آی تی ایران – در دوران جنگ ۱۲ روزه قطع در کنار اثرات کلی جنگ بر فضای اقتصاد و کسب وکارهای دیجیتال، قطع اینترنت و اختلال در جی‌پی‌اس نیز آسیب‌های مختلفی به کسب وکارهای اینترنتی وارد کرد. شهرام شریف، روزنامه‌نگار فناوری و کارشناس واحد مطالعات اقتصادی آکادمی سامان، در ارائه خود در رویداد «تجربیات و چالش‌های بنگاه‌های ایرانی در جنگ ۱۲ روزه» به تأثیرات جنگ و قطع اینترنت بر پلتفرم‌های اینترنتی و استارتاپ‌ها پرداخت. او دو موج تخریب اقتصادی را تشریح کرد؛ موج اول شامل تعطیلی شهرها و توقف فعالیت‌ها و موج دوم که به‌مراتب عمیق‌تر بود، به واسطه قطع گسترده اینترنت و اختلال GPS بخش بزرگی از لایه‌های حیاتی اقتصاد دیجیتال را فلج کرد. این دوره با کاهش دسترسی اینترنت به سه درصد کل کاربران بین ۲۸ تا ۳۰ خرداد همراه شد و هرچند بخشی از شبکه به‌تدریج بازیابی شد، اما اختلالات تا ۱۴ روز پس از آتش‌بس ادامه یافت.
در همین زمینه بخوانید :تجربه مدیران ارشد استارتاپ‌ها از جنگ ۱۲ روزه
همزمان، ۲۰ هزار حمله اینترنتی ثبت شد، دو بانک بزرگ کشور هک شدند و حمله سایبری بی‌سابقه باعث سرقت ۱۰۰ میلیون دلار رمزارز از نوبیتکس و قطع دسترسی ۱۱ میلیون کاربر هزاران پرواز داخلی با اختلال مواجه شد. در بخش گردشگری نیز افت ۹۰ درصدی فعالیت‌ها و خسارت ۹.۶ همتی گزارش شد؛ علی‌بابا با کاهش ۸۰ درصدی فروش و استرداد یک همت و جاباما با افت ۷۰ درصدی بازار اقامت و ۵۰ درصدی جستجو مواجه شدند.
او با اشاره به مشکلات GPS توضیح داد که این اختلال‌ها بر تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی تاثیر مستقیم داشت و باعث کاهش سفر، افزایش لغو توسط رانندگان و اختلال در سوخت‌رسانی و لجستیک شد. در همین دوره، درخواست سفرهای بین‌شهری ۱۱۶ درصد رشد داشته اما تعداد سفرهای انجام‌شده ۲۸ درصد کاهش یافت. تپسی در خرداد و تیر به ترتیب افت ۲۰ و ۳۶ درصدی درآمد را ثبت کرد.
به گفته او در حوزه فین‌تک و خدمات آنلاین نیز دیجی‌پی از افت ۶۶ درصدی تراکنش‌ها مواجه شد و استارتاپ کارنامه به دلیل کاهش تقاضا ۱۶ درصد تعدیل نیرو داشت. شرکت ازکی کاهش ۲۰ درصدی ترافیک و افت ۷۵ درصدی ورودی گوگل‌ادز را تجربه کرد. آچاره نیز با رشد تقاضا در خدمات ضروری مثل اسباب‌کشی و تعویض باتری خودرو روبه‌رو بود اما در بخش‌های غیرضروری مانند کلاس یوگا و برنامه تغذیه، کاهش ۴۷ درصدی ثبت شد. تغییر رفتار مصرف‌کننده نیز در داده‌های فروش مشهود بود؛ اقلام اساسی مانند کنسرو، مایع، ماکارونی و حبوبات افزایش فروش داشتند، در حالی‌که تقاضا برای قهوه، نوشابه، سبزیجات و ماست افت کرد و تولید کنسرو سه برابر شد.
شریف در پایان به اقدامات حمایتی پلتفرم‌ها نیز اشاره کرد؛ دیوار بخش اسکان رایگان جنگ‌زدگان را راه‌اندازی کرد، آچاره وام بازسازی منازل آسیب‌دیده ارائه داد، جاباما خدمات اسکان اضطراری فراهم کرد، دیجی‌کالا ارسال رایگان اقلام سوپرمارکتی را فعال کرد، اپلیکیشن‌های پرداخت جریمه دیرکرد وام‌ها را بخشیدند و استارتاپ‌های سلامت خدمات رایگان روان‌شناسی ارائه دادند.