دیاز آرتیلز» درحال بررسی برخی از این تاثیرات، به ویژه روی چشم هستند.

ریز گرانش چه خطراتی را در بدن فضانوردان ایجاد می‌کند؟

تغییرات گرانشی که فضانوردان در طول سفرهای فضایی تجربه می‌کنند، می‌تواند باعث جابه‌جایی مایعات درون بدن شود. درنتیجه تغییراتی در سیستم قلبی عروقی، از جمله عروق داخل و اطراف چشم ایجاد می‌شود.

با تجاری‌سازی پروازهای فضایی و افزایش پرواز فردی، فضانوردان تنها کسانی نخواهند بود که این تغییرات را تجربه می‌کنند.

افرادی که با شرکت‌های تجاری به فضا سفر می‌کنند ممکن است به اندازه فضانوردان تناسب اندام نداشته باشند یا سالم نباشند. درک نقش تغییر مایعات در سلامت قلب و عروق و چشم اهمیت بیشتری دارد.

دیاز آرتیلز، استادیار دپارتمان هوافضا گفت: «وقتی شرایط ریزگرانش را تجربه می‌کنیم، تغییراتی را در سیستم قلبی عروقی مشاهده می‌کنیم. زیرا گرانش تمام این مایعات را مانند شرایطی که در زمین تجربه می‌کنیم پایین نمی‌کشد. هنگامی که ما در حالت ایستاده قرار داریم، بخش زیادی از مایعات ما در پاها ذخیره می‌شود، اما در نیروی گرانش، مایعات به قسمت بالایی بدن توزیع می‌شود.»

جابه‌جایی مایعات ممکن است به پدیده‌ای به‌نام «سندرم عصبی چشمی مرتبط با پرواز فضایی» (SANS) مرتبط باشد، که می‌تواند باعث شود فضانوردان تغییراتی در شکل چشم و سایر علائم چشمی مانند «تغییر فشار پرفیوژن چشمی» (OPP) داشته باشند.

درحال حاضر، محققان از علت دقیق SANS مطمئن نیستند، اما دیاز آرتیلس امیدوار است که مکانیسم زیربنایی آن را روشن کند.

چگونه با آن مقابله خواهیم کرد؟

این تیم تحقیقاتی اکنون درحال بررسی اقداماتی برای کمک به مقابله با SANS هستند. در مطالعه اخیر، آنها «پتانسیل فشار منفی پایین بدن» (LBNP) را برای مبارزه با SANS بررسی کردند. این اقدام ممکن است توانایی مقابله با اثرات ریزگرانش را داشته باشد زیرا سیالات را به قسمت پایین بدن بازمی‌گرداند.

نقش فشار پرفیوژن چشمی در توسعه SANS نامشخص است. اما فرضیه‌ای مبنی‌بر افزایش SANS توسط این بیماری وجود دارد.

نتایج مطالعه‌ای که اخیراً منتشر شده است نشان داد که فشار منفی پایین بدن، اگرچه در القای جابه‌جایی مایع به سمت پایین‌تنه مؤثر است، اما روش مؤثری برای کاهش فشار پرفیوژن چشمی نیست.

اگر فشار پرفیوژن چشمی بالا، به‌طور قطعی با SANS مرتبط باشد، استفاده از LBNP از نظر تئوری نمی‌تواند یک اقدام موثر برای این سندرم باشد. اما آنها تأکید می‌کنند که اقدام بعدی باید تلاش بر درک بهتر رابطه بین OPP و SANS و تأثیر LBNP بر این واکنش‌های چشمی باشد.

این تحقیق تنها یک آزمایش از یک مطالعه سه قسمتی برای درک بهتر اثرات جابه‌جایی مایعات در بدن و ارتباط آن با SANS است. آزمایش‌های قبلی در این مطالعه شامل استفاده از جدول شیب‌دار برای درک اثرات قلبی عروقی بود.

مطالعه منتشر شده، و همچنین تحقیقات آتی، بر اقدامات متقابل برای تغییر سیال متمرکز است. در این حالت فشار منفی بدن باید کاهش یابد. در مطالعات آینده، محققان اثرات استفاده از سانتریفیوژ برای مبارزه با جابجایی سیال و اثرات آن را بررسی خواهند کرد.

هدف دیاز آرتیلس و تیم او جمع‌آوری پاسخ‌های قلبی عروقی با استفاده از هر اقدام متقابل و مقایسه این اثرات روی فشار پرفیوژن چشم و سایر عملکردهای قلبی عروقی است.

این مطالعات بر روی زمین انجام می‌شود، بنابراین تغییرات گرانشی که در فضا رخ می‌دهد ممکن است نتایج متفاوتی ایجاد کند. آنها امیدوارند که مطالعات آینده را در شرایط واقعی ریزگرانش، مانند پروازهای سهموی، انجام دهند.