با افزایش نوسانات اقتصادی، بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود به پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا پناه بردند. اما تجربه تلخ کاربران به‌ویژه در بحران‌هایی همچون جنگ ۱۲ روزه نشان داد که خرید طلا به‌صورت دیجیتال همیشه مساوی با امنیت سرمایه نیست. تأخیر در تحویل طلا، مشکلات برداشت وجه و نگرانی از خالی‌فروشی باعث شده است اعتماد عمومی به این بازار نوپا به‌شدت کاهش یابد.

تحویل فیزیکی طلا؛ فاصله وعده تا واقعیت

یکی از مهم‌ترین وعده‌های پلتفرم‌های طلا، امکان تحویل فیزیکی در صورت درخواست کاربر است. اما در عمل شرایط متفاوت بوده است. اغلب پلتفرم‌ها حداقل دو تا پنج گرم طلا برای تحویل تعریف کرده‌اند، در حالی که گزارش‌ها نشان می‌دهد در برخی استان‌ها این حد بیشتر بوده و تنها خریداران با خرید مقادیر سنگین‌تر امکان دریافت فیزیکی پیدا کرده‌اند. همین موضوع باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران شهرستانی احساس تبعیض کنند.

بحران جنگ ۱۲ روزه نیز این مشکل را پررنگ‌تر کرد. کاربران گزارش داده‌اند که تحویل وجه یا طلای فیزیکی با تأخیر چند روزه یا حتی دو هفته‌ای همراه بوده است. در حالی که در همان مدت، قیمت طلا حدود ۳.۷۵ درصد افزایش یافته بود و سرمایه کاربران عملاً از دسترس خارج شده بود.

کاهش اعتماد عمومی به پلتفرم‌های طلا

بازخوردهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی و گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد سطح اعتماد عمومی به پلتفرم‌های طلا پس از بحران‌ها به‌شدت کاهش یافته است. یکی از کاربران گفته است: «۱۲ مرداد برداشت وجه زدم؛ هنوز ۲۲ مرداد پولی واریز نشده است.» دیگری خطاب به بانک مرکزی نوشته: «اگر این پلتفرم‌ها مشکل قانونی دارند، چرا از ابتدا جلوی فعالیت‌شان گرفته نشد؟»

این نوع اظهارنظرها نشان می‌دهد که حتی با وجود مجوزهای رسمی، بخش بزرگی از مردم تنها به خرید سنتی و فیزیکی طلا اعتماد دارند.

نتایج نظرسنجی: ۷۷ درصد تجربه منفی

طبق یک نظرسنجی در صفحه اینستاگرام تجارت‌نیوز، ۷۷ درصد کاربران اعلام کرده‌اند تجربه‌ای منفی از تحویل فیزیکی طلا داشته‌اند یا اساساً موفق به دریافت آن نشده‌اند. تنها ۲۳ درصد تجربه مثبت را گزارش کرده‌اند. این آمار بیانگر شکاف بزرگ میان وعده‌های پلتفرم‌ها و واقعیت تجربه کاربران است.

نگرانی از خالی‌فروشی در بازار طلا

یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های کاربران، نبود پشتوانه کافی برای طلای فروخته‌شده در پلتفرم‌هاست. همین نگرانی باعث شد از بهمن ۱۴۰۳ صدور مجوزهای جدید برای این پلتفرم‌ها متوقف شود. در تیرماه ۱۴۰۴ نیز بانک مرکزی پنج شرط اصلی برای ادامه فعالیت اعلام کرد که شامل ذخیره‌سازی کامل طلا نزد بانک کارگشایی، اتصال کیف پول‌ها به بانک عامل، ثبت معاملات در سامانه جامع تجارت، تسویه تعهدات ریالی ظرف ۴۸ ساعت و دریافت تأییدیه امنیتی پلیس فتا بود.

با وجود این الزامات، کارشناسان می‌گویند معمولاً حدود ۱۰ درصد ذخایر طلا به‌صورت شناور باقی می‌ماند که می‌تواند به خالی‌فروشی میلیاردی منجر شود. همین موضوع دلیل اصلی بی‌اعتمادی بسیاری از سرمایه‌گذاران است.

کارمزدهای متفاوت؛ هزینه پنهان خرید طلا

تفاوت کارمزدها یکی دیگر از چالش‌های جدی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کارمزد معاملات طلا در پلتفرم‌های مختلف بین ۰.۵ تا ۳ درصد متغیر است. این اختلاف در معاملات سنگین می‌تواند به سود یا زیان بزرگی منجر شود.

پلتفرم‌های بزرگ معمولاً کارمزدی حدود یک درصد دارند، اما برخی پلتفرم‌های کوچک‌تر تا سه درصد کارمزد دریافت می‌کنند. این اختلاف هزینه باعث شده کاربران به‌ویژه در شهرستان‌ها احساس کنند خرید آنلاین طلا به‌صرفه نیست. کارشناسان معتقدند این تفاوت‌ها نشانه نبود چارچوب نظارتی یکپارچه است.

آینده مبهم فروش آنلاین طلا

بازار فروش آنلاین طلا در ایران اکنون در نقطه حساسی قرار گرفته است. از یک سو، این ابزار می‌تواند به سرمایه‌گذاری خرد و دسترسی آسان‌تر مردم کمک کند؛ اما از سوی دیگر، تجربه‌های تلخ بحران‌ها و نبود شفافیت باعث شده سطح اعتماد عمومی کاهش یابد.

تا زمانی که پلتفرم‌ها نتوانند در عمل به وعده‌های خود پایبند باشند و نظارت بانک مرکزی به‌طور جدی اجرایی نشود، به نظر می‌رسد اولویت اکثریت مردم همچنان خرید فیزیکی طلا باقی خواهد ماند. پرسش اصلی سرمایه‌گذاران این است: آیا طلایی که در موبایل می‌خرند، در روز مبادا واقعاً وجود دارد؟/تجارت نیوز