1

اگر اخبار مربوط به هوش مصنوعی شرکت‌های بزرگ فناوری را دنبال کرده باشید، احتمالاً نام NotebookLM گوگل به گوشتان خورده است. این ابزار در سال گذشته با قابلیت ویژه‌ی خود، تولید «نمای کلی صوتی» شبیه به پادکست که در آن دو صدای تولیدشده با هوش مصنوعی درباره منابعی که شما ارائه داده‌اید گفت‌وگو می‌کنند، خبرساز شد.

اما این تمام قابلیت‌های NotebookLM نیست. گوگل این سرویس را به‌عنوان یک «دستیار تحقیقاتی مجهز به هوش مصنوعی» معرفی کرده که می‌تواند به شما در طوفان فکری، مطالعه و فعالیت‌های پژوهشی کمک کند. اوایل این ماه نیز اعلام شد که اپلیکیشن اختصاصی NotebookLM در راه است.

NotebookLM دقیقاً چیست؟

در معرفی اولیه‌ی NotebookLM در سال ۲۰۲۳، گوگل این ابزار را یک «دفترچه یادداشت هوش مصنوعی» توصیف کرد، حروف «LM» مخفف «مدل زبانی» هستند و به پیوند این ابزار با Gemini اشاره دارند. البته NotebookLM دقیقاً یک اپلیکیشن یادداشت‌برداری نیست. در حال حاضر تنها از طریق نسخه‌ی تحت وب قابل دسترسی است و به شما اجازه می‌دهد منابع مختلفی را در قالب «دفترچه»‌های جداگانه گردآوری کنید.

سپس می‌توانید با استفاده از هوش مصنوعی، به شکلی کاملاً نوآورانه با این اطلاعات تعامل داشته باشید. هوش مصنوعی NotebookLM می‌تواند از منابع متنوعی استفاده کند: Google Docs، فایل‌های متنی، PDF، وب‌سایت‌ها، فایل‌های صوتی و حتی یادداشت‌هایی که مستقیماً در رابط آن تایپ می‌کنید.

با NotebookLM چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

وقتی منابع‌تان را در یک دفترچه جمع‌آوری کردید، می‌توانید همانند یک چت‌بات، با NotebookLM درباره محتوای این منابع گفت‌وگو کنید. این ابزار می‌تواند پاسخ سوالات شما را بدهد، مفاهیم را توضیح دهد، راهنمای مطالعه بسازد و حتی نسخه‌هایی صوتی به سبک پادکست تولید کند که گفت‌وگویی شبیه‌سازی‌شده بین دو نفر درباره محتوای منابع باشد.

NotebookLM در هرجایی که نیاز به درک بهتر مطالب نوشتاری یا شنیداری دارید، کاربرد دارد. بارزترین کاربرد آن برای دانش‌آموزان و دانشجویان است. می‌توانید با استفاده از جزوه‌ها، بخش‌هایی از کتاب‌های درسی یا یادداشت‌های شخصی‌تان دفترچه‌هایی بسازید و از NotebookLM به‌عنوان یک معلم مجازی بهره ببرید.

در رابط چت، می‌توانید سؤالاتی با ماهیت اطلاعاتی یا تحلیلی بپرسید. برای نمونه، در یک دفترچه درباره اختراع لامپ، گوگل پیشنهاد می‌کند سؤالی مانند «تحول لامپ چگونه الگوهای گسترده‌تر نوآوری فناورانه در قرن نوزدهم را بازتاب می‌دهد؟» مطرح کنید. NotebookLM بر پایه چهار منبع، پاسخ کاملی در بیش از ۷۰۰ کلمه ارائه می‌دهد که شامل مفاهیم کلیدی برجسته‌شده و منابع استنادی نیز هست.

NotebookLM همچنین می‌تواند راهنمای مطالعه و آزمون‌های تمرینی تولید کند. این ویژگی‌ها آن را به ابزاری جذاب برای یادگیری تبدیل می‌کنند. البته می‌توان از آن برای تقلب استفاده کرد، اما کاربردهای واقعی‌تر و مفیدتری نیز برای دانشجویان کنجکاو وجود دارد.

فراتر از محیط آموزش رسمی، این ابزار می‌تواند در یادگیری موضوعات مختلف کمک‌کننده باشد، چه بخواهید مفاهیم فنی مرتبط با شغلتان را بهتر درک کنید، چه درباره موضوعی شخصی و موردعلاقه‌تان اطلاعات بیشتری کسب کنید. فقط کافی است منابع مرتبط را بارگذاری کنید تا NotebookLM خلاصه‌ای ارائه داده و به سؤالات شما پاسخ دهد.

حتی کاربردهای انتزاعی‌تری هم دارد. از آنجایی که مبتنی بر Gemini است، بسیاری از قابلیت‌های آن را دارد. برای مثال گوگل اشاره کرده که این ابزار می‌تواند از یادداشت‌های خام، متن اسکریپت ویدیوی یوتیوب بسازد، یا سؤالاتی که ممکن است سرمایه‌گذاران درباره یک پرزنتیشن جذب سرمایه داشته باشند را شبیه‌سازی کند.

NotebookLM Plus چیست؟

گوگل نسخه‌ای ویژه به‌نام NotebookLM Plus را نیز ارائه داده است. این نسخه پریمیوم، بخشی از پلن Google One AI Premium با هزینه ۲۰ دلار در ماه است (همان پلنی که دسترسی به Gemini Advanced را نیز فراهم می‌کند). همچنین به‌عنوان افزونه‌ای برای حساب‌های Workspace و Education در دسترس است.

در نسخه پولی، تعداد دفترچه‌هایی که کاربر می‌تواند بسازد بیشتر شده، و ظرفیت منابع هر دفترچه هم افزایش یافته است. در نسخه رایگان، کاربران می‌توانند تا ۱۰۰ دفترچه بسازند که هر کدام حداکثر شامل ۵۰ منبع با طول مجموع ۵۰۰ هزار کلمه باشند. اما نسخه Plus امکان ساخت ۵۰۰ دفترچه را می‌دهد که هر کدام می‌توانند تا ۳۰۰ منبع داشته باشند.

از نظر استفاده روزانه نیز تفاوت وجود دارد: نسخه رایگان اجازه ۵۰ گفت‌وگوی چتی و ۳ تولید صوتی در روز را می‌دهد؛ ولی در نسخه Plus این میزان به ۵۰۰ گفت‌وگو و ۲۰ فایل صوتی در روز می‌رسد.

NotebookLM Plus همچنین چند قابلیت انحصاری دارد. مثلاً کاربران این نسخه می‌توانند دفترچه‌هایی فقط برای گفت‌وگو (chat-only notebooks) با دیگران به اشتراک بگذارند. این نوع دفترچه‌ها شامل منابع یا یادداشت‌ها نمی‌شوند، اما اجازه گفت‌وگو با NotebookLM درباره همان منابع را فراهم می‌کنند. همچنین امکان شخصی‌سازی پاسخ‌ها نیز وجود دارد: می‌توان سبک‌های مختلف پاسخ‌گویی و طول خروجی‌ها را انتخاب کرد.

اپلیکیشن NotebookLM به‌زودی منتشر می‌شود

در حال حاضر، NotebookLM فقط از طریق مرورگر و در آدرس notebooklm.google قابل استفاده است. اما در تاریخ ۷ آوریل، حساب رسمی NotebookLM در توییتر اعلام کرد که اپلیکیشن موبایل آن به‌زودی منتشر خواهد شد.  NotebookLM یکی از جاه‌طلبانه‌ترین تلاش‌های گوگل در تلفیق هوش مصنوعی با فرایندهای یادگیری و پژوهش است، ابزاری قدرتمند، منعطف و روبه‌رشد که می‌تواند نگاه ما به تحقیق، آموزش و حتی خلاقیت فردی را دگرگون کند.