بحران تعرفههای تجاری
زمستان گذشته با روی کار آمدن تیم جدید دولت در ایالات متحده و اعلام وضع تعرفههای سنگین، نامشخص و بعضا پی در پی بر واردات برخی کالاها به امریکا، باعث شد که به زنجیرهی تامین قطعات کامپیوتری فشار وارد شود و شرکتهای سازنده در قیمتگذاری و تنظیم نرخ اقلام تولیدی دچار سردرگمی شوند. حتی تهیه مواد اولیه به دلیل وضع تعرفههای گوناگون بر صادرات کشورهای مبدا با مشکل، تاخیر و یا افزایش قیمت مواجه شد.
با بالا گرفتن جنگ تجاری و اجرای این تعرفهها در ابتدای سال میلادی جاری (ماههای بهمن و اسفند ۱۴۰۳)، تولید قطعات کیس و خنککنندههای بادی و آبی برای برخی سازندهها در کشورهای آسیای شرقی هم با تعلیق و تاخیر مواجه شد و برای مدتی تهیهی قطعات الکترونیکی مورد نیاز سازندهها نیز با نوسان مقطعی و دشواری صورت میگرفت. در نهایت قیمت برخی اقلام مثل مادربرد، کارت گرافیک و حافظههای SSD در نتیجهی تعرفهی ۲۰ درصدی اعمال شده بر واردات از چین و کشورهای گروه آسهآن به میزان محسوسی گرانتر از قبل تعیین شد. محصولات رده بالا با فناوری قابل استفاده برای هوش مصنوعی (کارتهای گرافیک پرچمدار انویدیا) هم بدلیل اعمال تحریمهای جدید افزایش مضاعفی را تجربه کردند و یا عرضهی آنها به بازار چین متوقف شد.
در همین بازهی زمانی، موجودی قطعاتی مانندِ پردازندههای Ryzen 9000 ساخت AMD و کارتهای گرافیکی مدرن نسل جدید در بازار به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده بود. پردازندههای نسل جدید ایامدی با افزایش تقاضا مواجه شده بودند و نمیتوانستند جوابگوی نیاز بازار باشند و همین عامل به تنهایی باعث افزایش قیمت کاذب آنها شده بود. از سوی دیگر انویدیا برای خالی کردن قفس فروشگاهها از کارتهای گرافیکی نسل RTX 4000، تولید بسیاری از مدلها را متوقف کرده بود تا بازار هدف را برای عرضهی مدلهای جدید RTX 5000 آماده کند.
ورود نسل جدید کارتهای گرافیک
کارتهای گرافیک سری گیمینگ انویدیا بر پایهی معماری جدید Blackwell در ردهی پرچمدارانی مثل RTX 5090 و RTX 5080 در انتهای سال گذشتهی میلادی به صورت رسمی عرضه شده بودند، اما تولید کمی آنها در برابر تقاضای بازار بسیار محدود بود و در نتیجه افزایش قیمت کاذبی تا دو برابر قیمت MSRP هم پیدا کرده بودند. این روند با جشن سال نوی چینی مصادف شد تا وقفهای حدودا بیست روزه در کشورهای آسیای شرقی در تولید محصولات جدید ایجاد شود و فشار مضاعفی بر قیمت این قبیل کالاها وارد شد.
اما از حدود ماه مارس سال ۲۰۲۵ میلادی (اسفند و فروردین گذشته) کمی از التهاب وضع تعرفههای تجاری مضاعف کاسته شد و همزمان تولید قطعات اصلی مورد استفاده در سیستمهای پیسی افزایش پیدا کرد. کارتهای گرافیک رده پایینتر انویدیا هم در همین مدت معرفی و عرضه شده بودند و محصولات ارزانتر از نسل جدید به تدریج در بازار عرضه شده بودند. کارتهای گرافیک زیر هزار دلار درصد عمدهای از خرید گیمرها را به خود اختصاص میدهند و به همین خاطر مدلهای RTX 5070/RTX 5070 Ti با ورود به بازار، به کاهش سقف قیمتهای این محصول گرانقیمت و ضروری در پیسیهای گیمینگ کمک کردند.
برگزاری نمایشگاه COMPUTEX 2025
با نزدیک شدن به زمان برگزاری رخداد سالانهی کامپیوتری در تایوان در انتهای اردیبشت ماه، وضعیت موجودی قطعات اصلی DIY و دسترسی شرکتهای سازندهی رایانههای OEM به قطعات بهوضوح بهتر از ابتدای سال میلادی شده بود و بسیاری از قیمتها نیز شیب نزولی پیدا کرده و برخی اقلام کمیابتر با بهبود موجودی به تدریج در حال نزدیک شدن به قیمت رسمی بودند.
از سوی دیگر هم گزارشهای معتبر حکایت از افزایش فروش کامپیوترهای شخصی در سه ماههی اول داشت و حدود ۶.۷ درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بهبود پیدا کرده بود. چرایی این اتفاق هم یکی به دلیل افزایش نگرانی مشتریان از کمبود قطعات در آیندهی نزدیک و اقدام برای خرید و دیگری هم به خاطر اقدام برخی شرکتهای واسطه به خرید و انباشت قطعات برای در امان ماندن از گرانی بیشتر قطعات در آینده ارزیابی شد.
عرضهی کارت گرافیک رده پایین RTX 5050 هم مانند سایر مدلهای این نسل به پروندهی عرضهی این سری کارتهای گرافیکی در سال ۲۰۲۵ پایان داد تا شاید در انتهای سال یا تعطیلات کریسمس، شاهد معرفی برخی مدلهای بهینه شدهی کارتهای RTX 5000 SUPER برای این نسل باشیم.
بررسی نوسان قیمت قطعات مهم در بازار ایران
جدولی از قیمت قطعات مختلف سیستم گیمینگ پیشنهادی رده متوسط زومجی ظرف شش ماه گذشته مطابق روال همیشه تهیه شده که برای بررسی تحلیلی قیمتها قابل استفاده است. به عنوان نمونه اگر مهمترین قطعهی سیستم گیمینگ یعنی کارت گرافیک را برای ارزیابی در نظر بگیریم، خواهیم دید که قیمت کارت گرافیک ASUS DUAL RTX 4060 Ti 8GB در اسفندماه و قبل از عید، افزایش قیمت ۱۶ میلیون تومانی داشته و در فروردین سال بعد هم روند صعودی خود را با افزایش ۲۱ درصدی قیمت حفظ کرده است. در این بازهی زمانی عموما نوسان نرخ ارز، افزایش تقاضا برای شب عید و کمبود کالا در ابتدای سال را میتوان به عنوان دلایلی برای افزایش قیمت در نظر گرفت.
source